Tarihöncesinden Helenistik Çağ'a

Eski Yunan

Thomas R. Martin

Featured Eski Yunan Posts

You can find Featured Eski Yunan books, featured Eski Yunan quotes and quotes, featured Eski Yunan authors, featured Eski Yunan reviews and reviews on 1000Kitap.
Thukydides'in açık sözlü çözümlemesi, iç savaşın insan doğasının en kötü yönlerini açığa çıkarabildiğini ve kışkırtabil- diğini ortaya koyar: Korkyra kent-devletindeki iç savaşta demokrasiyi destekleyen yurttaşlar bulabildikleri bütün düşmanlarını esir alıp idam ettiler... Ardından Hera tapınağına yürüdüler ve burada kutsal sığınak arayan [karşı hizipten] yalvarıcıların yaklaşık ellisini mahkemeye çıkmalarının kabul edildiğine ikna ettiler. Demokratlar sabık yalvarıcıların hepsini hemen idama mahkum ettiler. Mahkemeye çıkmayı reddeden diğer yalvarıcılar neler olup bittiğini anladıklarında tapınakta birbirlerini öldürdüler. Bazıları kendilerini ağaçlara asarken, diğerleri intihar etmek için çeşitli yollar buldular. Demokrat tarafın üyeleri düşmanları olduğunu düşündükleri bütün yurttaŞları boğazlamayı [bir hafta boyunca] sürdürdüler. Kurbanlarını demokrasiyi yıkmak için komplo kurmakla suçladıysalar da, gerçekte birçok insanı yalnızca kişisel nefretten ya da kurbanlara para borçlu oldukları için öldürdüler. Ölüm her yolla ve her biçimde geldi. Bu tür durumlarda sık sık görüldüğü gibi katiller aşırılığın bile ötesine geçtiler. Evlatlarını öldüren babalar oldu; erkekler tanrıların altarlarında idam edilmek ya da boğazlanmak üzere tapınaklardan alındılar; bazı insanlar Dionysos tapınağında gerçekten duvarla çevrildiler ve orada [açlıktan] ölmeye terk edildiler.
Sayfa 260Kitabı okudu
En iyi bilinen üç tragedyacıdan biri olan Euripides, en he- yecan verici kadın kahramanları betimlemiştir. MÖ 431'de sahnelenen Medea'run Euripidesci kadın kahramanı Medea, kocası İason daha zengin, daha önemli bir kadınla evlenmek için onu boşamaya niyetlendiğinde buna yıkıcı bir şiddet- le tepki verir. İason'un tasarıları evliliği yöneten toplumsal kodu hiçe saymaktadır: bir kocanın özellikle erkek olmak üzere meşru çocuklar doğurarak başlıca vazifesini yerine ge- tiren kansını boşamaya ahlaken hakkı yoktur. Medea intikam almak, çocuklarını ve muhtemel gelini öldürmek için büyü kullanma yoluna gider. Medea'run kendi çocuklarını öldür- mesi, eş ve anne olarak onun uygun rolünü ortadan kaldırsa da, Medea bu rolün yeniden değerlendirilmesini güçlü bir bi- çimde savunur. Dünyaya çocuklar getiren kadınların en az hoplit olarak savaşan erkeklere gösterildiği kadar saygıyı hak ettiklerinde ısrar eder; "İnsanlar erkeklerin savaşa gitmesi gere- kirken, kadınların evde güvenli bir yaşam sürdüklerini söylüyorlar. Ne kadar ahmaklar! Bir kere çocuk doğurmaktansa, bir asker alayın- da üç kere savaşırım" (248.-251. satırlar).
Sayfa 231Kitabı okudu
Reklam
Bu erken tarihli köyün ekonomisinde el sanatı uzmanlaşmasının yanı sıra ticaret de önemli rol oynadı. Tüccarlar Çatalhöyük'e Akdeniz'den, takı olarak kullanılan deniz kabukları ve Doğu'dan, merasim hançerleri yapımında kullanılan özel çakmak taşı gibi yabancı mallar getirdiler. Köylüler bu malların değiş tokuşunda obsidyeni, parlak cilası ve keskin kenarları nedeniyle değerli olan, yerel volkan camını kullandılar. Köylülerin diğer yerleşimlerle kurdukları ticari ilişkiler dünyalarının yalnızca yalıtılmış kendi topluluklarından ibaret olmadığı anlamına geliyordu. Çatalhöyük gibi Cilalı Taş Çağı yerleşimlerinin ayırt edici özelliği olan artan emek uzmanlaşmasının sonucunda, toplumsal ve siyasal hiyerarşi ortaya çıktı. Sulamanın, ticaretin ve çiftçiler ile el sanatı ustaları arasındaki yiyecek ve mal değiş tokuşunun planlanmasının ve düzenlemesinin gerekmesi, sonradan avcı-toplayıcı gruplarda barışı ve düzeni korumak için gerekenden daha fazla yetkeye sahip olan liderlere ihtiyaç yarattı. Ayrıca çiftçilikte, sürü yetiştirmede, el sanatı üretiminde ya da ticarette başarılı olan haneler, daha fazla zenginleştiler ve dolayısıyla daha az başanlı köylülerden ayrıştılar. Bu türden topluluklar, artık ayrışmamış ya da eşitlikçi gruplar olarak varolamazdılar.
Hizip çabşmaları birçok Yunan kentinde çok sayıda felakete neden oldu -daima olduğu ve insan doğası böyle kaldığı sürece de olacağı gibi ... Barış ve refah dönemleri boyunca kentler ve insanlar, yapmak istemedikleri bir şeyi yapmak zorunda bıraktlmadıklarından, daha fazla çaba gerektiren davranış ölçütlerine bağlı kalırlar. Ama savaş sert bir öğretmendir; insanlardan sorunsuz olağan ihtiyaçlarını karşılama yeteneklerini çalarak çoğunun yaradılışlarını mevcut koşullarının düzeyine indirir. Kentlerde peş peşe hizip çatışmaları baş gösterdi ve daha önce savaş yaşanan kentlerde neler olup bitiğinin bilinmesi, rakiplere daha büyük bir yaratıcılıkla saldırılmasına ve benzeri görülmemiş intikam zulümlerinin sergilenmesine neden oldu. Davranışların değişmesiyle uyumlu olarak sözcükler insanların amaçlarına uymak için geleneksel anlamlarını değiştirdiler. Daha önceleri umursamaz bir saldırganlık olarak görülen şey, artık sadık bir hizip komplocusundan beklenen bir cesaret olarak görülmekteydi; geleceği düşünmek ve hemen harekete geçmemek artık korkak diye adlandırılmak için bir nedendi; her türlü ılımlılık önerisi yalnızca korkaklığı gizleme girişimiydi; kişinin bir meselenin farklı yönlerini anlama yeteneğine sahip olması, onun eylem için uygun olmadığı anlamına gelmekteydi. Aşırı coşku gerçek bir erkeğin tanımlayıcı özelliğiydi... bir hizbe bağlılık aile bağlarından daha güçlü bir yükümlülüktü, çünkü hizip üyeleri herhangi bir nedenle aşırıya kaçmaya daha fazla hazırdılar. (3. 81-82)
Sayfa 261Kitabı okudu
Denizciler, deniz sakinken bile mümkünse kıyıya yakın durur ve güvenlik için her gece karaya çıkmaya çalışırlardı. MÖ 8. yüzyıl ozanı Hesiodos'un belirttiği gibi, tüccarlar denize açılırlardı çünkü deniz "zavallı ölümlerin gelir kapısıydı, ama dalgaların arasında ölmek korkunç bir kaderdi." (İşler ve Günler, 686-687)
Sayfa 22 - Say Yayınları
Ayrıca salgın hastalık Atinalıların tanrılarla ilişkilerine güvenlerini sarsarak Atina'nın savaştan başarıyla çıkmasını köstekledi. Thukydides "Tanrılara kalırsa, onlara tapıp tapmama önemli değilmiş görünmekteydi, çünkü ayrımsız iyi de ve kötü de ölüyordu" (2.53) diye yazdı.
Sayfa 260Kitabı okudu
Reklam
39 öğeden 21 ile 30 arasındakiler gösteriliyor.