Edebiyat Nedir?
Jean-Paul SartreEn Yeni Edebiyat Nedir? Sözleri ve Alıntıları
En Yeni Edebiyat Nedir? sözleri ve alıntılarını, en yeni Edebiyat Nedir? kitap alıntılarını, etkileyici sözleri 1000Kitap'ta bulabilirsiniz."Bomboş Sanat ve Bildiriler..."
- "... Münekkitlerin ne adına, hangi edebiyat görüşü adına beni mahkûm ettiklerini bilmek isterdim: ama bunu söylemiyorlar, kendileri bile bilmiyor çünkü. En akıllıca davranış, yargılarını şu eski “sanat için sanat” nazariyesine dayandırmaları olurdu.
Ama içlerinde bu nazariyeyi kabullenebilecek bir kişi bile yok. Bu da canlarını sıkıyor. Katkısız sanat ile bomboş sanatın aynı şey olduğunu, ve estetik arılıktan yana olmanın, dar kafalı görünmektense araştırıcı görünmeyi yeğleyen geçen yüzyıl kentsoylularının parlak bir savunma manevrasından başka bir şey olmadığını herkes bilir.
Demek ki, kendilerinin de itiraf ettiği gibi, yazarın bir şeyden söz açması gereklidir. Ama neden? Bugünün yazarı, diyorlar, geçici işlerle hiç uğraşmamalıdır; ama bunun yanında, hiç bir şey anlatmayan kelimeleri yan yana dizmekle, ya da yalnızca cümlelerin ve hayâllerin güzelliği peşinde koşmakla da uğraşmamalıdır: onun görevi okuyucularına bildiriler bırakmaktır. Peki bildiri nedir acaba?.."
"Arı Dilciler ve Sanat..."
- "... Bütün mesele ne yazmak istediğini bilmekten geçer: Kelebekler ya da Yahudilerin durumu? Bildikten sonra geriye bunu nasıl yazacağın kalır.
Çoğu kez bu iki seçim bir aradadır ama iyi yazarlarda hiçbir zaman ikinci birinciden önce gelmez.
Giraudoux’nun “Bütün iş üslûbu bulmaktır, fikir arkadan gelir” dediğini biliyorum. Ama yanılıyordu; fikir arkadan gelmedi.
Eğer konuları hep açık duran meseleler, çağrılar, bekleyişler olarak kabul edersek, sanatın bağlanmayla hiçbir şey yitirmediğini anlarız.
Tersine tıpkı fiziğin matematikçilerin önüne, onları yeni bir simge yaratmaya zorlayan yeni sorunlar çıkarışı gibi, içtimâî ve metafizik alanın hiç durmadan yenilenen ihtiyaçları da sanatçıyı yeni bir dil ile yeni teknikler bulmaya zorlar. Şimdi, belki de arı dilden yana olanlar bize bazı kelimeleri yazmayı yasaklayacaklardır...
Ama sanat hiç bir zaman arı dilcilerden yana olmamıştır..."
"Edebiyat Harici Konu Var mı?.."
- "... Bu kadar basit fikirleri hatırlatırken yüzümüz kızarıyor, ama görünüşe göre bugün unutulmuş bütün bunlar.
Yoksa gelip de bize edebiyatı öldürmeyi düşündüğümüzü ya da, daha basiti, bağlanmanın yazı sanatına zararlı olduğunu söylemeye kalkışırlar mıydı?
Eğer bazı düzyazılara şiir bulaşması münekkitlerimizin kafasını karıştırmamış olsaydı, hep özden söz ettiğimiz halde kalkıp da bize şekil konusunda saldırmayı düşünebilirler miydi? Şekil konusunda önceden söylenecek hiç bir şey yoktur ve biz de bir şey söylemedik: Herkes kendi biçimini kendi yaratır, ondan sonra da bunun üzerinde yargıya varılır. Konunun üslûbu yarattığı doğrudur, ama konu üslubu mahkûm etmez!
Ezcümle edebiyat dışında kalan konu yoktur..."
"Estetik Zevk ve Hesap Dışılık..."
- "... İbadetin yaftası inanç değildir, o insanları bu inanca hazırlar; kelimelerdeki ahenk, güzellik, cümlelerdeki denge, okuyucunun tutkularını fark ettirmeden hazırlar; ibadet, musiki ya da dans gibi bu tutkuları bir düzene sokar; eğer okuyucu bunları ayrı ayrı ele almaya kalkışırsa, anlamı yitirir, ortada can sıkıcı sallantılardan başka bir şey kalmaz.
Düzyazıda, estetik zevk ancak hesap dışıysa katkısızdır..."
"Yazar, Üslûp ve Kitabın Cazibesi..."
- "... İnsan bazı şeyleri söylemeyi seçtiği için değil, onları belli biçimde söylemeyi seçtiği için yazardır!
Ve üslûp, hiç kuşkusuz düzyazıya değerini veren şeydir.
Ama göze batmamalıdır. Kelimeler saydam olduğuna ve bakış onların içinden geçip gittiğine göre, onların arasına buzlu camlar dikmek pek saçma bir şey olurdu.
Güzellik burada tatlı ve belli belirsiz güçten başka bir şey değildir. Güzellik bir tablo üzerinde ilk göze çarpan bir şeydir, bir kitapta ise saklıdır, bir sesteki ya da bir güzellikteki sevimlilik gibi inandırma yoluyla etki eder, zorlamaz, fark ettirmeden kabul ettirir kendini ve insan delillere boyun eğdiğini sanır, oysa göremediği bir çekiciliğe kapılmıştır..."
"Sessizlik Dilin Bir Ânıdır..."
- "...Sessizlik bile kelimelere göre belirlenir!
Bu sessizlik dilin bir ânıdır, susmak dilsizleşmek değildir; konuşmaktan kaçınmadır yani bir çeşit konuşmadır.
Eğer bir yazar dünyanın herhangi bir görünüşü karşısında susmayı seçtiyse ya da ne demek istediğini pek güzel anlatan bir deyimle söylersek; bu görünüşü ” es geçmeyi” seçtiyse, o zaman ona üçüncü bir soru sormaya hak kazanırız?
Neden şunun değil de bunun sözünü ettin ve madem ki değiştirmek üzere konuşuyorsun, neden şunu değil de bunu değiştirmek istiyorsun?"