Otuz üç sene Osmanlı Devletinin en çileli döneminde
devleti idâre eden Sultan II. Abdülhamid, çok değişik
şekillerde ele alınıp incelenen tarihi bir şahsiyettir.
Ne var ki onun üzerinde yapılan araştırmalar, çok şükür, eski geleneksel ve bağnaz şeklinden değişime uğramada; ve meselelere daha akl-ı selimle bakılabilmektedir..