Dinde mistisizmin işin başında da sonunda da akılla fazla alışverişi yoktur, yani aklı tatmin etmek onun davası değildir.
Felsefede mistisizm " aklın kavrayamacağı hakikatleri mistik sezgi ile bilmek " manasında onunla aynı iddiayı paylaşır, fakat felsefe bu iddia üzerine rasyonel bir sistem kurar.