Arap Fetihlerinden Timur’a Orta Asya'nın Altın Çağı

Kayıp Aydınlanma

Frederick Starr
Orta Asya’nın Düşünce, Kültür Ve Siyasi Tarihine Bambaşka Bir Bakış... Kayıp Aydınlanma göz kamaştırıcı bir biçimde, asırlar boyunca dünya medeniyetinin kıyısında değil tam merkezinde olan Orta Asya dünyasını bizim için yeniden canlandırıyor. Nereye bakacağını gayet iyi bilen ve geniş tarih alanındaki yetkinliği sorgulanamaz olan Frederick Starr uzun yıllar kaynak olarak kullanılacak önemli bir kitap yazmış bulunuyor.” Francis Fukuyama Görsellerle zenginleştirilmiş bu sürükleyici kitap Orta Asya’nın orta çağdaki karanlıkta kalmış olan Aydınlanma Çağı’nı tarihi sıralamaya sadık kalarak ama kuru bir anlatımdan çıkartarak ortaya koyuyor. Dönemin en büyük zihinlerinin maceralı hayatları, büyüleyici başarıları ve modern dünyanın oluşumunu nasıl hazırladıklarını açık bir dille anlatan eser, olup biteni sebep-sonuç dairesi içinde okura sunarak zihinlerdeki sorulara cevap veriyor. Kitaba konu olan neredeyse tüm isimlerin Arapça yazmış olmasından ötürü Arap oldukları yönündeki yanılgıyı bertaraf eden kitap bugün Kazakistan’dan Afganistan’a ve Sincan’a kadar uzanan Orta Asya’da Türkî ve İranî halkların nasıl büyük medeniyetler inşa ettiklerini gözler önüne seriyor. Kayıp Aydınlanma 800 ilâ 1200 seneleri arasında en büyük ve gelişmiş kentlere, en zarif sanata ve hemen her alanda en ileri bilgi ve teknolojiye sahip olan Orta Asya’nın dünya ticaretini ve ekonomisini nasıl yönlendirdiğini anlatıyor. Orta Asyalılar gökbilimi, matematik, jeoloji, tıp, kimya, musiki, sosyal bilimler, felsefe ve ilahiyat başta olmak üzere hemen her alanda başarı elde etmişlerdi. Cebire ismini veren, hayal edilemeyecek bir isabetlilik ile dünyanın çevresini hesaplayan, daha sonra Avrupa’da tıbbın temelini oluşturacak eserler veren ve dünya üzerindeki en muhteşem şiirlerin birçoğunu yazan Orta Asyalılardı. Hatta Birûni keşfinden beş asır önce Amerika kıtasının varlığını öngörmüştü. Tarihte aynı mekân ve zamanda bu kadar çok bilim adamının bir arada olduğu başka bir dönem pek yoktur. Yazdıkları Thomas Aquinas’ın döneminden bilimsel devrime kadar Avrupa’yı derinden etkilemişti. Aynı şekilde Asya’nın büyük bir kısmı ile Hindistan’da da büyük bir tesir bırakmıştı. “Kayıp Aydınlanma” tarihin unutulmuş bir devrinin izini sürmekte, Asya’nın Aydınlanma Çağı’nın yükselişini anlatmakta ve neden sona erdiğine ilişkin farklı teorileri değerlendirmektedir. Geniş bir kaynak ve arşiv yelpazesinden istifade edilerek yazılan kitap akıcı üslubundan dolayı herkese hitap etmektedir.
Tahmini Okuma Süresi: 19 sa. 30 dk.Sayfa Sayısı: 688Basım Tarihi: Mart 2019İlk Yayın Tarihi: Haziran 2015Yayınevi: Kronik KitapOrijinal Adı: Lost Enlightenment: Central Asia's Golden Age
ISBN: 9786057635013Ülke: TürkiyeDil: TürkçeFormat: Karton kapak
Reklam

Yorumlar ve İncelemeler

688 syf.
10/10 puan verdi
·
49 günde okudu
Aydınlığa Giden Yolda Karanlığa Dönüş
Kitap 800 ile 1200 seneleri arasındaki Orta Asya’da yaşanan durumu tarih sırasına göre çok akıcı bir dille anlatmaktadır. İlk başlangıcı İbn-i Sina ile Birûni arasında geçen bilimsel alışverişten bahsederek başlıyor. Dünyanın en geri kalmış ülkelerinden biri olan Afganistan’ın da içinde bulunduğu bölgenin bir zamanlar önde gelen bilim adamları ve düşünürlerin yetiştiği yer olduğuna tanıklık ediyoruz. Avrupa’nın, Orta Asya’da 11. asırda varolan “normal bilime” 17. asıra kadar erişemediği görebiliriz. Her türlü bilimsel araştırmanın temelinde matematik ve geometrinin, sonrasındaysa genel mantığın ve felsefenin önemli olduğu görülmektedir. Orta Asya’da kıtalar arası ticaret, kültürler arası etkileşimi doğurmuştu. Sulama sistemlerinin kullanıldığı tarım da yüksek seviyeli teknik kabiliyet ve yoğun ilerleme arzusu ortaya çıkarmıştır. Bölgede dini çoğulculukla her dinin kendi dilini getirdiğini ve değişime açık olduğunu görmekteyiz. Sonrasındaysa önce Arap fetihleri, baskıcı yönetim şekilleri sonra Moğol istilası, Selçuklu dönemi ile saraydakilerin gösterişe, mimariye, resme değer vermesini, Orta Asya’daki yaşayışı ve kalkınmayı geriye götürerek bir kültürün yok edilişine şahitlik ediyoruz. Bölgede olan olayların temel başlangıç sebebinin ise müslümanlar arasındaki sünni-şii ayrışmasının olduğu anlatılmaktadır. Kitapta Halife Memun, Nizamilmülk, İbn-i Sina, Ömer Hayyam, Bîruni, Buharî, Gazalî gibi birçok bilim insanının hangi şartlarda ne katkılar yaptıklarını okuyacaksınız. Tarihi ezberden okumayla öğrenemeyenlere mutlaka bu kitabı yaşayarak öğrenmelerini tavsiye ederim.
Kayıp Aydınlanma
Kayıp AydınlanmaFrederick Starr · Kronik Kitap · 2019385 okunma
688 syf.
4/10 puan verdi
·
61 günde okudu
Kitap Orta Asya açısından çok iyi bilgiler verse de yazar açıkça İslamiyet düşmanı bu yönden hiç beğenmedim. Ama dediğim gibi Orta Asyalılar hakkında baya özgün bilgiler veriyor. Yazar İslamiyet'i ne kadar kötülemişse Yunan mitolojisini de o kadar övmüş. Unuttuğu şey o Yunan mitolojisini İslami buluşların geliştirdiği ki bunu kendisi açıkça ispatlamış kitapta. Ayrıca Müslümanların o dönem bok içinde yaşadığını söylüyor fakat yine unuttuğu şey Fransızların parfümü nasıl bulduğuydu. Medeniyetsiz Avrupa'yı unutturmaya çalışıyor ama boşuna uğraşıyor.
Kayıp Aydınlanma
Kayıp AydınlanmaFrederick Starr · Kronik Kitap · 2019385 okunma
30 öğeden 1 ile 10 arasındakiler gösteriliyor.