Dante’nin İlahi Komedyası bir şairin terza rima formunda bir şiir ile Cehennem Cennet ve Araf I tasvir etmesi olarak görülmemeli. Dante’ye sorulduğu zaman ben buralara gerçekten gittim demiştir. Buradan anlıyoruz ki Dante aktif imgelem ile buralara bir yolculuk yapmış tanıdığı ve sevdiği insanları cehenneme Araf’a yerleştirmiş onlarla karşılaşmasında çektiği acıları görmüş onların aynasında kendi hatalarını farketmiş ve bu inisiyatik yolculuk ile ölmeden ölmüştür. Bu eserin edebi tarafı muazzam tasvirleri şu ana kadar geçmişte yazılan Ardavirafname dışında bu gibi bir eser ortaya çıkmamasının ana sebebidir. Dante kendi Gnostik ya da Pagan düşünceleri hakkında da bir ipucu da veriyor. Beatrice başta olmak üzere kadın karakterlerin etkisi ve aktifliği Meryem in İsa dan daha yoğun bir biçimde eserde yer alması. Ana tanrıça kültüne bir iadeyi itibar gibi olmuş. Bu kitap kütüphanenizde varsa veya bir kitapçıda rastlarda elinize alırsanız kendi kendinize şöyle düşünün Dünyanın en önemli edebi eserlerinden biri elimde şu an.
