"... Güney Cephesi kuvvetleri, eski yerleri Dumlupınar'a geri gönderildiler. Kütahya'da yalnız 61. Tümen, iki alaya yakın kuvvetiyle İzzettin Bey komutasında bırakılmıştı.
... Yunan ordusunun yaptığı bu saldırıda Ethem ve kardeşleri de kendilerine düşen görevi yapmaktan geri durmadılar. Yeniden Kütahya'ya yönelerek, orada bulunan ve kuvvetçe zayıf olan tümenimize saldırmaya başladılar. İzzettin Paşa'nın sağlam iradesi, bilgili komutası ve emri altındaki Türk subay ve
erlerinin üstün yiğitlikleri, Ethem ve kardeşleriyle birlikte
saldıran hain kuvvetleri yendi ve kaçmak zorunda bıraktı.
... İzzettin Paşa, 11 Ocak 1921 günü öğleninden 13 Ocak gece yarısına kadar dek süren sert ve kızışmış savaşlar sırasında, süvari birliklerinin de savaşa katılması zamanının geldiğini Genelkurmay Başkanlığı'na bildirmişti. Refet Paşa, Güney Cephesi'nden getirtmekte olduğu 8. tümen yetişebilirse, 14 Ocak'ta saldırıya geçme niyetinde olduğunu birliklerine duyuruyordu. İzzettin Paşa 11, 12, 13 Ocak günlerinde yalnız başına düşmanla savaştıktan sonra, akşamüzeri gün batarken, yaptığı bir karşı saldırıyla asileri yendi ve kaçmak zorunda bıraktı. Refet Paşa savaşa seyirci kalmakla büyük bir fırsatı kaçırdı. ..."
Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk.
İzzettin Çalışlar (1882-1951) Yanya'da doğdu. 1906'da Harp Akademisi'ni topçu sınıfı ikincisi olarak bitirdi. Hareket Ordusu'nda görev yaptı, Balkan Savaşı'na katıldı. 1915'te Anafartalar Grubu Kurmay Başkanı'ydı. Çanakkale zaferinden sonra ordu ve kolordu başkanlıklarına getirildi. İstiklal Savaşı'nda, 20. Kolordu Komutan Vekilliği'ne, 23. Tümen Komutanlığı'na ve 61. Tümen Komutanlığı'na atandı; İnönü, Kütahya ve Sakarya Muharebelerine katıldı. Savaş yıllarının son görevi, 1. Kolordu Komutanlığı'ydı. Büyük Taarruz'da, Afyon'un Çalışlar köyünde başlayıp İzmir'e kadar sürdürdüğü "Çalışlar Muharebeleri" dolayısıyla Atatürk kendisine bu soyadını uygun gördü. Ordumuzun İzmir'e girmesiyle, ek görev olarak İzmir Askeri Valiliği'ni de yürüten ve aynı yıl tuğgeneral olan Çalışlar, 1923-1924 yıllarında Aydın milletvekilliği yaptı.
3. Ordu Komutanlığı sırasında, 1930'da orgeneralliğe yükselen Çalışlar, altı yıl boyunca da 2. Ordu Kumandanlığı'nda bulundu ve 1939'da kendi arzusuyla emekliye ayrıldı. Savaşlar içinde geçen hayatı boyunca İzzettin Çalışlar, Osmanlı, Alman, Avusturya-Macaristan devletlerinin çeşitli nişan ve madalyalarına hak kazandı, TBMM tarafından da İstiklal Madalyası ve takdirname ile ödüllendirildi. Çalışlar, Ankara Devlet Mezarlığı'nda yatmaktadır.
Orgeneral İzzettin Çalışlar'ın anıları, harita ve kroki desteğiyle torunu İzzeddin Çalışlar tarafından yayına hazırlandı. Çerkez Ethem'in seyyar kuvvetleriyle girişilen çarpışmalardan Büyük Taarruz'a, İzmir'in kurtuluşuna kadar, Batı Cephesi'nde süren savaşın düzenli orduyla kazanılacağını gören, savaşın düğümlendiği anda orduyu zafere taşıyan bir komutanın anılarını, az bulunan cephe resimleriyle gün gün, saat saat takip etme olanağı buluyoruz. Bölgenin coğrafi özellikleri ve taktiklerin belirtildiği haritalarla yakın tarihimize yeni bir bakış kazandırıyor.
(Tanıtım Bülteninden)
