Kaspar,
Orada durur, sahnede, hareket etmeye başlar, konuşmaya başlar, aynı cümleyi tüm olası halleriyle söyler. “Başka birinin bir zamanlar olduğu gibi biri olmak isterdim.” Yürür, olaylar bölünür, kanepeye doğru gider, masaya doğru , sandalyeye, sehpaya, salıncaklı koltuğa doğru gider. Etrafına bakınır, sessiz oturur, sahne aydınlanır, sahne
Peter Handke'nin dil işkencesi olarak adlandırdığı oyun metni. Oyunda Kaspar adlı karaktere bir dil işkencesi yapılmaktadır. Henüz dile gelmemiş bir karakterin yani Kaspar'ın dile getirilmesi sürecini konu alır. Dil bilmezlikten, bilgeliğe giden bir süreçtir.
Aynı zamanda Handke'nin çok trajik ve dramatik bir hayat hikayesi var. Oyun içinde kendi yaşamından da izlere rastlıyoruz.
Ve editörler ne işe yarıyor bilmiyorum bu kitaplar basıma girmeden önce kimse bakmıyor sanırım yazım kurallarına. Sürekli birleşik yazılmış “şey”ler ve iki noktadan sonra bazen büyük bazen küçük harfle başlayan düzensizlikler hayli rahatsız ediciydi.
KasparPeter Handke · De ki Yayınları · 200747 okunma
Edebiyattan pek anlamam, hiç anlamam desem yeridir. Çağrışımlara göre yazacağım bu komik, yer yer tuhaf inceleme benzeri monologu.
.
"... karınlarını doldurmak için sözcükleri çiğnerler. Dilin nesnel ruhundan bekliyorlardır toplumun kendilerine vermediği güçlü besini; ağızları sözle dolu olanların dişlerinin arasında başka bir şey yoktur.
Ben bir Handke hayranıyım.
İncelemeye bu sihirli sözcükle başlamak istedim. Kaspar bir oturuşta, hatta tek solukta bitirdiğim bir oyun oldu. Okurken muazzam keyif aldığımı belirtmem gerek.
Oyunun aslında 19. yy başlarında Almanya'da nasıl olduğu bilinmeyen şekilde ortaya çıkan Kaspar Hauser isimli genç üzerinden işlendiği yönünde birkaç okuma yaptım.
Kitabın sayfa kullanımı standartların dışında. Alışmak kolay olmadı. Ancak farklılığın keyif verdiği bir okumaydı.
Oyunu temel alan birden fazla alt metin ve verilen epey mesaj olduğunu anlamak zor değildi. Gözümüze soka soka basit olarak verilen mesajların arkasında ayrıca hemen göze çarpmayacak bir örüntü var.
Kaspar başta bir şey bilmez, kural tanımaz bir birey olarak sahneye geldiğinde sahnede her şey dağıtılır. Kaspar ehlileştikçe arkadan suflörler ona olması gerektiği şeyi gösterdikçe, onu bir kalıba soktukça sahnede yer alan araçlar da yerli yerine oturur. Hatta Kaspar sıradan bir vatandaş haline geldiğinde birden fazla kaspar bile ortaya çıkar. Detayların bu denli güzel işlenişi kitabın sonunda da kendini ortaya çıkaran örüntüler silsilesi beni inanılmaz tatmin etti.
Kitabın sonunda bir gizemi çözmenin mutluluğunu taşırken, kitabı bitirmiş olmanın da hüznünü hissettim. Yazarın yönetmen edasıyla sahnedeki eşyaları kullanması beni etkiledi. Bu biraz da benim oyun kültürümün azlığından olabilir ve fakat Handke okumak bana eşsiz bir zevk veriyor.
Tavsiyedir. Okuyalım, okutalım.
Kaspar tanıdık ve yabancı yani ambivalans etkiler uyandıran bir eserdi. Müzikal bir yanı vardı.
Cümlesine sıkı sıkıya tutunan ve ona cümlesi unutturulan kaspar kim şimdi?
Bilmiyoruz.
