Hars ve Medeniyet
Ziya GökalpEn Eski Hars ve Medeniyet Gönderileri
En Eski Hars ve Medeniyet kitaplarını, en eski Hars ve Medeniyet sözleri ve alıntılarını, en eski Hars ve Medeniyet yazarlarını, en eski Hars ve Medeniyet yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Töre Türklerin milli kültürlerinden başka bir şey değildir.
Biz Türkler, çağımız medeniyetinin akıl ve bilimiyle donanmış olduğumuz halde, bir "Türk-İslam kültürü" yaratmaya çalışmalıyız.
İnsanlar özde tembeldir. Nefsinin zevklerine kapılıştır. İnsanların hayatlarını ilmi incelemelere ayırmaya ve çalışmaya vermeleri için hırslı bir inanç ve mefkûre lazımdır.
ESER HAKKINDA
«Hars ve Medeniyet» Ziya Gökalp'in, kültür ve uygar-
lık konularına ışık tutan en önemli makalelerinin yer aldı
ğı değerli bir eserdir. Türk Milliyetçiliğini bir sistem haline
getirerek Türkçülerin gönlünde ebedî bir taht kuran Gö-
kalp, bugün dahi toplumumuz için güncel olan bir çok ko-
nuya 70-80 yıl önce yazdığı bu makalelerle temas etmişti.
Meselâ biz bugün devlet ve millet olarak Avrupa Birli
ğine tam üye olarak girme hayalleri yaşıyor ve bunun dip-
lomatik savaşını veriyoruz. Çağdaşlaşmanın ne demek ol-
duğunu anlatan, medenîlikle medeniyetin başka başka
şeyler olduğunu hatırlatan Gökalp, bir Asya Devleti olan
Japonya Avrupalı sayıldığı halde bizim Asya'lı kabul edili
şimiz gerçeğini vurguluyor. Bu arada batı medeniyeti da-
iresine katılmanın fayda ve zararlarını gösterdikten sonra
bu konularda bazı tavsiyelerde bulunuyor. Bu tavsiyeler-
den bugünün devlet adamlarının da öğrenecekleri çok
şeyler vardır.
Bir başka konu.. Toplumsal barışı sabote etmek üze-
re son zamanlarda kışkırtılan mezhep farklılığı meselesi..
Yani sünnî vatandaşlarımızla alevi vatandaşlarımızın ara-
larını açma tahrikçiliği. Ziya Gökalp Hars ve Medeniyet
makalesinde, bizde aleviliğin ortaya çıkışının, ezilmişlik
karşısında Türkmenlerin aleviliği nasıl benimsediklerine
açıklık kazandırıyor.
Sayfa 9Kitabı okudu
HARS İLE MEDENİYET İN İLİŞKİSİ
Hars, cemiyetlerin özdeki gelişmelerinden, medeni-
yet ise çeşitli harsların birleşmesinden meydana gelir.
İlk cemiyetler, birbirleriyle ilişkiye girmekten çekinir-
lerdi. Her cemiyet dinini, kendine özgü bir üstünlük sim-
gesi sayar, dininin inanç ve âyinlerini gizler, başkalarının
bu dine girmelerine izin vermezdi. O dönemde hars, din-
den ibaretti.
İlkel toplumlarda medeniyet belirtisi olarak ise yalnız
«sihir»i görürüz. Çünkü sihir, din gibi belirli bir cemiyete
özgü değildi. Bir sihirbaza, kendi cemiyetinden olmayan
kişiler de baş vurarak sihir yaptırabilirlerdi. Bu dönemde,
her din, millî olduğu halde, sihir milletlerarası idi. Bundan
başka, din aslında samimi ve çıkar karşılığı olmayan bir
şey olduğu halde, sihir çıkar için yapılırdı. Bundan dola-
yıdır ki harsı meydana getiren bütün ülkücü unsurlar
dinden, medeniyeti meydana getiren bütün teknik unsur-
lar da sihirden çıkıp yayılmış gibidir. Meselâ metafizik, ah-
lâk, hukuk ve estetik dinden türediği halde, yıldız ilmi,
kimya, şamanlık sihirden doğmuştur. Bundan sonra; yıl-
dız ilminden astronomi, simyadan da kimya ilimleri doğ
duğu gibi, şamanlıktan ta tıp bilimi ortaya çıkmıştır. O
halde «maddî ilimler sihirden, manevî ilimler de dinden doğ
muştur» diyebiliriz.
Sayfa 32Kitabı okudu
MEDENÎ UYANIŞ,
HARSI (KÜLTÜREL) UYANIŞ
H e r milletin hayatında medeniyet ve hars diye iki
unsur vardır. Milletlerin karşılaştırmalı tarihi bize gösteri-
yor ki, bu iki unsur arasındaki münasebetleri gözler önü
ne serecek bazı kanunlar bulunmaktadır. Önce: Bir mil-
lette hars bulunuyorsa, kültürel bir akım, kültürel bir sı
caklık varsa, onun sonucu olarak medeniyet de gelişmeye
başlar.
Yani medeniyet, harsdan sonra olabiliyor. Meselâ: İs-
lâmiyet başlangıçta dinî bir coşku, bir İlahî heyecan ola-
rak doğmuş, yeni bir hars şeklinde bulunmuş olduğu hal-
de, sonra görüyoruz ki bir medeniyet meydana getirmiştir.
Dinin verdiği yüksek heyecanla, dinin niteliğini inceleme-
ye koyuldular. Yani önce tıp ilmi, matematik doğdu. Abba-
sîler döneminde görüyoruz ki Yunan ilimlerine baş vurul-
du. Eğer İslâmiyet ortaya çıkmasaydı, batı medeniyeti
meydana gelemezdi. Bunun sebebi de çok açıktır: Çünkü
insanlar özde tembeldir. Nefsinin zevklerine kapılmıştır.
İnsanların hayatlarını bilimsel incelemelere ayırmaya ve
çalışmaya vermeleri için hırslı bir inanç ve mefkûre lâzım-
dır. Bir insanın kalbinde aşk ve yüksek heyecan bulun-
mazsa, hayatını zorluklara göğüs germeye terk etmez.
Tembellikten vaz geçemez. Rahat yaşamak ister.
Sayfa 61Kitabı okudu