Tagore, "Avrupa makinedir, Asya ruhtur" diyor. Hemen bütün fikir farkları ve bütün münakaşalar, nisbîde mutlakı arama zaafımızdan doğar. Mutlak mânasıyla Şark (Doğu) ve Garp (Batı) yoktur; mutlak mânâsıyla fert, cemiyet, kültür, medeniyet, ırk, millet olmadığı gibi. Fakat Şark ve Garbı tamamıyla inkâr etmemize mâni olacak derecede nisbî iki âlem, derece derece kesafet peyda eden iki Şark ve Garp âlemi vardır. Asya Avrupa'ya nazaran Şarktır; Avrupa Amerika'ya nazaran Şarktır; Amerika Avrupa'ya nazaran Garptır, Avrupa Asya'ya nazaran Garptır. Böyle olduğu gibi Asya'nın, Avrupa'nın, Amerika'nın içinde Şarktan Garba doğru derece derece tahavüller bulunması zarurîdir; ayrı ayrı bu üç kıt'anın içinde de Şark ve Garp vardır; böylece fizik coğrafyadan hâlet-i ruhiyelere doğru kalkan iki manevî dünya fark etmek mümkündür.
