Kapitalizm ve Tarım
Muzaffer İlhan ErdostSözler ve Alıntılar
Üretim ilişkisi değiştiği zaman, mülkiyet ilişkisi ve bölüşüm ilişkisi de değişir.
Tefeci ve ticaret sermayesi, kar ve faiz biçiminde para doğurdukları için sermayedirler; sahipleri açısından bu sermayeler, hiç bir değer yaratmazlar; yani sahipleri, para servetlerini, değer yaratmaya, üretime yatırmışlardır.
Maddi değerlerin üretimi için toprak, makina, alet, hammadde gibi üretim araçları gereklidir. Üretim araçları, insan emeği olmadan, kendiliklerinden ya da kendi başlarına değer yaratmaya girmezler. Buna karşılık insan emeği de, kendi başına maddi değer yaratmaz. Emeğin üretken anlamda harcanabilmesi için maddi koşulların bulunması, yani üretim araçları gereklidir.
Bir ülkenin gelişme düzeyi, o ülkenin toplam toplumsal sermayesinin ortalama bileşimine uygun düşer.
Ortaçağın loncaya bağlı zanaatçısı da meta üretiyordu; hatta kalfa ve çırak çalıştırarak yabancı emek de sömürüyordu. Ama burada zanaatçı, lonca kurallarına bağlı olarak usta olduğu için ve ancak usta olduğu zaman, üretim aracı sahibi olabilirdi. Ustanın, yani üretim araçları sahibinin kendisi de bir emekçiydi ya da emekçi olduğu için üretim aracı sahibi olabiliyordu.