Kant Üzerine Dört Ders

Gilles Deleuze

Quotes

See All
Her belirişin, belirmesinin beliriş koşullarına gönderdiğini söylediğimde aynı zamanda bu koşulların kendisine belirişin belirdiği varlığa ait olduğunu söylemiş de oluyorum. Başka bir deyişle, özne kurucudur -ve bunu iyi anlayın, yoksa aksi tümden saçma olurdu—, özne belirişin değil, belirenin değil, belirenin ona belirdiği koşulların kurucusudur.
Kant ve Descartes karşı karşıya!!!
Düşünüyorum, varım, burası tamam. Ama neyim ben; ne olarak varım? Descartes cevap veriyordu: Belirlemeyi belirlenmemişe uyguladığı için... hah işte bakın— söylediklerim çok açık hale geliyor... Descartes belirlemeyi belirlenmemiş varoluşa doğrudan uyguladığı bir işlem yapıyordu. Çabuk kurtulmak için belirlemeyi doğrudan uyguluyordu. Kant ise diyor ki: Tamam, düşünüyorum, varım. Ama neyim ben, ne olarak varım? Düşünen bir şey mi? Ama bunu hangi hakla söylüyor? Descartes duysa çok öfkelenirdi... Kant ona diyor ki: Ama sıkışıp kaldınız, elinizde belirlenmemiş bir varoluşun konması var ve onu belirlemeyle belirleyeceğinizi iddia ediyorsunuz. Bunu yapmaya hiç hakkınız yok. Elinizde bir belirleme var, elinizde belirlenmemiş varoluşun bir konumu var —hep dönüp durursunuz, ama tek bir adım ilerleyemezsiniz böyle. Burada tıkanıp kaldınız. Niçin? Çünkü buradan bir sonuca varmak için belirlenmemiş varoluşun bir töz gibi, bir şey gibi belirlenebilir olduğunu varsaymanız lazım —ve işte bu varsayıma hakkınız yok. Latincede düşünen şey (res cogitans)...
Reklam
"Düşünüyorum öyleyse varım "
Ne pahasına olursa olsun yola koyulmak gerekir, çünkü Kant, söylemeye kalkışmadan da olsa, buna değiniyor —Descartes'daki Cogito'dan yola çıkıp devam etmek gerek. Elbette sizi Descartes üstüne bir dersten esirgemek isterdim, ama her şey şu formülden doğuyor: "Düşünüyorum, öyleyse varım, ben düşünen bir şeyim." Descartes'in düşünce çizgisi işte tam da budur: Ama onu "düşünüyorum, o halde varım" diye özetliyorlar. Ama formülün tamamında, "düşünüyorum, o halde varım" farz edilmektedir — çünkü düşünmek için olmak gerekir —peki neyim ben? Ben düşünen bir şeyim. İlerlemeyi görebiliyorsunuz: Düşünüyorum, varım, ben düşünen bir şeyim. Düşünüyorum = belirlenim. Varım, belirlenmemiş bir şeyin konumu; Ben düşünen bir şeyim, belirlenmiş olduğu haliyle şey. Beni takip edebiliyorsanız burada üç terim var: Bir belirleme —düşünüyorum; belirlenecek bir şey, yani bir varoluş ya da varlık, üçüncü olarak ise belirlenen, belirlenmiş olan .
Kuşku duyamayacağım tek şey, kuşku duyduğum için düşünüyor olduğumdur..
Düşüncenin biçimi ilk olarak "düşünüyorum"un eylemidir, eylem veya belirlenim olarak "düşünüyorum"dur. "Düşünüyorum" demek bir şeyi belirlemek demektir.
Reklam
100 öğeden 11 ile 20 arasındakiler gösteriliyor.