Demokrasi, elbette yalnız insan hakları demek değildir. Demokrasi, yaşanan bir realite, bir oluşumdur. Topluma dışarıdan getirilmez ; toplumun vicdanından doğar.
Enver Paşa, Amiral Şoşon'a şu cevabı verdiğini de ilâve etmişti:
"Biz evvelâ ve her şeyden önce Türk'üz. Sonra Türklere ve Türk vatanına dost olanın dostuyuz."
Amerika'nın fikri, gizli olarak şudur; Türkiye'yi, olduğu gibi, hiçbir parçaya ayırmamak, eski hudutları içinde birlik halinde muhafaza etmek şartı ile, umumi ve bir tek manda olmak istiyorlar.
Kazım Karabekir elimden tuttu; "İşte sana söylediğim arkadaşım Rauf Bey!" diye, İsmet'e tanıştırdı. İsmet, "Eserlerinizi okudum" deyince; "Yok, dedim. O Mehmet Rauf'tur! Ben Hüseyin Rauf'um." Gülüştük.