Quotes
Mehmet Fuat Köprülü, 1926 tarihli "İnkılap ve Edebiyat" adlı yazısında dönemin edebiyatını şöyle eleştirir: "Son şiirlerimizin büyük bir kısmı, Avrupa edebiyatlarının soluk ve adi bir taklidinden, oralarda artık kıymetini kaybetmiş cereyanların manasız istitalelerinden [uzantılarından] ibarettir"
Sayfa 127 - İletişim YayınlarıKitabı yarım bıraktı
Cemal Süreya, "Folklor Şiire Düşman" yazısına -sonrasında sıkça alıntılanan- şu cümleyle başlar: "Çağdaş şiir geldi kelimeye dayandı" Hem geleneksel şiir hem de Türkiye'deki modern şiir anlayışlarında şiir, kelimeyle kurulmayan, vezin ile kafiyeye dayanan bir bütün olarak tanımlanır.⁴ Geleneksel şiirde dil, mazmunlar ve söz sanatlarıyla şairden önce belirlenmiştir; kişisellik yalnızca bu örüntülerin tekil kullanımından ibarettir. Oysa İkinci Yeni, şiirdeki "organik bütünlüğü" vezin ve kafiyede değil, kişisel üslupta arama eğilimindedir. Bu nedenle şiir artık kelimeye dayanmış, şairin kişisel yeteneğine göre biçimlendirebileceği dil anlayışı öne çıkmıştır. Cemal Süreya'ya göre, "Çağdaş şairler kelimeleri bile sarsıyorlar, yerlerinden, anlamlarından uğratıyorlar". "Çağdaş şiir"in bunu yapmasına rağmen, Türkiye'de dilin bireysel kullanımına izin vermeyen bir şiir dilini (halk şiirinin dilini) tercih edenler vardır. Cemal Süreya, "Bizde hâlâ folklora, halk deyimlerine fazlasıyla yer veren şairlerin kısır bir yolda olduklarını düşünü[r]". Folklora, halk deyimlerine fazlasıyla yer veren şairlerin kısır bir yolda olmalarının nedeni Cemal Süreya'ya göre "folklorda şiirin bugünkü entelektüel niteliğini taşıyacak yeti[nin]" olmamasıdır.
⁴ Orhan Seyfi Orhan, Kervan kitabına yazdığı 24 Ekim 1963 tarihli ön sözde "şiir, en eskilerin tarif ettiği gibi 'manzum ve mukaffa söz'dür" der. Oysa bu anlayış Garip'le birlikte "geçersiz" hale geleli çeyrek asırı geçmiştir.
Sayfa 130 - İletişim YayınlarıKitabı yarım bıraktı
Siyasal alandan bağımsızlaşmayı deneyen ve cinsel ahlakın yerine özgürlüğü koyan İkinci Yeni'nin kendine özerk bir alan tanıma uğraşı dile de yansımış, şair dünyayı "verili" biçimde değil, kendinin gördüğü biçimde temsil etmeye yönelmiştir. İkinci Yeni'nin "anlamsız" ya da "soyut" bulunan dilinin ardında bu özerklik talebi kendini belli eder.
Sayfa 138 - İletişim YayınlarıKitabı yarım bıraktı
Cemal Süreya'nın folklora karşı olmasının asıl nedeni, folklorun dili bireysel olarak biçimlendirmeye olanak vermemesidir: "Bir halk deyimi içindeki kelimeler o deyimdeki anlam dizisinde kaynaşmışlardır. O kelimelerden o deyimlerden ayrı işlemler, ayrı güçler aramayın artık. Çünkü donmuşlardır. İşlemleri, güçleri, bir bakıma uyandıracakları çağrışımlar bellidir". Cemal Süreya, folklordan yararlanan şiirlerle, türküler ya da şarkılar arasında bir ayrım olmadığını dile getirirken, yine şiirin kelimeye dayandığı anlayışını temel alır: "[İ]kisinde de şairin işi kelimelerle değil, kelime bloklarıyla oluyor. Oysa [...] şiirde asıl olan 'hikâye etmek' değil, kelimeler arasında kurulacak şiirsel yük'tür". Cemal Süreya'nın hem hikâye etmeye karşı çıkması hem de şiirin varlığını geleneğin dışında araması yine aykırı bir tavırdır. Çünkü Türkçe şiirde "hikâye etme", özellikle anlaşılır şiir talebi nedeniyle hep tercih edilmiştir. Hikâye etmeye karşı çıkma, "anlam"ın geri itilmesini beraberinde getireceği için, özerk bir şiir dilinin yolunu açacaktır.
Sayfa 131 - İletişim YayınlarıKitabı yarım bıraktı
İkinci Yeni en başından beri şiiri, kendi kuralları kendi içinde olan ve politik ya da ahlaki bir "anlatı'ya gerek duymadan da kendi değerini ortaya koyabilen bir yapı olarak görmüştür. Şiir, yalnızca politika, ahlak, din gibi "edebiyat dışı" sayılan alanlardan bağımsız olarak değil, başka sanatlardan da bağımsız bir alan olarak düşünülmüştür. Örneğin Ahmet Haşim, şiirde "anlam" aranamayacağını ileri sürüp şiirin müziğe yakın bir "ara-dil" olduğunu söylerken, İkinci Yeni şairleri böyle bir anolojiye gerek duymadan şiiri kendi içindeki yeterliliğine, yani "kendisine yeten yapıt" anlayışına bağlı kalmışlardır.
Sayfa 142 - İletişim YayınlarıKitabı yarım bıraktı