300 yıl önce basılmış eser, pek çok yönüyle okuduğum en iyi Doğu-Batı karşılaştırmalarından biri. Yazar kitabı ilk isimsiz yayınladığında (ki şaşırmadım) oldukça ilgi çekmiş ve başyapıtı #kanunlarınruhuüzerine 'deki (kuvvetler ayrılığı) görüşlerini şekillendirmiş.
Güneş kralın (XIV Louis) son zamanlarında yapılan bu paylaşım, 18yy da olsa, gösterilen cesaret ve yeni fikirler sebebiyle onun hukukçu kimliğinin yanısıra sosyolojinin kurucusu sayılarak filozofluğa erdirmiş. İçinde bulunduğunuz döneme yönelteceğiniz eleştirileri bir kurgu ve hiciv yoluyla iletmeniz oldukça etkin bir yoldu ki, neredeyse edebiyatın başlangıcı bu türler sayılır.
Kitapta; İran soylusunun ağzından Osmanlı 'nın sefilliği, Papa'nın sihirbazlığı, çok eşlilik ve boşanma yasağı üzerinden evlilik kurumu ile nüfusun azlığından yakınma, Yahudilere, Tatarlara ve Zerdüştlüğe dokunuş, dervişler üstünden kanunlar ile mezhep ayrımcılığı niteleniyor. Adil halk Arabistan'daki Trogloditlerin, dini yasaklar altındaki mümin Zulema'nın anlattığı Anais'in hikayeleri ile aynı dönemde Fransa'nin maliye bakanlığına getirilen John Law ve uyutan -kusturan tariflere katılan bazı eserlerin hicvi ise mükemmeldi.
Alıntılara bakarsanız; yapılan eleştirilerin günümüz için de geçerliliğini göreceksiniz: OKUYUN...
