Gezgin ve Gölgesi (İnsanca Pek İnsanca - 2)

"Gerçeğe duyulan inanç, bugüne kadar inanılan 'gerçeklere' karşı duyulan şüphelerle başlar."

Sanatçı-filozof, ilk modernist ve ilk postmodern felsefeci; Friedrich-Wilhelm Nietzsche, kendisini "ölümünden sonra bir insan" olarak adlandırdı ve okuyucuların henüz doğmadıklarını söyledi. Kendinden sürülmüş göçebeliğin izolasyonundan acı çekmiş, zamanından önce doğmuş, genel kurallar ve tartışmalar üzerinde dans etmiş.

Gezgin ve Gölgesi, Nietzsche'nin bir direniş hareketidir. Metafizik, ahlâk, din, sanat, üslup, toplum, siyaset ve kültür endişelerine yönelik aforizmalar. Özgür irade, hakikat, gelenek ve adalet gibi temel insan konularını ele alıyor ancak kaçılmaz bir eskimilik hissi, Nietzsche'yi yavaş yavaş yalnızlık yoluna iterek düşünme biçimini kendisiyle iç diyalog haline getiriyor.

Bir fikrim olsa dahi dile getirmek, hakkında birkaç kelâm etmek istediğim bir filozofun eserleri hakkında konuşmak sanırım -benim için- yürek ister. Yüreğimi tüm ağırlığıyla ortaya koyarak kağıdı kalemi kaptım, oturdum #okuryazarkıvırcıkmasası na. :)

Nietzsche deneyimimde bu kitap ilk olmamakla birlikte Böyle Buyurdu Zerdüşt'ünü de kararsızlıkla cümleye ekleyim. (Yürek sızlamaya başladı. :))

Friedrich Nietzsche, çağının sarsıcı filozofu... Yazdıklarının üzerinden bir süre geçtikten sonra kitap haline getiriliyor. Döneminin en aykırı ama bir o kadar da -birçokları için- aranan ismi. Onun uç noktalardaki fikirleri, fikirlerindeki sert mizacı, yaptırım kalitesi, fikirlerinin geçerliliği ve evrenselliği düşünülünce kesinlikle tartışmaya açık bir isim. (Tabi bence.)

Çünkü birçok fikrinde kesinkes yargılar barındırdığı için tartışmaya ve hakkında yorum yapmaya cesaret edilemeyecek bir aykırılık.

Nietzsche'nin yaptırım gücünü seviyorum. Çünkü bir duruşu ve fikirlerinin sağlam tuğlaları var. Hani yıkıp yerine yapayım desek de o aradaki sıva tekrar yapışmıyor.

Her neyse, Nietzsche deyince çenem düşer de yazmaya gelince çekimser kaldığım gerçeğiyle Gezgin ile Gölgesi kitabına biraz mürekkep akıtmam lazım.

Gezgin ile Gölgesi'nin ilk satırlarında Gezgin'in gölgesi olduğuna ve bu gölgenin konuşmasına yer veriliyor. Kitap boyunca da Gezgin'in değil de gölgenin hükümranlığını seziyorum. Çünkü o çok bilmeler, üstten atmalar, keskin ifadeler yabancı birinin ahkam kesmesi gibi.

Nietzsche'nin bu kitabında her konu hakkında bir fikri olduğunu, bu fikirlerin dayanak noktaları çıplaklığıyla gözler önüne seriliyor. Tabi bu sergide isterdim ki çeviriye bağlılıktan kopulmasını ve anlam kargaşalarının ortadan kalkmasını.

Anlaşılması güç ifadelerin yer aldığı kitapta Nietzsche'nin her konuda birikim sahibi olduğu gözler önünde zaten. Edebiyat, kültür, sanat, dil, müzik... Besteciler, bilim insanları, halk... Kitap boyunca ön planda olan tek şey şu ki: Nietzsche ve psikoloji alanında dahiyaneliği.

Bir Nietzsche klasiği olduğu için kolay bir okuma beklenmemeli onun kitaplarında.

Yine Nietzsche klasiklerinden..çok yoğun,sarsıcı...aslinda nietzschenin filozoflugunun yanında psikologlugu olduğuda bir gerçek.inanılmaz tespitlerlerle aşmış Nietzsche kitaplarından biri daha

Kızgınlığımız ve öfkemiz hayvansallığımızdan kalan bir şey.

Friedrich NİETZSCHE – Gezgin ve Gölgesi

Nietzsche’ye olan hayranlığım yeniden arttı. Bu kitabında toplumu, ahlâkı, sanatı, tutkuyu, yalanı, olması gereken okuyucuyu, olmaması gereken okuyucuyu, özgürlüğü, kıskançlığı, bir şeylere yada birilerine karşı olan bağlılığı, vicdanı ve diğer konuları 350 aforizma ile biz okuyucularına sesleniyor hatta adete çığlık atıyor.

Kendi gölgesi ile diyologları. Bana göre Nietzsche kesinlikle “Sonsuzluk” ile eşdeğer... Ben bu dünyadan gitmeden önce dilerim ki yazdığı her cümleyi okuyabilirim...

Nietzsche'yi anlatmak, az da olsa izah etmeye çalışmak bana hep zor gelmiştir. O nedenle değerli edebiyat ve kitap sever dostlarım, diyorum ki bir kaç aforizmasının içinde o ruhu anlamaya çalışalım. Dilerim ki Nietzsche daha geniş okuma kitlesine ulaşır böylelikle.

Aforizmalarından bazıları;

“Gerçeğe duyulan inanç, bugüne kadar inanılan 'gerçeklere' karşı duyulan şüphelerle başlar.”

“Ne çok sıkar yazarı şu kaba taslak anlayışlı, beceriksiz, yontulmamış okuyucular, nereye çarpsalar, devrilseler acı verirler boyuna...”

“Güçlü olan,her çareye başvurarak gücüne duyulan inancı artırmaya çalışır.--ondan korkan ve ona hizmet eden zavallılar,onun gözünde ancak kabul gördükleri kadar değerli olduklarını bilirler:bu nedenle kendi tatminleri için değil,kabul görmek için çalışırlar...”

“Hayalperest, gerçeği kendi içinde; yalancı başkalarını önünde inkar eder ...”

“En büyük sadaka veren, korkaklıktır.”

“Altından yapılan her şey parıldamaz. En soylu metale özgüdür yumuşak bir ışıltı.”

“Yaşayan, duyan bir ulus, savaşı gerekli bulmaz.”

Herkese keyifli okumalar edebiyat sever güzel insanlar.

Burada yazılana göre bu İnsanca, Pek İnsanca'nın ikinci kitabı. Alakası yok. Nietzsche'nin yapıtlarını en iyi çeviren Say Yayınlarıdır arkadaşlar. Gezgin ile Gölgesi de, Nietzsche'nin İnsanca, Pek İnsanca adlı aforizma kitapları serisinin 1880 yılında yayımlanan üçüncü kitabıdır.
Kitabın başında ve sonunda Gezgin ile Gölge konuşurlar. İnsanca, Pek İnsanca 2: Karışık Kanılar ve Özdeyişler, ilk kitaba göre çok yavan ve güçsüz geldi bana. Bu kitabın da aynı olacağı görüşündeydim. Bir noktaya kadar da beklediğim oldu. Kitap 100. sayfasına kadar performansını tam anlamıyla ortaya koyamıyor. Almanlıktan falan dem vuruyor ki, Almanlar için bile artık güncelliğini kaybetmiş mevzular üzerine. Bizimle ne alakası olabilir? Ama insanın özü her zaman aynı kalır. Kitabın sonlarına doğru insan üzerine olan özdeyişler bu kitaba benim kitaplığımda bir yer kazandırdı. İkinci giremedi. Birinci de girdi. Sıkılmayacaklara tavsiye ederim. Hayatın çıkmazına girenlere tavsiye ederim. Coşkusunu kaybedenlere ve özgürlüğünü yitirip bezen tinlere. Buyurun gülücük: " :) ".
Hür günler dilerim.

Gölge: İnsan ışıktan ürktüğünde, insandan ürkeriz biz: buraya kadardır bizim özgürlüğümüz.

Gezgin: Ah, ışık daha sık ürker insandan ve sonra terk de edersiniz onu.

350 Aforizmadan oluşan, yazarın bir çok konu hakkında düşündüklerini içeren, her kitabı gibi bu kitabı da dinamit etkisi yaratan insanlığın böbürlenerek savunduğu değerleri alt üst eden bir felsefi metin.

Nice nin bizlere anlatmak istediği şeyler din adamlardan uzak durun.!
Küçüken sizi cehennem ateşinde korkutmak isteyenlerin hepsini bir palavra olup sadece sizin uslu durmanıza yönelik bir korku palavrasında başka bişey olmadığını anladığınız zaman özgürlüğünüze kavuşacaksınız..
Ruhunuzu serbes bırakın gökyüzü hayalperestlerin yaratığı tanrıların oyun masalarında bizlerde birer bir piyon olmadığımızı anlamak zor değil..

Ustanın aforizmalarından oluşan, kimilerine göre ´´Böyle Buyurdu Zerdüşt´´ isimli eserinin devamı niteliğinde. Nietzsche ve felsefe ilgi alanına giren okurlara tavsiye edilebilir. İlginizi çekmiyorsa okunması zor olabilir.