Günümüz Islâm ulemasının Islam'in itikat ve ibadet alanında hayli rahat konuşabilirken, insan kaynakları, hak ve özgürlükler, demokrasi, ötekinin/ azınlığın hakkı, ekonomi, kamu hukuku, ceza hukuku, ticaret, aile/evlilik/çokevlilik gibi birçok güncel konuda hem iç dünyasında hem söyleminde gelgitler yaşıyor olması ve arkaik bir söyleme sahip bulunması esasında şahsi bir kusur olmaktan öte, bu yaklaşım ve yöntemin yol açtığı zorunlu bir sonuçtur.