Felsefe Sözlüğü
Ahmet Murat SeyrekQuotes
Açık
Karanlık ve bulanık karşıtı olarak kullanılan açık terimi, başkaca hiçbir düşünceyle karıştırılmadan kolaylıkla ve hemen tanınan düşünceyi tanımlar. Açık terimini, felsefe diline sokan Fransız düşünürü Descartes'tir.
Descartes bu terimi, seçik terimiyle birlikte apaçık anlamında kullanmaktadır. Descartes, "Principes de la Philosophie" adlı yapıtında bu terimlerden ne anladığını şöyle belirtiyor: "Açık bilgiden, dikkatli bir zihinde görünen ve belli olan bilgiyi anlıyorum. Seçik bilgiden, başka bilgilerden ayrılmış bir bilgiyi anlıyorum. Öyle ki; bu bilgide, açıkça görünenden başka bir şey bulunmaz."
Sayfa 8 - YediverenKitabı okudu
Açınım
Bir doğrunun dışlaşması. Bir şeyin ortaya çıkması. Tanrı'nın kendini açması ya da tanıtması. Açınım yoluyla Tanrı kendisiyle ilgili bilginin bir bölümünü insan için anlaşılır kılar, böylelikle insana usun kendiliğinden kavrayamayacağı şeyleri tanıtmış olur. Ancak Tanrı bilgisinin büyük bir bölümü her zaman insana kapalı kalacaktır. Demek ki; açınıma karşın insan tanrısallıkla ilgili doğruların pek azını bilebilmektedir.
Sayfa 8 - YediverenKitabı okudu
Adalet
Genel olarak bakıldığında adalet, Platon ve Aristoteles'ten bu yana herkesin hak ettiğini alması şeklindeki özel bir ahlaki yargı tipini gösterir. Herkese "gereken" ne ise onun verilmesi, adaletin başlıca amacıdır.
Sayfa 8 - YediverenKitabı okudu
Acosta (da Costa), Uriel (1585/1590-1640). Hollandalı filozof, akılcı olarak bilinir; Coimbra Üniversitesi'nde eğitim gördü.
1614'te Hollanda'ya kaçarak, Yahudilik adına Hıristiyanlık'tan vazgeçti; daha sonra, Yahudi dinsel dogmatizmine karşı çıkarak, Farisileri (hahamları) Musa inancını çarpıtmakla suçladı.
1623'te "Sobre mortalidade a da alma do homen" adlı, ruhun ölümsüzlüğünü ve ölümden sonra yaşamı yadsıyan bir kitapçık yazdı. Görüşleri yüzünden Sinagog'tan iki kez (1623 ve 1633) aforoz edildi. Hahamlar ve Hollandalı otoritelerden gördüğü eziyet üzerine intihar etti. "Exemplar humanae vitae"si (İnsan Yaşamından Örnekler), insanda doğuştan var olduğu öne sürülen doğa yasası düşüncesini içerir; bu yasa, insanları karşılıklı sevgi yoluyla birleştirir, iyi ile kötüyü birbirinden ayırmayı sağlar.
Acosta'nın düşüncelerinin Spinoza üstünde etkisi olmuştur.
Sayfa 8 - YediverenKitabı okudu
Abelard, Pierre
(1079-1142). Fransız filozof ve teolog; Orta Çağ felsefesine özgü, maddecilik ile idealizm arasındaki mücadeleyi dile getiren tümellerin doğası üstüne tartışmada, maddeciliğe yakın düşen kavramcılık düşüncelerini destekledi, skolastik gerçekçiliğe karşı da tartışma açtı. Dinsel inanın aklın ilkeleriyle sınırlanmasını isteyen ve Kilise otoritelerinin sözlerindeki çelişkileri açığa seren Sic et Non (Hem Evet, Hem de Hayır) adlı kitabı, ilerici bir önem taşıyordu. Abelard'ın görüşleri, Katolik Kilisesi'nce dinden sapmakla mahkum edilmiştir.
Sayfa 7 - YediverenKitabı okudu
Abdera Okulu
İlk Çağ Yunan felsefesinde, adını bugünkü Batı Trakya yakınlarında bir kentten alan, atomcu öğretiyi savunan Leukippos ile Demokritos tarafından kurulmuş felsefe okuluna verilen ad. Atomculuğun kurucuları ve ilk savunuculari sayılan Leukippos ile Demokritos "Abderalı Filozoflar" olarak anılmaktadır. Felsefe tarihinde "Abderalılar" diye de geçen bu düşünürler, atomculuğun gelişmesinin üç önemli evresinden birine, üstelik maddeci atomculuk Leukippos ve özellikle de Demokritos eliyle sağlam temellere oturtulduğu için en önemlisine karşılık gelir. Abderalı Filozoflar'ın atomcu öğretisi Epikuros ve Lukretius aracılığıyla Gassendi ve Bacon'a ulaşmış; böylelikle de modern doğa biliminin doğuşuna katkıda bulunmuştur.
Sayfa 7 - YediverenKitabı okudu
Sokrates, kimseye bir şey öğretme iddiasında olmadığı gibi, kimsenin kimseye bir şey öğretemeyeceğini de savunmaktadır.
Sayfa 134Kitabı okudu