Marx ve Spinoza'nın İşbirliği

Kapitalizm, Arzu ve Kölelik

Frederic Lordon

Kapitalizm, Arzu ve Kölelik Posts

You can find Kapitalizm, Arzu ve Kölelik books, Kapitalizm, Arzu ve Kölelik quotes and quotes, Kapitalizm, Arzu ve Kölelik authors, Kapitalizm, Arzu ve Kölelik reviews and reviews on 1000Kitap.
YAPTIRMA ARZUSU (Patronluk)
GELGELELİM, başka güçleri kendi arzusunun peşinden koşturma özgürlüğü a priori bir özgürlük değildir. İnsanların ihtiraslarıyla el ele veren girift işbölümü, kolektif bir temel üzerinde, dolayısıyla etimolojik anlamıyla işbirliği temelinde, mal üretimine yönelik arzuların peşinden gitme ihtiyacını doğurur çoğu kez. Ücretli emek ilişkisi de bu noktada ortaya çıkar.
Rönesans fiziğinden alınma bir başka terim olan impetus gibi, conatus da "duran bir şeyi harekete geçiren itme gücü" anlamına gelir; yani, cismin sarsılmasına neden olan ve bir hedefin peşinden gitmesi için onu harekete geçiren temel enerjidir. Mümkün olan girişimleri yani, meşru arzu nesnelerini de toplumların tarihi hem yaratır hem de kısıtlar. Nedir ki en genel biçimiyle girişim (conatus anlamında) özgürlüğü, arzulama özgürlüğünden ve insanın arzusunun peşinden gitmeye başlamasından başka bir şey değildir. Bunun içindir ki, toplumsal organların belirtilmesinde yarar gördüğü kısıtlamalar haricinde, conatus bir bakıma a priori aşikâr bir olgu düzeyine erişmiştir.
Reklam
SPINOZA, "tek tek her şey[in] varolduğu sürece kendi varlığını sürdürme" çabasına conatus adını verir. (...) Conatus var olma gücüdür. Adeta bedenlerde barınan ve bedenleri harekete geçiren temel enerjidir. Conatus bedenlerin hareket ilkesidir. Var olmak demek, eylemde bulunmak, yani enerji harcamak demektir. (...) Olmak, bir arzu varlığı olmaktır. Var olmak demek, arzulamak, dolayısıyla da harekete geçmek arzu nesnesinin peşinden gitmek demektir.
Ücretli emekçiler, açlıktan ölmemek (ekmek parası) için işe gider; tüketimden aldıkları zevk, çalışmanın verdiği zahmetleri bir ölçüde (ya da fazlasıyla) telafi eder; kimileri hayatını işte harcar ve bunu kendisi için adeta yararlı bulur; kimileriyse kendilerini şirketlerin büyümesine adayarak, içlerindeki coşkuyu bunun üzerinden açığa vururlar...
Şöyle bir zamansal paradoks var: Marx Spinoza'dan sonra yaşamış olabilir ama, bugün Spinoza Marx'ı tamamlamamızı sağlayacaktır. Zira (kapitalizmde ücretli emekçilerin seferberliğine özgü) yapıyı sökmek, bu yapıların neye göre "işlediği" konusunda bize bir şey söylemiyor. Yani bunların etkililiğini somut olarak neyin sağladığı konusunda, hayaletin değil de makineyi döndüren motorun ne olduğu konusunda hiçbir şey söylemiyor. Buna verilecek Spinozacı cevapsa şu: duygular.
kölelik fikri açıkça bilinç düzeyine çıktığı zaman, isyan tasarıları doğurabilir...
Reklam
282 öğeden 191 ile 200 arasındakiler gösteriliyor.