Delilleriyle Ticaret ve İktisat İlmihali
Hamdi DöndürenDelilleriyle Ticaret ve İktisat İlmihali Posts
You can find Delilleriyle Ticaret ve İktisat İlmihali books, Delilleriyle Ticaret ve İktisat İlmihali quotes and quotes, Delilleriyle Ticaret ve İktisat İlmihali authors, Delilleriyle Ticaret ve İktisat İlmihali reviews and reviews on 1000Kitap.
Alıcı malı, satıcının izni ile kabzetse alıkoyma hakkı düşer. Bu durumda, henüz satış bedelinin ödenmediğini ileri sürerek onun malı geri isteme hakkı da bulunmaz. Çünkü kabza izin vermekle bu hakkını düşürmüş olur.
Alıcı malı, satış bedelini ödedikten sonra satıcının izni olmaksızın kabzetse alıkoyma hakkı düşer. Çünkü satış bedeli ödendiği için bu haklı bir kabz olmuş bulunur.
Ancak alıcı, parasını ödemeden önce malı, satıcının izni olmadan kabzetse, alıkoyma hakkı düşmez ve satıcının bu malı geri isteme hakkı bulunur. Çünkü onun satış bedelini tam olarak alıncaya kadar sattığı malı elinde tutma hakkı vardır. Böyle bir hakkın onun rızası dışında ortadan kalkması da caiz değildir.
Sayfa 152 - Satıcının malı hapsetme hakkını düşüren haller.Kitabı okuyor
Satıcı, sattığı malı alıcıya ödünç (âriyet) olarak verse veya onun yanında emanet (vedîa) olarak bıraksa, alıkoyma hakkı düşer. Çünkü alıcının satın aldığı malı emanet olarak elinde bulundurması mülkiyet niteliğindedir.
Alıcı, malı satıcının yanında emanet, âriyet veya kira akdi ile bıraksa, satıcının malı alıkoyma hakkı düşmez. Çünkü alıkoyma hakkı satıcıya ait sabit bir haktır. Parayı tam olarak tahsil edinceye kadar bu hakkını kullanması mümkündür.
Sayfa 152 - Satıcının malı hapsetme hakkını düşüren haller.Kitabı okuyor
Alıcının satış bedeline karşılık bir rehin veya kefil göstermesi satıcının malı hapis hakkını düşürmez. Çünkü rehin ve kefalet, satış bedelini alıcının zimmetinden düşürmediği gibi, onu isteme hakkını da düşürmez. Buna göre, satış bedelini alıncaya kadar onun satılanı hapis hakkı devam eder. Çünkü rehin ve kefalet satış bedeli için bir teminattan ibarettir.
Sayfa 151 - Satıcının malı hapsetme hakkını düşüren haller.Kitabı okuyor
Satılan malı alıkoymanın şartları.
Satış bedelinin bir bölümü peşin, geri kalanı vadeli olarak konuşulmuşsa, satıcı peşin konuşulan kısmı alıncaya kadar malın tamamını alıkoyabilir. Çünkü hapis hakkı parçalanma kabul etmez. Yine satış bedelinin büyük bir bölümünü alsa, az bir kısım alınamasa, satıcı malın veya alacağın tamamını tahsil edinceye kadar karşı tarafa teslim etmeyebilir.
Hanefilerle Mâlikiler satılanın hapsi konusunda aynı görüşe sahiptirler.
Hanbelilere göre satıcının parayı alıncaya kadar mali hapsetme hakkı yoktur.
Şâfiilere göre ise satıcı ve alıcı birbirlerine güvenmiyor ve bedeli alamayacağından korkuyorlarsa, karşılıklı olarak bedelleri alıkoyma hakları vardır.
Sayfa 151 - VII-SATIM AKDİNİN UYGULANMASI.Kitabı okuyor
Satılan malı alıkoymanın şartları (B)
Satış akdinin peşin para ile yapılmış olması gerekir. Eğer satış vadeli ise, satıcının parayı alamadığını öne sürerek mali hapsetme hakkı bulunmaz. Çünkü vadeli satışta satıcı parayı isteme hakkını vade sonuna kadar geri bırakmış olur.
Sayfa 151 - VII-SATIM AKDİNİN UYGULANMASI.Kitabı okuyor
Satılan malı alıkoymanın şartları (A)
Alış-verişte iki bedelden birisinin mal, diğerinin para olması gerekir. Bir malı altın, gümüş veya nakit para karşılığında satmak gibi. Eğer satış malın malla trampası veya altının altınla ya da bir paranın başka cins para ile mübadelesi şeklinde yapılmışsa satıcının malı hapsetme hakkı bulunmaz. Bu durumda taraflar bedelleri birlikte teslim ederler.
Sayfa 150 - VII-SATIM AKDİNİN UYGULANMASI.Kitabı okuyor
SATICININ SATTIĞI MALI HAPSETME HAKKI:
Bir satım akdinde önce alıcının satış bedelini teslim etmesi gerektiğini belirtmiştik. Buna göre satıcı peşin ödenmesi şart koşulan bedeli tam olarak teslim almadıkça malı alıcıya vermeme hakkına sahip olur. Peşin ödemenin satış bedelinin tümünü veya bir bölümünü kapsaması hükmü değiştirmez.
Sayfa 150 - VII-SATIM AKDİNİN UYGULANMASI.Kitabı okuyor
SATILAN MAL VE PARANIN TESLİMİ (3)
Zimmet borcu olabilen nakit para, döviz, altın, gümüş gibi bedellerin kendi cinsleri veya başka cinsle mübadelesi de peşin olarak yapılır. Aksi halde faiz meydana gelir. Sarrafların para, altin veya gümüş karşılığında zinet satması ancak peşin olarak yapılabilir. Vadeli altın veya gümüş ya da döviz satışı "nesie ribası"na yol açar.
Sayfa 150 - VII-SATIM AKDİNİN UYGULANMASI.Kitabı okuyor
SATILAN MAL VE PARANIN TESLİMİ (2)
Malın malla mübadelesinde bedellerin birlikte teslim edilmesi gerekir. Böylece ivazlı akitte denklik sağlanmış olur. Çünkü burada bedellerden birisini önce almak için bir sebep yoktur.
Sayfa 149 - VII-SATIM AKDİNİN UYGULANMASI.Kitabı okuyor
SATILAN MAL VE PARANIN TESLİMİ (1)
Para karşılığı yapılan alış-verişte, satıcı istediği takdirde önce paranın teslim edilmesi gerekir. Çünkü mal, belirleme ile belirli hale gelirken, para zimmet borcu sayıldığı için ancak teslimle belirli hale gelir ve böylece bedeller arasında denklik sağlanmış olur. Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur. "Zimmet borcu ancak teslimle ödenmiş olur."¹ Satış bedelinin teslimi malın tesliminden sonraya kalırsa bu zimmet borcu ödenmiş olmaz.
Ancak vadeli satış ve selem akdi bu konuda istisna teşkil eder.
1. Ebû Dâvûd, Buyu', 88; Tirmizi, Buyu' 39; Vesaya, 5; İbn Mace, Sadakat 9; Ahmed b. Hanbel, V, 267, 293.
Sayfa 149 - VII-SATIM AKDİNİN UYGULANMASI.Kitabı okuyor