Eski Zamanlarda İstanbul Hayatı
Ali Rıza BeySözler ve Alıntılar
Esrarkeş denilen adamlar daima vakitlerini kendilerine mahsus kahvehanelerde geçirirlerdi. Esrar kahveleri, Tahtakale, Tophane, Silivrikapısı, Mevlevihanekapısı civarında bir de İshakpaşa'ya inen yokuşta idi.
İptida şurasını arz ve itiraf ederim ki bu halk sırtından geçinenlerin efal ve ahvalinde ne bir tagallüb ve tahakküm vardı ve ne de hususi bir imtiyaz ve istisnaiyete malik idiler.Sırf halkımızın rıza ve hoşnudiyetini celp ederek temini menfaat ederlerdi.
Sayfa 56Kitabı yarım bıraktı
Bir de sır saklamakta emniyet kazanmaya ve hafiyyen doğuracak veyahut
çocuk düşürecek kadınlara arzulan veçhile bakmaya çalışan ebeler vardı. Bunların ekserisi Musevi kadınları idi. Çoğu kendi ikametgahlannda icra-yı ameliyyat ederlerdi.
Büyük Türk'çü Ziya Gökalp, çok sevdiği kızının bir Avrupa terliği alma istemesine karşı gelmiş, «evime Türk malından başka birşey giremez» demişti.
Hele o tekke şeyhlerinin cahilleri dervişlik, maneviya, tasavvuf adı altında halka hep hurafeler aşılamakta, sanat ve ticaretten uzaklaştırılan zavallılar (bir hırka, bir lokma) ya kanaat ederek, tevekkülle bodrum katlarında, izbe köşelerde, mezarlık kenarlarında yarısı toprağa gömülmüş kovuklarda çürür giderlerdi.