Gündelik Hayatın Eleştirisi 1
Henri LefebvreOldest Gündelik Hayatın Eleştirisi 1 Posts
You can find Oldest Gündelik Hayatın Eleştirisi 1 books, oldest Gündelik Hayatın Eleştirisi 1 quotes and quotes, oldest Gündelik Hayatın Eleştirisi 1 authors, oldest Gündelik Hayatın Eleştirisi 1 reviews and reviews on 1000Kitap.
Özgürlük, ihtiyacın içinde ve
ihtiyaç dolayısıyla doğar. Uygulanma fırsatı bulduğunda, bu sert ger
çeğe nüftız etmesini ve onu dönüştürmesini sağlayan çatlağı keşfeder.
Nihayet, insan, eksik olan ihtiyaçtan yola çıkarak olasılıklar dünyası
nı keşfeder, bu olasılıkları yaratır, aralarından seçer ve gerçekleştirir.
İnsan, tarihsellik olur. Bilinci kapanamaz. Bireysel bilinçler toplum-
sal bilinçlere, toplumsal bilinçler de bireysel bilinçlere açılır; insan
bilinçlerinin çokluğu dünyaya açılır.
İnsanın çalışması ve yaratması için
eksikliği hissetmesi gerekir. Hissedilen ihtiyaç ve eksiklik olmadan,
maruz kalınan ya da olası yoksunluk ve yoksulluk olmadan, bilinçli varlık ortaya çıkmaz, özgürlük kendini göstermez. Varlık, anavatanı
olan “doğa” ile bilinçsizliğin esiri kalır. Özgürlük, ihtiyacın içinde ve
ihtiyaç dolayısıyla doğar.
Tüketici arzu duymaz. Onun tuhaf biçimde “motive edilen”
“davranışları” vardır. Reklamın, satış hizmetlerinin ya da toplumsal
prestij gereklerinin verdiği telkinlere ya da emirlere itaat eder (gözardı edilemeyecek olan ödeme gücü kaygılarını da ihmal etmemek
gerekir). İhtiyaçtan arzuya ve arzudan ihtiyaca geçiş döngüsü sü
rekli olarak kesintiye uğrar ya da deforme olur. Dışardan gelen bu
“emirler”, “motivasyonların” soyut inceliği içinde, somut dağılması
ve saçmalığı içinde ifade bulur. Arzular artık gerçek ihtiyaçlara denk
düşmez; yapaydırlar. İhtiyaç arzu halini almaz. Süreç karmaşıklaşır
ya da bozulur. Ama yine de yok olmaz; doğası tekrar tekrar biliniyor
olmasa da, her zaman için hayati olandan toplumsal olana, eksiklik-
ten kapasiteye, yoksunluktan yararlanmaya/haz almaya [jouissance]
doğru gider. Bununla birlikte, Hegel’in toplumsal yaşamın tözü ve
harcı olarak gördüğü “ihtiyaçlar sistemi” tutarlı bir sisteme benze-
memektedir. Parçalanmış ya da ayrılmıştır. Guy Debord’un5 eneıjik
ifadesiyle, gündelik hayat kelimenin tam anlamıyla “sömürgeleştiril-
miştir.” Yeni teknikler ve “tüketim toplumu” adına aşın yabancılaş
maya, yani derin tatminsizliğe sürüklenir. Oysa bu teknikler başka
ve farklı bir gündelik hayatı mümkün kılabilirdi. Diğer yandan, her
yerde aynı sonuçlan yaratan bu aynı nedenler toplumsal ihtiyaçlan
aynı düzeye çıkartır, “arzulan” müsavileştirir; çok çeşitli olan eski
“yaşam tarzlan”nın yerine özdeş olmasa da benzer olan gündelik ha-
yadan koyar.
Hiçbir alandaki (özellikle de politik ekonomi, sosyoloji ve tarih-
teki) hiçbir bilgi tartışmasız ilerleyemez. Fikirlerin ardında insanlar
vardır ve bu insanların çıkarları, tutkuları vardır. İnsanların ardında
daha geniş başka çıkarlar vardır; grupların, sınıfların, ulusların çıkar-
ları. Yalnızca saf ya da akademik biri, toplumsal bilimlerde sevimli ve
hoş bir dinginlik ortamının sürmesini isteyebilir. Fakat bazı sınırların
ötesine geçildiğinde, çalışmak neredeyse imkânsızlaşır.
Tartışmalarda son birkaç yıldır yeni olan nedir? Şudur ki, tartışma-
ların adam karalama argümanı kullandıklarında yoz-
laştıkları, uygarlığın bir gerçeği, kültürün bir kazanımı olarak kabul
edilmiştir. Oysa, bir süredir, hepsi olmasa da birçok tartışma (herkesin
önünde cereyan ettiğinde ve fısıltılarla, dedikodularla sınırlı kalma-
dığında) hudutları ivedilikle ve utanıp sıkılmadan aşılmaktadır.Tartışmalarda muhatab alınan kişi göz-
den düşürülmeye, diskalifiye edileyen, onuruna leke sürmeye çalışılıyor.
Muhatabın “yetkili” olmadığı gösterilmeye çalışılıyor. Değersizleşti-
riliyor. Aynı zamanda da kişi kendini değersizleştirip, gözardı ediyor;
tartışma değersizleştiriliyor ve göz ardı ediliyormuş gibi yapılıyor.
1946 yılında, Fransız felsefesi yediği darbelerden yavaş yavaş doğruluyordu. Savaş ve işgal birçok önemli düşünce akımına, özellikle (Alman irrasyonalizmiyle karanlık bir akrabalığın tehdidi altındaki) Bergsoncu anti-entelektüalizme ve yeni sorunları çözmeye pek yetenekli olmayan Léon Brunschvicg'in entelektüalizmine son vermişti. Hegelciler kuşağı ve varoluşçular yükselmeye başlıyordu.