Enver Paşa-Basmacılar İsyanı

İlyas Kara
. - Turan yapmak istedik, memleketi viran yaptık. diyen Enver Paşa sanki halkın ve milletin başına gelecekleri görür gibidir: “Son gelişmeler gösteriyor ki savaşın birinci bölümünü kaybettik. Bu imzalanan mütarekeye göre de İngiliz İstanbul’a girecektir. Ben İngiliz’i İstanbul’da görmektense Kafkaslarda İslam için savaşmayı ve ölmeyi yeğlerim.” Nitekim öyle de olacak, Enver Paşa’nın kaderinin ağları bundan sonra Türkistan’da örülmeye başlanacaktır. .
Sayfa 106Kitabı okudu
Sarıkamış Harekâtı
. Enver Paşa birilerinin anlattığı gibi bu hezimetin tek sorumlusu değildir. Onun planlarını uygulamayan, Enver Paşa’yı içine sindiremeyen, dahası başına buyruk hareket eden kıta komutanları ve subayları Sarıkamış bozgununun dışında tutabilir miyiz ki? .
Sayfa 101Kitabı okudu
Reklam
. Sivastopol’un bombardıman edildiği haberinin Harbiye Nezareti’ne geldiği gün, en çok hiddetlenen, şaşıran gene Enver Paşa olmuş, - Bunu niçin yaptılar? Buna niçin meydan verildi? diye bağıra bağıra odasında bir aşağı bir yukarı gezinmişti. .
. Sarıkamış Harekâtı’na 9. Kolordu Kurmay Başkanı olarak katılan Şerif Köprülü’nün, Enver Paşa’ya karşı duyduğu husumetin etkisinde kalarak yazdığı anıları, Enver Paşa ve Sarıkamış Harekâtı’nı karalama kampanyasının öncülüğünü yapmıştır. .
Sayfa 102Kitabı okudu
. Enver Paşa Sivastopol’a ulaştıktan sonra arkadaşlarından ayrılmıştı. Enver Paşa’nın aklında tek bir şey vardı: Kafkasya’ya varmak, orada kuracağı bir ordu ile Anadolu’ya yürümek ve ülkeyi kurtarmak. .
Sayfa 109Kitabı okudu
. İttihat ve Terakki’nin Türkistan coğrafyasına yönelik ilk hareketi Talat Paşa’nın emriyle Rodoslu Habibzade Ali Kemal (İlkul) Bey’in 16 Şubat 1914 tarihinde Doğu Türkistan’a gönderilmesidir. Kaşgar’a varan Ali Kemal Bey burada bir öğretmen okulu açmıştı. .
Reklam
Enver Bey'in İsyanı
. İşte Kamil Paşa Hükümeti 23 Ocak 1913 tarihinde toplanmış, konuyu görüşmeye hazırlanmıştı. Verilecek karar belliydi, Batı Trakya elden çıktığı gibi Edirne’nin de Bulgarlara verilmesi onaylanacaktı. ....Yarbay Enver Bey, 12 Ocak 1912 tarihli mektubunda bu duruma açıkça tavır alır, bu mektupta sanki bir darbenin kokusu sezilmektedir: “Eğer Heyet-i vükela Edirne’yi hiçbir çaba göstermeden bırakırsa orduyu terk edeceğim, açıktan açığa harp çağrısında bulunacağım, ne yapacağımı bilmiyorum, daha ziyade söylemek istemiyorum. Tavsiyelerini düşüneceğim! Vatanı kurtarmak ya da şerefimle ölmek için her şeyi alt üst edeceğim. Daha iyisini kurtarmak için yıkacağım[her şeyi]! Ama bu kadar uzağa gitmeye ihtiyacım olmayacağını ümit ederim” .
Babıâli Baskını
. Aklın alamayacağı ölçüde cüretkâr bir girişim olan Babıâli Baskını dış politikada teslimiyetçi bir tavır sergileyen, ama buna rağmen içte başta İttihat ve Terakki olmak üzere muhalefeti susturmak için her türlü şiddetten ve ayak oyunlarından kaçınmayan iktidardaki Hürriyet ve İtilaf Fırkası’na bir tepki olarak doğmuştur. .
. Suhnez Yılmaz, “An Ottoman warrior abroad: Enver Pasha as an Middle Eastern Studies” adlı eserinde, “Çünkü O Meşrutiyet’in ilânıyla sadece Hürriyet Kahramanı olmamış, aynı zamanda Avrupa’nın “Hasta Adam”ını da kurtarmıştı” diyerek Binbaşı Enver Bey’in parlayan yıldızına değinmektedir. .
. Basmacılık hareketi Türkistan Türklüğünün Rusya’ya bir anlamda bitmeyen kininin ve kızgınlığının, Rus emperyalizmine bir tepkinin adıdır. .
Reklam
Agabekov, 1 Temmuz’da Enver Paşa’nın Abıderya köyünde öldüğünü tespit eder ve bunu hiç zaman geçirmeden Kızılordu’ya bildirir. 5 kurşunla şehit olmuştur.
Sayfa 147Kitabı okudu
. Ne yazık ki Enver Bey’in 3 aylık zorlu ve insanüstü bir uğraşla 15.000 altın harcayarak oluşturduğu 20.000 kişilik ordu İtalyanlara öldürücü darbeyi vuracakken, başta Enver Bey olmak üzere bütün Türk subayları İstanbul’a çağrılmıştı, çünkü Balkan ülkeleri Osmanlı’ya savaş açmıştı. .
Almanlar savaş boyunca, Anadolu coğrafyasının bütün kaynaklarını sömüreceklerdir. Bu durumu Binbaşı Vehbi Bey, eserinde bütün çıplaklığı ile anlatır.
. Tarihler 8 Ekim 1912’yi gösterirken Karadağ Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etmiş, bunu Yunanistan, Bulgaristan ve Sırbistan’ın savaş ilanları izlemişti. Acıdır ki, Balkan devletleri Türklere savaş ilan ettiğinde Osmanlı Devleti bütün ordularını terhis etmişti. .
. Enver Bey, Bingazi ve Derne’deki, Mustafa Kemal Tobruk’taki kuvvetlerin başına geçmişti. Bu iki ateşli ve hürriyetperver zabit, talihlerinin başlangıcında birbirlerine rakip vaziyette duruyorlardı. .
Resim