Çıkrıklar Durunca
Sadri Ertem(…) Eserinin temelinde ‘ekonomik ilişkilerin belirleyici etkisini’ oturtan Sadri Ertem’in, toplumsal mücadelenin bu temel çelişkisini, nice Marksist yazardan önce saptayıp yazmış olması, handiyse mucizedir.
Attila İlhan.
“Fabrika malı satanlarla, dokumacılar arasındaki mücadeleyi belirten bu kitabı ‘sosyal roman nev’ine ait ilk tecrübe olarak görüyoruz.”
Ömer Faruk Toprak, Yürüyüş, sayı 10, Sonteşrin 1942
19. yüzyılın sonu. Avrupa sanayi ürünlerindeki gücüyle yerli el tezgâhlarını paldır küldür çökertiyor. Devlet, her geçen gün biraz daha kötüleşen hayat şartları karşısında kayıtsız; dahası, devlet kendi halkını yola getirmeye çalışıyor. Art arda patlak veren korkunç olaylar, Alevi Sünni çatışmasına kadar sürükleyecek insanları. İsyanlar, eşkıyalar, mazlumla zalimin birbirine karışması…
Selim İleri, Edebiyatımızda Sevdiğim Romanlar Kılavuzu
204 sayfa · İlk Yayın Tarihi: 1929
Yorumlar ve İncelemeler
Türk Edebiyatı
Toplumcu gerçekçi edebiyatın önemli isimlerinden 
Sadri Ertem'in 1931'de yayımlanan 
Çıkrıklar Durunca adlı romanı edebiyatımızda toplumcu gerçekçi köy romanının önce örneğidir.
Bu bağlamda tezli bir eserdir. Anadolu'nun Adaköy adlı bir köyünde gelişen olaylar, köylünün yaşamı, hayata bakışı, köylülerin el tezgahları ile yabancı fabrikada dokumacılığının rekabeti ve köylünün yenilgiye uğrayışı konu edinir.
Adaköylü Alevi köylülerin zaman içerisinde fabrika dokumalarına karşı gelişi Pazvantoğlu Musa İsyanı'na ve bir takım isyanlara dönüşür. Sadri Ertem, Çıkrıklar Durunca'da toplumsal sorunların temelinde ekonomik ilişkilerin olduğunu ispatlamaya çalışır.
Yazar Hakkında
Sadri ErtemYazar · 18 kitap
İstanbul Sultanisi’ni 1914 yılında, Darülfünun (İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi) Felsefe Bölümü’nü 1920 yılında bitirmiştir. Ankara Sultanisi Muallimliği, Ankara Daru’l-Muallimin Hukuk ve İktisat Muallimliği, Kuleli Askeri Lisesi Musahabatı Ahlakiyye ve İçtimaiyatı, İstanbul İmam Hatip Mektebi Ruhiyat ve Ahlak, Edebiyat ve Kitabet, Kadıköy Kız Orta Mektebi Tarih ve Coğrafya, Gaziosmanpaşa Orta Mektebi Tarih ve Coğrafya, Kadıköy Lisesi Tarih ve Gazi Terbiye Enstitüsü Felsefe ve İçtimâiyyat Muallimlikleri, Dahiliye Vekaleti Matbuat Umum Müdürlüğü Müşavirliği, Gazetecilik, Tercüman-ı Hakikat ve Tanin Gazetesi Yazarlıkları, Yazarlık, TBMM VI. ve VII. Dönem Kütahya Milletvekilliği yapmıştır.
Edebiyatçılığı
İlk öyküsü 1917 yılında yayımlanmıştır (Genç Yolcular). Edebiyata asıl yönelişi 1928’den sonradır. Konularını toplumsal sorunlardan çıkardığı, gözlemden çok kuramsal bilgilere dayanan ve bir tez çevresinde gelişen yapıtlarıyla gerçekçi Türk edebiyatının ilk temsilcilerinden sayılır.
