Cümle Kapısı Nazan Bekiroğlu

Nazan Bekiroğlu, bendeki okumaların en güzeli. Her kitabında apayrı güzellikler ile bana eşlik eden yol arkadaşı, bir anne, bir hoca, bir sırdaş. Nar Ağacı ile tanıdım kendisi ve bu zamana değin okuduğum kitaplarında çevremde dilinin ağırlığından yakınanlar olsa da ben her cümlesi, her kelimesi, her hecesi ve her harfiyle beni; anlamak kadar mana ile de yoğuran yanları oldu eserlerinde daima. Nar Ağacı’nda Trabzon, Tebriz, Tiflis, Bakü ve İstanbul arasında tarih ve aşk ile dolu bir serüvende hareketli bir hayata götürürken beni, Mücellâ’da durgun bir hayatın aslında sade bir durgunluktan ibaret olmadığını ve daha nice Mücellâlar ile ne kadar yakın komşu, eş dost, olduğumuzu anlattı. Cam Irmağı Taş Gemi’de bir ustanın mermeri işleyişinde işledi ufkumdaki mermerden sert yargılarımı kelimelerinin ustalığı ile. Daha niceleri ve şimdi ise Cümle Kapısı…

“Gemilerin Geçtiği Umman” diyor Nazan Hoca ve sizi “aşk, adından geçmek değil mi” diyerek yüreğimizin ummanlarından aşk gemisini yürütmeye cesaretlendiriyor… Mevlana ve Şems hikâyeleri daha da somut kılıyor gemilerin ummandan geçmesini. Bir başka deyişle geminin ve ummanın maddesinden geçip manasının derinliklerinde buluyorsunuz kendinizi.

Sonra “Zindanlar Risalesi” sizleri, eski zamanlardan alıp; daha birçoğumuzun dün gibi hatırladığı hatırlamasa bile muhakkak dinlediği mahpusluk hikâyelerine, dört duvar aralarına yolcu ediyor. Yedikule zindanlarından Sinop Cezaevi’ne ve buralarda bulunmuş şahsiyetlerin hayatlarıyla baş başa kalıyorsunuz. Bunun da öncesinde tabi Avrupa ve Rusya hapishaneleri… Yazarların hapis olmak ile edebi olarak nasıl etkilendiği, kaybedilen özgürlüğün kalemde, kâğıtta nasıl bulunduğunun hikâyesi oluyor bu baş başa kalmışlıklar. Zindanlar Risalesi’nde, bir hayli tanıyor olduğumuz, yazar, şair, fikir adamı veya siyasi ile zindanların karanlıklarında, davaları uğruna ödedikleri bedellere şahitlik ederek, tanışıyorsunuz.

“Sevgilim İhanet” başlığı altında yazılanlarda yazar burada beni daha da içine çeken bir konuya değiniyor. Babalar ve Oğullar… Bu başlık altında 'evlatlar babalarında kendi geleceklerini mi görürler' ile 'babalar kendi geçmişlerini evlatlarında mı izlerler' fikrine ve bu fikrin birçok yönüne değiniyor Nazan Hoca.

Son olarak da “İçdökümü” ve “Cümle Kapısı” bölümleri ile bitmesini istemediğiniz bu kitabın eminim büyük kazanımlar ile bitirmiş olacaksınız.

Türkiye Yazarlar Birliği 2003 Deneme Ödülü’ne layık görülen bu eser; bu ödülü derin tahlilleri ve araştırmaları edebi bir şekilde aktarmış olması ile en azından benim naçizane gözlemim ile sonuna kadar hak ediyor.

Son olarak, bir mısra şiir diye okuduğumuz birkaç cümlenin nerelerde hangi koşulda meydana geldiğini, bu cümlelerin nasıl bu kadar etki bırakır bir yanının olduğunu anlayacağınız bu eseri herkese tavsiye ederim. Keyifli okumalar…

Belirli aralıklarla okurum Nazan Bekiroğlu'nun kitaplarını. Tek sebebi, kitaplar erkenden bitmesin diye. Cümle Kapısı, türü deneme. Denenmiş, yaşanmış şeylerin sayfalara dökülmüş hali. Şems ve Mevlana ile 'Merhaba!' diyor kitap. Ardından Hz. İsa peygamberin yaşamı anlatılmış Kur'an-ı Kerim ve İncil ile. Ardından uzunca bir bölüm: Zindan Risalesi. Hayatın olumsuzlukları var kitapta. Mahpusluk ve ihanet genel olarak. Yerli ve yabancı yazar ve şairlerin hapis yıllarını anlatmış Nazan Hoca, sebepleriyle, sonuçlarıyla. Ardından 'İhanet' başlığı.O da bayağı sarsıcı. En sonda da içini dökmüş Nazan Bekiroğlu, 'İçdökümü' ile. Ama hepsinden de önemli Nazan Hoca'nın hayatında derin bir iz bırakmış olan hocasına yazdığı mektup en etkileyici kısmı idi. Nazan Bekiroğlu acaba bu esere neden 'Cümle Kapısı' ismini vermiş diye düşündüm. Acaba birçok farklı kapıdan birçok farklı cümle aldığı için mi?

Cümle kapısı, etrafımızda olup biten fakat bizim bir türlü varlığından ürpermediğimiz veya daha detaylı değerlendirmediğimiz olayların bir derlemesi. Hapislik, İhanet ve benzeri duyguların edebi yönü incelenmiş. Birçok ünlünün hatıraları veya kitapların içerikleri irdelenmiş.

Yazar, Türkçeyi güzel kullanan, okuyanlara edebi tat bırakan üsluba sahip. Sadece bu özelliği için okunabilir.

Herkes gibi bende deneme türünden çok roman okurdum fakat bu kitap tamamiyle fikrimi değiştirdi. Tereddütle başlayıp tek solukta okuduğum bir kitap. Bu kitaptan sonra deneme türlerine de ilgim arttı. Bence okunması gereken bir kitap.

Nazan Bekiroğlu'nun okuduğum ilk kitabı. Ben kitabı roman zannederek almıştım birinden. Meğer denemeymiş, iyi oldu. Çünkü böyle kaliteli yazıları her zaman bulamıyorum.

Kitap belli başlı bölümlerden ve yazarın bu bölüm başlıklarıyla ilgili düşüncelerinden oluşuyor Sırasıyla Şems ve Mevlana, Hz. İsa, hapishane, babalar ve oğullar ve ihanet temalarını işliyor. Son üç temaya dair yazdıklarına bayıldım. Hapishaneye hiç düşünmediğimiz bir tarzda yaklaşıyor ve hapishaneler üzerinden hem Dünya hem de Türk edebiyatının olağanüstü bir panoramasını sunuyor.

Kitabın içinde kitabın adandığı Orhan Okay hoca için bir mektup ve kitabın sonunda yazarın kendi kendine konuşurcasına bizlere anlattığı bir İç dökümü bölümü bulunuyor. Kitap başlı başlına bir iç dökümü zaten.

Bal gibi bir edebiyat yapıyor Nazan Bekiroğlu. O kadar yoğun ve o kadar lezzetli ki tatmadan anlatılamaz. Yalnız cümleleri biraz kırık. Birden yarıda kesiliyor cümleler ve cümlenin kalanı diğer cümlede devam ediyor. Bu üslup hoşuma gitmediği için bir puanı oradan kırdım. Bunun dışında her şeyiyle muhteşem bir deneme olmuş. Keyifli okumalar...

Kitap insanı tarih yolculuğuna çıkartıyor. Özellikle zindanların tarihi seyrini ilgi ile okudum. İntihar bahsi de güzeldi. Deneme dalında ödül alması da kitabın kalitesini ortaya koyuyor.

Nazan Bekiroğlu yazmışsa tartışmadan al, oku ve tadını çıkar derim. Kitap tam bir Türkiye'nin panoramasıdır. "Cümle kapısı, cümlemizin kapısı."

Nazan Bekiroğlu müthiş tespitlerle dolu bu denemesinde farklı düşünce biçimleri geliştirmemize yardımcı oluyor. Kalemi ve dili tartışılmaz. Okumak ve düşünmek için...

deneme uzerıne mukemmel bı eser tavsıye ederım