Bu sefer kanmadım; bilerek, isteyerek, ne ile karşılaşacağımı öngörerek aldım, okudum Versus Yayınlarının bu kitabını. Versus'un her zamanki gibi post-anarşist bir kitap bastığından emindim, nitekim öyle de çıktı.
Esasında devletsiz toplumları antropolojik olarak inceleyen bir kitapta, bir miktar bilimsellik olacağı beklentim de vardı ama Versus'un bu kez kendini aştığını bilmiyordum tabii :)
Yazar daha kitabın başında, söz konusu toplumlara ilişkin geniş zaman kipinde konuşacağını belirtmişti. Böyle bşr ifadelendirme biçimi; toplumsal yapının belli bir ilişki biçimine geçmişte mi yoksa günümüzde mi sahip olduğunu tam bir sis perdesine büründürdü. Örneğin Amerikan kızılderililerinin bir ritüeli kapitalizm ile ilişki kurduktan sonra mı yoksa önce mi yaptığı belirsiz hale gelince, yazar istediği her sonuca varabilecek muazzam bir esneme payı elde etti. Ayrıca yazar birçok ataerkil tutumu normalleştirirken, İspanyol anarşizminin birçok temel öğesini bir kalemde anarşi dışı ilan ediverdi.
İlksel toplumları örnek anarşizm modelleri olarak sunan, hiçbir diyalektik kırıntıyı barındırmayan bu kitaba göre; Mahno, Durutti, Bakunin ve Kropotkin anarşist değil... Yazar bu kadar ciddi olmasa insan gülebilir... Anarşizmi tamamen ilkel toplumlara özgü bir olgu olarak tanımladıktan ve asla "o güzel günlere geri dönülemeyeceğini" fark ettikten sonra yazar kitabının son cümlesinde kendi bakış açısını "anarko-sinik" olarak nitelendiriyor. Bu da kitabın kendi kendini imha sürecinin son noktası oluyor...
