Sözler ve Alıntılar
Lacan paranoyaya büyük ilgi duyuyordu, oysa bana göre, büyük "felsefi delilik" -iki çehresi (coşku ve bunalım) olan delilik-, bana en büyüleyici, en edebi ve en yaratıcı görünen delilik melankolidir.
Sayfa 24 - Elisabeth RoudinescoKitabı okuyor
A. B. - ..fenomenolojiye karşı, yapısalcılık adeta bir cankurtaran simidi olmuştu. Bu isim altında toplanan çeşitli düşüncelerin bir ortak noktası vardı en azından: Hepsi geleneksel özne anlayışına karşı çıkıyordu. Yapısalcılık teşekkülü, Althusser'in çarpıcı ifadesiyle "teorik anti-hümanizm" ile, Foucault'nun ifadesiyle de "İnsan'ın ölümü" ile tamamına ermişti. Bütünü itibarıyla bu akımda varyasyonların ve değişik biçimlerin görülmesi mümkündü. Kimileri öznenin bir yanılsamadan, çok daha özsel,
görülmez olan, ama bilim tarafından tasavvur edilebilecek yapıların bir yansımasından ibaret olduğunu ilan ediyordu. Kimileriyse, bazen Heidegger'in izinden giderek, klasik metafizik öznenin idealist bir paçavradan ibaret olduğunu göstermeye çalışıyordu. "Özne" kavramında gerçek olan şeyin, yalnızca nesnenin özel bir biçimi olduğu öne sürülüyordu. Althusser'in izinden giden başka kişilerse, öznenin simgesel bir kavram, hatta burjuva çağının tipik kategorisi olduğunu savunuyordu. Neticede, hangi yaklaşım benimsenirse benimsensin, yapısalcı yolların tümü, özne kavramının köklü bir eleştirisine çıkıyordu.
Lacan'daki kavramsal içeriği bakımından gerçek, matematik, mantık ya da topoloji aracılığıyla gerçekleştirilebilecek simgeleştirmeye tamamen direnen şeydir. Şu motif hep tekrar eder: Öznenin gerçek noktası simgeleştirilemez. Sonuç olarak, Lacan temel çıkmazı deneyimlemek için biçimselleştirmeyi en uç noktasına taşır. Bir an gelir, biçimselleştirme ister istemez yarıda kalır, çünkü yakalamak istediği şeye hiç mi hiç hükmü geçmiyordur artık; işte o an, öznenin gerçek noktasına dokunduğumuz andır.
Lacan'ın -sözcüğün dar anlamıyla- biçimselleştirme girişimlerine ait en
modem biçimlerle el ele vermesinin çok zengin bir tarihi vardır. Yunan trajedileriyle, büyük Mallarme şiiriyle, dildeki Joyceçu kırılmayla ve Viyana'nın düşünsel mirasıyla bütünleşmeyi -ki bu bile övgüye layıktır-yeterli görmemiştir. Lacancı bilginin dalları adeta en kuru biçimsel disiplinlere uzanır.