İş İşten Geçti

Elimde 25 sene öncesine ait bir baskısı bulunan yarı senaryo yarı roman biçiminde yazılmış eser, öncelikle çeviri konusunda bir ikileme düşmemize sebep oluyor. Zaman çekimlerinin, sahnenin tasvir edildiği bölümler ile onu takip eden diyalog tekniğinin yoğunluk gösterdiği bölümler arasında farklılık göstermesi okumanın akışını baltalıyor. Orijinal metni bilmediğim için bu hatanın (?) -iyisi mi, hata yerine durum diyelim- Sartre tarafından bilinçli bir şekilde uygulanmış olması da çevirmenin azizliğine uğramış olması da olağan gözüküyor. Ancak çeviri konusunda kesin bir tavırla söylenecek bir şey var: Yerelleştirme. Çeviribilim için mazide kaldığını düşündüğüm yerelleştirme, bazen gülünç noktalara ulaşabiliyor. Eski çevirilerde sıkça rastlanan "Allahaısmarladık!" ifadesi gibi...

Metnin içeriğine dönecek olursak, özellikle heyecanlı sahneleri bir tiyatro oyunu içinde yahut beyaz perdede hayal ederek okudum. Ancak, beyaz perde bu eserin aktarılması için daha uygun diye düşünüyorum çünkü mekan çeşitliliği, ölü-diri farkı, fantastik ögeler beyaz perdeye daha iyi yansıtılır gibi geliyor. Tabii, belki de sayfalarda kalması herkes için daha hayırlı olandır... (Çoğu zaman olduğu gibi.)

-spoiler-

Akımlara ve onların temsil ettiklerine yeterince hakim değilim fakat bu eserde "fatalizm"in kendini hissettirdiğini düşünüyorum. Tabii ki fatalizm kendini Sartre, yani anlatıcının kendisinde göstermiyor. Ölülerin dünyasının kayıtlarını tutan, kanun koyma yetkisine sahip bu üst kuruluş kaderciliği öbür dünyaya gelmiş sakinlerine aşılıyor.

Eve ve Pierre, diğer ölüler gibi seçimlerinin sonuçlarını, çaresizliği kabul edecek kişiliğe sahip değiller. Hatırlarsanız, birbirlerini bulmaları, aşklarının filizlenmesi kendi iradeleri dışında gerçekleşiyor. Bilinmeyen bir güç onları aynı yere itiyor. Sonucunda çiftimiz, bir saniyelik dansa ruhlarını verdirecek aşklarının ateşiyle dünyaya geri dönüyorlar. Ne o büyülü aşkı bulabiliyorlar ne de ölü hallerinde kalsalar, onlar müdahale edemeden olacakları değiştirebiliyorlar. Böylece, seçimlerinin sonucu olan bu iki farklı dünyadan insan, geçmiş seçimleriyle şekillendirdikleri gidişatı değiştiremeyeceklerini anlamış oluyorlar. Bu yönden fatalizmle bir noktada ayrılan anlatı, dediğim gibi yalnızca ölü zihinleri ve çaresizleri dinginleştirmeye yarayan kaderciliği belki de içten içe taşlıyor.

-spoiler-

Dans eden tutkulu bir çifti izlerken hüzünlenmenin kabullenişle bağını düşünerek kitabın kapağını kapatıyorum. İş işten geçmiş.

Çevirinin zayıflığı okuyucunun konsantrasyonunu zaman zaman bozsa da konu sımsıkı sarıyor. İlk olarak yıllar önce okuduğum bu kitabı ara ara tekrar okuyor ve her seferinde bambaşka bir tat alıyorum. Yarım saatte okunabilecek bir kitap. Tavsiye ederim...

Yaşadığınız hayatı yeniden yaşama şansınız olsaydı yine aynı hayatı mi yaşardınız? Evet mi ? Yoksa asla mi ? Tercihiniz ne olursa olsun çevrenin etkisi de yadsınamaz öyle değil mi bu tercihinizde ?

"Insan hayatını ziyan eder"

"Insan daima erken ölür"
Yaşanmamış ask ta varsa,
Oyle ki bir sinema film inin yansimasidir geceye
Soluksuz izliyorsun,replikler cabası varlık ve hiclik

Ölüm ayni anda çalıyor kapıyı ayni kente tanismamis iki genç ..
Her ikiside ihanet sarnıcının icerisinde..Dunyada iyi ahlakı ilke edinmiş iki insan..olumden sonra tanisip ask i yasiyorlar .dunyada hissetmedikleri duygu..
Sınıfsal celiskilerin olmadığı yerdeler ve romantizm..
Yine o bilici çıkıyor sahneye?!
140.madde diyor. (Hukuk her yerde hukuk) eksik olan tek sey "hissetme dokunma"..geri dönüş dunyaya
Şartlı ve kaideli 24 saat..Bu kadar gersini okuyun derim..
Not :her sey çıkarabilirsiniz bu romanda ve hatta bir iki gün yürürken sahneler belleginizi yorar" :)))

1969 basımına sahibim. Çeviri biraz kötü olsa da bu kitabı sevmeme engel değil. İnsana bazı konuları sorgulatan bir kitap aynı zaman da sıradışı tarzıyla ilgisini çeken ve içine aldığı dünyadan dışarı salmayan. En sevdiğim kitabım. Zaman zaman açar tekrar tekrar okurum.

insanlara öldüken sonra belli koşulara bağlı yaşama şansı verilse bile tekrardan tamamlayamadığı düşünceler ışığında hareket edeceği verilen şansı değerlendiremeyeceğini anlatan sıradışı bir kitap.