Bugün dünya üniversitelerinde Halil İnalcık okunuyor ve okutuluyor. Onu dar anlamda bir "tarihçi" olarak düşünmek elbette yetersiz kalır. Bizzat tarih disiplinine şekil vermiş, kendi metodolojisini ve bilgi birikimini tarihçilik mesleğine kazandırmış bir kişi olarak İnalcık, bilim çevrelerinin üzerinde uzlaştığı seçkin bir isimdir. İnalcık ekolüne mensup yüzlerce öğrenci, sadece birincil kaynakları kullanma, belge ve arşivleri inceleme yönünden değil modern anlamda tarihe sosyo-ekonomik ve kültürel birçok cepheden bakabilme becerisini ondan öğrenmiştir.
Günümüz bilim dünyasında, Osmanlı tarihi alanında Türkiye'de ve dünyada tartışmasız ilk akla gelen isim olan Prof. Dr. Halil İnalcık, 100 senelik ömrüne 25'den fazla kitap, 300'ü aşkın makale sığdırdı. Tarihçilerin kutbu Halil İnalcık'ı; önemli söyleşilerinden, yazılarından, sempozyum ve açılış konuşmalarında dile getirdiklerinden derlenen metinlerin Osmanlı başlığı altında bir araya getirilmesiyle oluşturulan ve Osmanlı tarihine bir yerden başlamak isteyenler için önemli bir kaynak niteliği taşıyan "Halil İnalcık'ın Merceğinden Osmanlı" müellifi olduğu eser, kendisinin bugüne kadar yapmış olduğu konferans ve söyleşilerden oluşmaktadır. Eser on üç bölüm üzerine inşa edilmiştir. Birinci bölümde Halil İnalcık'ın İlber Ortaylı ile yaptığı söyleşiye yer verilir. Burada karşımıza pek çok terim çıkar. Patrimonyal, nöker, yoldaş, istimalet, il bunlardan bazılarıdır. İnalcık genel olarak anlattıklarıyla Osmanlı Devleti'nin 1288-1302 arasını detaylıca işlemiş ve dönem için yapılan subjektif yorumları bizim önümüze sunmuştur.
