Çocukluğun Soğuk GeceleriTezer Özlü

“ Çocukluğumun soğuk geceleri” Bu kitap ismi bile ne çok şey anlatıyor, bayılıyorum böyle kitap başlıklarına. Yazarın çocukluk ve gençlik yıllarında yaşadıkları anlatılmış ve anlatılırken de kimseden çekinilmemiş, mahrem anılar saklanmamış. Hangimiz cesaret edebiliriz ki ilk cinsel deneyimlerimizi anlatmaya. Tezer Özlü anladığım kadarıyla Manik Depresif bir kişilikmiş, mani döneminde evlilikler kaçmalar yaşanmış, depresif dönemde kendini edebiyata vermiş. Edebiyatın gücü ve gördüğü yardımlar sayesinde bu hastalığı hafifletmiş. 42 yaşında gencecikken, daha çok şey yazacakken kadınların belası meme kanserinden yaşamını yitirmiş.

Yazarların çoğunun psikolojik sorunlar bunalımlı yıllar yaşadığı bir gerçek, bu duruma büyük müzik ve bilim dehalarında da rastlıyoruz. Benim fikrim de bu tip insanlar olmasaydı insanlığın bu kadar gelişemeyeceği yönünde.

“Hiç Kimseyi yalan söylediğini anlayacak kadar tanımak istemiyorum” diyen Tezer Özlü bir deha değil ama kesinlikle farklı uçlarda ve hisleri çok kuvvetli bir insan. Kitap incelendiğinde; o keyfine yazmamış belli ki onun için yazmak, yaşamak için bir zorunluluk olmuş.

Cümleler çarpıcı ve şiirsel bir anlatım var, özellikle son iki sayfayı tekrar tekrar okudum şiir okur gibi. Azıcık müstehcen çok samimi, yaşamak için itiraflar...

Bir yazarı beğendiğim zaman tüm kitaplarını okumaya çalışırım bu yazar da onlardan.

İnceleme yazmayacaktım ama dayanamadım. Öncelikle Tezer Özlü için şunu söylemem gerek, defalarca intihar girişiminde bulunmuş ve sürekli kurtarılmış. İlk intihar girişiminden sonra eve döndüğünde babasının ona uzattığı yemişleri göstererek "böyle güzel yemişler varken insan ölmeyi nasıl düşünür" sözünü çok beceriksizce, acınası ve yetersiz bulmuştum. Sonunda kendi karar verdiği bir ölümle değilde göğüs kanserinden ölmüştür ne yazık ki.. Çünkü bu değişmez isteğine saygım var. İntihara kesinlikle karşıyım. Ama bunu tercih edenlere ilginç bir saygı duyuyorum. Hele bu kitabı okurken yaşadıklarını öğrenince onu her seferinde kurtaranlara kızdım.

Çok gerçekçi yazdığını belirtmeliyim. Bu gerçekçiliğin yanısıra birde bunların gerçek olmadığını düşündürür okuyucuya. Hem bir belirsizlik, hem bir kesinlik vardır kitaplarında. Gerçekçidir. Ve bu gerçekler sizi çok acıtabilir.. Acıtmalıda. Zira acıtmıyorsa kendinizden şüphe etmeniz gerekir. Çünkü o Guguk Kuşu filmini izlemeye dayanamayıp, filmi yarıda bırakıp çıkacak kadar naiftir. Öyle naif birinin yaşadıkları acıtmalı elbette insanı..

Velhasıl Tezer Özlü edebiyatımızda bambaşka bir yere sahip olan ve bence olduğu yerinde sonuna kadar hak eden bir yazardır. İntihar girişimleri yüzünden bazı insanlar onu okumadıkları için zayıf bir kişiliğe sahip olduğunu düşünebilirler. Ama kitaplarını okuduklarında ne kadar güçlü, inatçı olduğunu göreceklerdir.

Tezer Özlü'yle tanışmalı :))

Tezer Özlü bu ilk romanında kendi hayatını tüm çıplaklığla yazıya dökmüş. Akıl hastanesinde geçirdiği günleri tasvir etme yeteneği olağan dışı. Sürekli uç yaşamayı yeğlemek, özgür olmayı ve kendi istediğini yapmak -"karşı çıkmak istediğim kurallar var" diyerek- çabasında geçirilmiş soğuk bir hayat. Olaylar arasında bir bütünlük ve zaman kavramı yok. Bunu bilerek mi yapmış yoksa o an aklına ne geliyorsa mı yazmış buna okuyunca siz karar verin. Keyifli okumalar.

Tezer Özlü.Türk edebiyatının "tez" düşünmüş "er" göçmüş yazarı.
"Ne düzenli bir iş, ne iyi bir konut, ne sizin medeni durum dediğiniz durumsuzluk, ne de başarılı bir birey olmak ya da sayılmak benim gerçeğim değil." sözlerini alnınızda tamamen sizi tamamlayacak bir cümleye yer verin diye bir bölüm olsa yazdırırdım ve ölene kadar değiştirmezdim sanırım.

"Ölüm düşüncesi izliyor beni. Gece gündüz kendimi öldürmeyi düşünüyorum. Bunun belli bir nedeni yok. Yaşansa da olur, yaşanmasa da. Bir kaygı yalnız. Beni, kendimi öldürmeyi denemeye iten bir kaygı."

Kitaba gelecek olursak,özellikle kronolojik olmayan olaylar dizimi,sıklıkla başvurulan geri dönüş tekniği renk katmış.Elektroşok paragraflarını titreyerek okudum diyebilirim.Kitapta kendi kendi ile yetinmeyip başka yazarlara da yönlendirme yapması da gayet güzeldi.

Çocukluğun Soğuk Gecelerinin verdiği etki ise için ise şöyle diyebilirim, Tezer Özlü okuyan ve etkilenmeyen biri varsa; onun insanlığından şüphe duymak gerekir benim için.Kendine özgü ve biricikliğiyle Türk Edebiyatında farklı bir yeri var ve var olacak hep.Unutulmayacak.

Kitabı bitireli yaklaşık bir buçuk saat olmuş. Bitirdikten hemen sonra kapattığım gözlerimi açalı ise beş dakika oldu. Kafamın içindeki dağınıklığı hatta darmadağınıklığı toparlayabilmem için bir buçuk saat yetersiz gelmiş gibi hissediyorum. Hâlâ kafamda onlarca ses,düşünce ile susmaları, durmaları konusunda savaşıyorum. Mağlup mu galip mi olacağım meçhul. Bir aralık buluyorum ve hemen kaleme koşuyorum bakalım ne yazacağım,nasıl yazacağım,kime yazacağım,okunsun diye mi yazacağım... Sorular,sorular.. Ah Tezer Özlü,ah ! Öyle bir dağıtıyorsun ki beni toparlanamıyorum.

Yazdıklarının kurgu ve gerçeklik arasında gidip geldiği anlattığı kurgunun bile hayatımızdaki gerçekliklere denk geldiği bir Tezer Özlü yazını. Benim de okuduğum ikinci kitabı. İlk kitap hikayelerden oluşuyordu bu ise roman türünde yayımlanan bir eser. Gerek anlatım, gerek kişiler, gerekse anlatılanlar bana ilk kitabı anımsattı. Kişilere yabancı değildim çoğuyla ilk kitapta tanışmış ve o günden bugüne arkadaşlık ediyordum. Bu kitapla da arkadaşlığımız daha da ilerledi tabi.

Çocukluğumdan bu yana hastanelere olan aşinalığım sebebiyle üçüncü bölümde yapılan betimlemeler ve olaylar bedenimin sarsılmasına ve bir ara kitabı bırakıp hava almaya çıkmama sebep oldu. Tam bu cümleyi yazdıktan sonra kafamın içinden eski çekmecelerinin açılma sesleri gelmeye başladı. Yapamam. Şimdi toparlanmaya çalışırken o çekmecelerin açılmasına izin veremem. O yüzden bitirmeliyim incelemeyi.

Ve bitirirken yine Tezer Özlü'nün kitapta geçen cümlesini eklemek istedim buraya. "Acılarla ve yoksulluklarla dolu dünyalar." diyordu yazar hiç bir zaman bu cümleyi yazarken ne düşünüp ne hissettiğini bilemeyeceğim ama acılar ve yoksulluklar ile dolu olan dünyayı değiştirmek için sonuna kadar mücadele edeceğim. Sizleri de bu mücadeleye beklerim.

Keyifli okumalar. :)

Eğer okuduğumuz bir kitap bizi kafamıza vurulan bir darbe gibi sarsmıyorsa, niye okumaya zahmet edelim ki? (Franz Kafka)

Şimdi anladım niye böyle dediğini ve benim için bu kitap bir anlamda öyle oldu daha önce hiç böyle açık konuşan cesur bir yazar okumamıştım hele de bir bayan şaşkınlıkla okudum bir çok yerini gözlerim büyüdü okurken :)

Kitap 65 sayfa ama anlatılanlar piskolojik sorunları olan bir kadının hayatından, hayata bakış açınızı değiştirecek alıntılarıyla derlenmiş gibi bir çok cümleyi alıntılamak istedim ama yazmaya üşendim doğrusu :))

T.Ö gibi kadınlar var mı gerçekten diye düşündüm, her şeye baş kaldıran bir kadın #29756406 burda olduğu gibi.

Alıntıları ile anlatasım var doğrusu çünkü ifade edemiyorum taze bitmişken aklımda kalanlar bunlar yine çok sevdiğim bir alıntısını şuraya bırakayım #29807265

Bence bayanlar olarak mutlaka okunmalı doğrusu cesareti imrendiriyor insanı ve bana biraz da güçlü olmayı öğretti diyebilirim.

Etkinlik sayesinde erkene almıştım teşekkürler. https://beta.1000kitap.com/gonderi/28910925

TEZER ÖZLÜ OKUMA ETKİNLİĞİ #30470541 sayesinde bu kitabı plandığımdan erken okumuş ve bu durumdan mutlu olmuş bulunmaktayım.
Bayramınızı kutluyor ve melankolik kitabın melankolik incelemesine başlıyorum. Bu bir karakter incelemesidir. Şimdiden iyi okumalar 

Soğuktan korkan, mutsuz küçük bir kız çocuğu. Babasının otoritesi, abisinin yalnızlığı ve annesinin saydamlığıyla büyüyen , “Her sabah ve her gece öylesine sevgisiz ki.” Diye düşünen bir kız çocuğu karşılıyor bizi önce. İlk intiharını çocukken hap içerek gerçekleştiriyor.

Bu çocuk yavaş yavaş büyüyor , gittiği okul bir rahibe yuvası . her şeyi sorgulayan , asla uysal olmayan o asi beyni yadırgıyor burayı. Rahibelerin bakireliğini sorguluyor , onları anlamaya çalışıyor , onlar için mutsuz oluyor , kadın olma yolunda ilerlerken kendi cinsel dürtülerine rahibelerin aksine düşmanca değil , dostça tutunuyor. Seviyor; en derinlerde , en ilkel benliğimizin içinde olan cinselliğini ,kadınlığını. Rahibeleri umutsuzluk için de seyrediyor. “ ... kendilerinden daha da derin, bir uçurumu andıran manastır karanlığında yitiyorlar.” Diyor onlar için . Asla o uçurumdan atlamak istemiyor.

Cinselliğini adeta yemek yemek kadar normal karşılayan ve her gün aynı yemeği yemek istemeyen bir kadın karşılıyor bizi. Eşlerinden neredeyse hiçbirini sevmiyor. Kendini otobüs değiştirir gibi eş değiştiren birisi olarak gören bir kadın ruhuyla yoluna devam ediyor.

Deliliği tatmadan bir canlılık yerleşiyor içine , çiçek açmayı bekleyen bir tomurcuk gibi neşeli , kıpır kıpır ... “ Caddelere çıkmak, doymak bilmediğim sokaklara bakmak,yeni köşeler keşfetmek ,yabancı insanları seyretmek, doyumsuz yaşamı gözlerimden yüreğime indirmek istiyorum.” Diyerek ifade ediyor içinde ki yaşama sevincini , belki uzun süre böyle hissedemeyeceğini biliyor ve tadını çıkarmak istiyor , bu yeni duyguya tutunmak istiyor. Her şeyden çok çabuk sıkıldığı gibi bu duygudan da sıkılıyor ve deliliğin kollarına kendini atıyor.

Akıl hastanelerinin elektroşok odalarındaki uzun , acılı bekleyişleri , ölüm ve yaşam arasındaki ince çizgiyi, hatta bu çizginin tam ortasında olmayı , vücudunun her hücresinde elektrik akımını hissederek yaşayacağı yıllar başlıyor. Tek aktivitesi sigara içmek oluyor , günde dört paket sigara içiyor, yetmiyor. Belki de yaşamdan en çok burada nefret edip , en çok da burada özlem duyuyor. Burada geçirdiği geceler belki de yalnızlığını ve mutsuzluğunu en yoğun yaşadığı saatler ve asla bitmiyor. “Geceler çok erken gelir hastanelere. Ama bitmek bilmez. Gün doğmak bilmez.”

Delilikten vazgeçişi ya da deliliğini artık saklamaya başlaması ona edilen işkencelere tahammül edememesi üzerine baş gösteriyordu. Artık kendi doğrularını savunmayacaktı, düşündüklerini yapmayacaktı , kendini tutacaktı. Bu sahte dünyada belki de tek gerçek onun delice düşünceleriydi. Çünkü gerçekler insanı deli ediyordu , umutsuzluk insanı deli ediyordu mantık ve bilgi ve içinde yaşadığımız çağ insanı deli ediyordu ve karşımızdaki insanlar mantıksızlığı akıllılık olarak görüyordu. Çıt çıkarmayan zihinlerde monoton hayatlar yaşanıyordu. Bağıran , çığlık atan fikirlere “delilik” diyorlardı.
Fiziksel acı onun deliliğini susturmasına neden oldu ve hastane günleri geride kaldı.

Sonrası aşk , sonrası güzellik. Ama çevresinde ki delilerin her zaman farkına vardı. Yine de sesli söylemedi. Yine deliliğini içinde yaşadı asla sesini çıkartmaya cesaret edemeyen sus pus olan delilere şahit oldu ve onlara kendi beyninde yoldaşlık etti.

Çevrenizde her zaman deliler olacaktır ve onlar bir gün mutlaka dünyayı yönetecekler. Çünkü gerçekler , gerçek hisler , duygular ve düşünceler bir gün mutlaka açığa çıkacak. O zamana kadar kendinize iyi bakın ve içinizde bir deli olduğunu sakın unutmayın.

Tezer Özlü kitabında yaşamından kesitlere ve bunlarla ilgili duygularına, gözlemlerine, eleştirilerine, düşüncelerine yer vermiş.

Çocukluğu, birbirini sevmeyen, sorumlulukları nedeniyle birbirine bağlı anne ve baba, karyolasını paylaştığı kız kardeşi, kendisinden ve kız kardeşinden fazla haklara sahip bir ağabey, odasını paylaştığı babaannesi ile birlikte, koşulları iyi sayılamayacak bir evde geçiyor.

Kurallar, öğretilenler, kilise okulunun havası, başkalarının gelecekte hayatına yön verme çabası onda öfke ve sıkıntı yaratıyor, yaşamından hoşnutsuzluk duymasına yol açıyor. Bunları aşmak, yaşamını kendi istediği gibi yaşamak istiyor.

Erkeklerle olan ilişkileri de inişli çıkışlı. Klinikte tedavi görürken uğradığı şiddet ve çektiği acılar dayanılmaz. İyileşmesinde en büyük etken tedavi değil, bir daha oraya dönme korkusu.

Kitabı bir süre önce okumuştum ancak yeterince zaman ayırmadığımdan olsa gerek bir kez daha okuma gereği duydum. Yazarın duygularını hissettim, kendimden izler buldum. Acele etmeden, ön yargısız okunmalı.

“Birkaç saat sonra buradan ayrılacağım. Büyük kente döneceğim. Uzun süre yalnız güneşin doğuşunu, batışını, bulutların rüzgarla birlikte koşuşunu, yağmurlu, yağmurdan sonra çok ender görülen gökkuşağını ve gökkuşağının mora bürüdüğü denizleri, dilediğimce seyretmek isterdim. Oysa koşullandırılmış bir büyük kentliyim. Doğadan ayrılıp, beton alanların, asfalt yolların kıyısındaki taş yapılara, apartmanlara döneceğim.."

Otobiyografik ögeler barındıran bir kitap bu; öyle şeyler var ki hangisi gerçekten yaşanmış, hangisi kitap için yazılmış ayıramadım. Düz, kurallı cümleler hakim kitabın büyük bölümünde bu çok hoşuma gitti. Kitapta yer, zaman ve olaylar iç içe. Tezer Özlü olayları, zamanı değil de yaşadıklarını, hissettiklerini öne çıkarmak istemiş olmalı. Özellikle hastanede kaldığı zamanların anlatımı çok etkileyici. Değinmek istediğim bir kaç alıntı var kitaptan.
İlk kez intiharı dener Tezer Özlü ve eve geldiğinde babası ona 'Böyle güzel yemişler varken, insan nasıl ölmeyi düşünür?' der. İnanılır gibi değil!!
Hastaneye pek çok kez yatırılmış intihar girişimleri nedeniyle. Şu satırlardan neler hissettiği çok acı bir şekilde anlaşılıyor. 'Arkadaşlarım beni görmeye geliyor. Kimi çiçek, kimi meyve getiriyor. Sonra onlar kentin yaşamına dönüyor. Ben hastanenin sonsuz yalnızlığına. Geceler çok erken gelir hastanelere. Ama bitmek bilmez. Gün doğmak bilmez.' 'Uyanmak çıldırmak demek. Uyanmamalıyım.' 'Direnmeliyim. Beni iyileştiren ne şok, ne de ilaçlar. Beni iyileştiren bu kliniklere bir kez daha kilitlenme olasılığının verdiği büyük ve derin korku.'
Bunları yazan biri üç beş sayfa sonra nasıl olur da hayata bağlı, umutlu cümleler kurar? Şaşırıyorsunız okuyunca. Üstelik cinsel deneyimlerini ülkemizde böyle özgürce yazma cesareti olduğu için ayrı bir övgüyü hak ediyor.

Tezer Özlü ne diyebilirim hakkinda yazarın okuduğum ilk kitabı malesef çok genç yaşta aramızdan ayrılan muhteşem bir yazar kitap o kadar etkileyici ki hemen sizi içine alabiliyor. Yazar çocukluğunu, gençliğini ,evliliğini hastanede geçen acı günlerini kaleme almış. Yaşadığı buhran günleri ,manik depresif rahatsizliginsan dolayi tedavi gördüğü kliniği ele almış. Kitabın en belirgin özelliği aşırı içtenliği diyebiliriz. Hiç çekinmemiş herşeyi olduğu gibi ele almış. Baskıcı ailesinden bıkan , yaşadığı hayattan kurtulmak isteyen ,kardeşi ve kuzenlerimle yaşadığı çarpık cinse ilişkilerini tüm samimiyeti ve cesareti ile anlatmış. Muhteşem bir eser mutlaka okuyun derim. Tezer Özlü bir harika........