Gülünün Solduğu Akşam Erdal Öz

"İnsan ne zaman ölür, gülünün solduğu akşam." İşte böyle güzel bir sözle başlıyor kitap ve bu giriş bile ne kadar iyi bir kitabın sizi beklediğini gösteriyor.


1970 lı yıllar. Fikirlere tahammülün olmadığı, insanların sırf inandığı görüşler yüzünden hunharca öldürülüp, asit kuyularında faili meçhul edildiği, gencecik fidanların hapislere tıkılıp işkence gördüğü, asıldığı yıllar...Yazar Erdal Öz' de bu dönemi yaşamış biri olarak yazıyor Gülünün Solduğu Akşam ' ı. İçeride tanıyor Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan, Yusuf Arslan ve daha nicelerini. Deniz Gezmiş ' e söz veriyor onların hikayesini yazacak ve gelecek nesillere okutacak. Kitabı hapishanede yazmaya başlıyor. Ama erken tahliye olması kitabı orada tamamlanmasına engel olmuş. Mahkumların ağzından dinliyor hikayelerini ve yazıyor. Olayların bizzat içinde olduğu için kitap oldukça samimi ve gerçekçi. Deniz Gezmiş' e verdiği sözünü tutuyor böyle başarılı bir kitap yazarak. Onların davalarının arkasındaki sağlam duruşları, ölüme giderken bile bunu haykırmaları, yüreklerinin büyüklüğü gerçekten okunmaya değer.


Her kesimden insanın içini acıtacak, vicdanı varsa hüngür hüngür ağlatacak, belgesel şeklinde yazılmış bir anı kitabı. İnsanların görüşleri yüzünden bunları yaşamaları, gördükleri işkenceler o kadar ağırki gerçekten sistemi, adaleti sorgulamamak mümkün değil. Daha yazmak isteğim çok şey var ama uzatmanın da anlamı yok. Uzun lafın kısası okunmaya kesinlikle değer bir kitap...

O iyi insanlar ,O güzel atlara binip gittiler,O kadar derinden o kadar etkileyici anlatmış ki Erdal Öz bir zamanların 68 kuşağının acı veren yaşamları.

Yıllar önce okumama rağmen Erdal Öz’ün duygu yüklü anlatımı beni bir kez daha derinden etkiledi. Kitapta adı geçen her insanın hüzünlü bir hikayesi var zaten fakat Erdal Öz orada onlarla birlikte yaşamış, onları dinlemiş, yaşadıkları birçok şeye şahit olmuş. Deniz Gezmiş’in yazmasını istemesiyle, tahliye olana kadar yazabildiği kadar yazmış, dinleyebildiği herkesi dinlemiş. İşkenceleri, hapishanedeki yaşamı, hikayelerini özenle aktarmış okurlara.
Kitap sadece Deniz Gezmiş’i değil, o dönemde benzer sıkıntıları yaşayan, aynı amaçla hareket eden insanları da ele almış. Hapishanede bu insanlarla yapılan röportajlar var ve her biri dönemi çok iyi anlatıyor bizlere.
Diğer tarafta işkenceciler, ülkenin kurtuluşunu bu gençlerin ölümüne bağlamış insanlar var. Bu kadar kalpsiz insanların gerçekten var olduğuna inanmak istemesek de maalesef her biri isim ve unvanlarıyla yer alıyor kitapta. Aynı işi yaptığı halde vicdanını kaybetmemiş insanlar da var elbette.
Kitabı “Can Dündar’ın Abim Deniz” kitabıyla birlikte okudum. Erdal Öz’ün kitabından da alıntılar, bölümler var.
Erdal Öz’ün erken tahliyesi olmasa kim bilir ne çok şey eklenirdi bu kitaba. Zaten kendisi de erken tahliyesine üzülmüş. Özgürlüğünden daha çok önem vermiş, bu genç yaştaki insanların derdine, onların yaşadıklarına.
Söylenecek daha birçok şey var. Dönemi birinci ağızlardan dinlemek büyük bir şans herkes için. Okumak, okutmak gerektiğini düşünüyorum. Keyifli okumalar.

70li yılların sonlarında idamla cezalandırılan 3 gencin ve onlarin diger arkadaslarinin hayatlarından kesitlerin oldugu bir kitap. Yaptıklarının bazılarını doğru bazılarını yanlış bulsamda üzülüyor insan 20lik gençlerin hayatının baharında yaşamdan koparilmalarina

"Herkes ne zaman ölür, elbet gülünün solduğu akşam." - T.U
Erdal öz ile tanisma kitabimdi. İyi ki okumusum dediğim kitaplardan..
Fazlasıyla dokunaklı , hüzünlü ama bir o kadar da ümitsiz aslında. Deniz gezmiş ve nicelerini anlamak ve yaşamak için okunmalı.. tabi Erdal öz 'un kaleminide es gecmemek lazım...

95 yılıydı sanırım. O güne kadar ailemden hep dinlemiş, bölük pörçük okumuştum denizlerin hikayesini hüzünle. 3-4 saatlik bir uçak yolculuğu için babam vermişti kitabı oku bunu diye. Yolda uyumazsam göz atarım diye düşünmüştüm. Yerime oturup ilk Sayfayı açtığımda anladım yanıldığımı. Su gibi akıyordu ve duramıyordum. Hikaye-gerçek zaten acıyken Erdal Öz'ün yalın, akıcı dili bir anda 3 Fidan'ın yanına alıyor sizi. Duru bir anlatım var kitapta ama şiirsellik ilk sayfadan son sayfaya kadar sürüyor ve acıtıyor içinizi.
Uçak indiğinde ben kitabı bitirmiş ağlıyordum. Hem hikayeyi baştan sona öğrendiğim ve daha da yandığım ölümlerine hem de Erdal Öz ile tanıştığım ilk kitaptır ve çok özeldir.

Dönemi öğrenmek veya anlamaya başlamak için mutlaka okunması gereken bir kitap. Ve Erdal Öz'le tanışmak için...

Abim Deniz'de bulunan alıntılarıyla keşfettiğim kitap... En yakın zamanda Yaralısın'ı da okumak istiyorum. Kitaba gelince... 3 gencin darağacına götürülüşü anlatılıyor diyebiliriz. Ne yazık ki bu okuduğum kitap hayal ürünü değil, gerçekten yaşanmış çok acı anılar barındırıyor. Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Arslan'ın dışında İrfan Uçar'ın gördüğü işkence bölümü beni kötü etkiledi. Zehir olayına gelince... Bence bunda utanç verici, küçük düşürücü bir şey yok. Ölüm kesinleşmişken intihar devrimci bir harekettir. Ölümden korkmadıklarını aksine inandıkları dava için kendi elleriyle ölüme gidebileceklerini kamuoyuna duyurmaktı belki de amaçları. Zayıflık olarak görülmesi yanlış olur. Nazım "Sen yanmazsan/Ben yanmazsam/Biz yanmazsak/Nasıl çıkar karanlıklar aydınlığa" demiş. Keşke yanmasaydı bu gençler. Ama onların da emin oldukları bir şey vardı bu kavga onların ölümünden sonra bitmeyecek. Ve Deniz'in dediği gibi düşünceleri hep yaşayacak.

Deniz Gezmis ismini ilk duydugumda ilk okula yeni baslamistim sanirim yil 92. Kendi kendime dedim vay be ne guclu adammis koca denizi yuzerek gezmis. Babama sordum sonra 1.92 boyundaki bu adamin kim oldugunu babam bazen yuzunde aci bazen bir mutlulukla anlatirdi okuduklarindan ve duyduklarindan orta okula gecince Deniz Gezmis meraki bu kitabi okumama neden oldu. Deniz'i ve tam bagimsiz Turkiye diye haykiran gencligini ve hayatini yoksul halklara adayan insanlari ilk erdal oz le tanidim. Tek bir kursun sıkmamislardi polise askere romantik devrimciydi onlar, eli kanli katil diyorlardi onlar icin ama onlar kan emici silah tuccari amerikan emperyalzmi ve onun is birlikcilerine karsi mucadele ediyorlardi ve bir 6 mayis sabahi sairin dedigi gibi ankaraninda denizi vardi ama astilar. erdal ozun bu kitabini okurken yer yer iciniz burkulacak gozleriniz dolacak bu insanlarin tertemiz hayallerini nasil kana bulayip hayatlarini sondurduklerine tanik olacaksiniz. Ozellikle mendilimde kan sesleri bolumunu iyi okuyun.

Siyasi görüşü ne olursa olsun herkesin okurken gözleri dolar ve insanı yorumsuz bırakır... Bu kitabı okurken orada yaşananların ayrıntılarını öğrenmek benim için çok zordu. Deniz, Yusuf, Hüseyin, Mahir, Kadir, Sinan ve canını bu uğurda feda etmiş tüm devrimcilere selam olsun. Erdal Öz, duru bir dille sürükleyici bir anı kitabı yazmış. O dönemdeki devrimcilerin ne kadar kültürlü olduklarını öğreniyorsunuz ama sadece kitap okuma anlamında değil; müzik, resim, edebiyat gibi sanatsal her alanda bizden kat kat fazla bilgileri var...
Orada Erdal Öz'ün yerinde olup Deniz'le 5 dakika bile olsa sohbet etmeyi o kadar isterdim ki...

Bu kitap hakkında söylenecek o kadar çok şey var ki kafamda. Bitti fakat burukluğu bitmeyecek gibi. Yazarın akıcı ve özgün anlatımıyla birlikte daha bir anlam kazanmış başlarından geçen olaylar. Son satırlarda inanmak veya inanmamaktan bahsetmiş, böyle bir anlatıma nasıl inanılmaz ki. Başlı başına gerçekten oluşmuş bu kitap. Yaşanan olaylarsa başkaldıranların uğradığı insanlık faciası, iyi ki bu eser Deniz Gezmiş'in Erdal Öz'e yaşananların kalıcı olması gerektiği fikrini vererek ortaya çıkarılmıştır. Emeklerine dirençlerine helal olsun. Hiçbir zaman boyun eğmemek dileği ile.