Kur'an'a Göre Dört Terim

Kur'an'ın Dört Temel Terimi adıyla oluşturulmuş bu kitapta Mevdûdî'nin belirttiği üzere, Kur'anı okuyan kişi Kur'an'ın bu 4 temel terim üzerine inşa edildiğini fark edecektir.

Peki nedir bu dört terim?

İlah●Rab●Din●İbadet

Bahsedilen bu dört temel terim Kur'an'ı Kerimin nazil olduğu dönemde anlaşılıyordu. Gerçek mânaları daha sonraki asırlarda değişmeye yüz tutmuştur. Bu değişimin sebebi kitapta iki şekilde ifade edilir:
a) Öz Arapça zevkinin azalması
b) Yeni yetişen nesil için İlah, Rab, İbadet ve Din kavramlarının Kur'an'ın nâzil olduğu dönemdeki anlamlarını kaybetmesidir.

Mevdûdî'nin bakış açısına göre dinin isnat olduğu temellere vakıf olamayan Müslümanın nazarında Kur'an, anlaşılmaz ve amel edilemez bir hale gelecektir.

Bahsedilen her bir terim kitapta farklı başlıklar halinde incelenmiştir:

İlah kavramının ele alındığı birinci bölümde; ihtiyaçları karşılayan, koruyup gözeten, egemenlik ve otoritenin yegâne sahibi olduğu belirtilmiştir. Ayrıca İslamiyet öncesinde cahiliye devrinin ilahlık bağlamında ne gibi düşüncelere sahip olduklarına ayetler örnekleminde vurgu yapılmıştır.

İkinci bölümde Rab kavramına değinilmiştir. Arapça gramerinde Rab kavramı; liderlik, üstünlük, efendilik ve malik olma anlamlarına geldiği belirtilmektedir. Rab konusunda bazı kavimlerin(Nuh, Ad, Semud, Lut...) nasıl yanlış ve sonu felaketle biten yorumlamalarda bulunduğunu ayetler örnekleminde okuyucuya sunulmuştur.

Üçüncü bölüm İbadet kavramını ele almaktadır. Bu kavram kulluk, itaat ve tapınma manalarına gelmektedir ve ibadet eksenindeki tüm davranışların yalnızca Allah'a yapılması gerektiği gerçeği sunulmaktadır.

Dördüncü ve son bölümde Din kavramı incelenmiştir. Bu kavram, hayat boyunca itaat edilen, sınırlarına uyan kanunlar olarak tanımlanmıştır. Ayrıca kullar tarafından üretilen ve geliştirilen sistemlerin din kavramının bir alternatifi olamayacağı da vurgulanmıştır.

Kitapta her bir kavram dil yönüyle de incelenmiştir. Bu yüzden Arapça bilmeyen veyahut Arapçayı anlama konusunda yeterli bilgiye sahip olmayan okuyucuların zorlanacağı kanaatindeyim. Kavramların ayetler bağlamında açıklanması ise okuyucunun küçük ölçekli bir meal okuması yapması gerektiğini şart koşmaktadır.

İstifadeli okumalar dilerim.

İLAH,RAB,DİN ve İBADET;bu dört terim Kur’an terminolojisinde temel bir öneme sahiptir.

  Kitabın ana temasını şunlar oluşturmaktadır;
Allah Rab ve İlah’tır.
Rablik ve İlahlık Allah’dan başkasının şanından değildir.
Bu nedenle İbadet’in O’na has kılınması gerekir.
Yine bunun için Din’in de O’na has kılınması gerekir.
 
  Kuran indiği ilk dönemde bu dört terimin ne manaya geldiğini biliyorlardı manaları daha sonraki asırlarda gitgide değişmeye başladı bu kelimelerin içi boşaltıldı.
Örneğin; İlah terimi hemen hemen putlar ve ilahlarla özleştirildi.
Rab;büyüten,besleyen ve yetiştirenle eşanlamlı bir hale getirildi.
İbadet’in manası tapmakla özdeşleşti.
Din de (aynı şekilde) mezheb,meşreb ve “Religion” kelimelerine karşılık olarak kullanılır oldu.

Seyyid Ebu’l-A’la el-Mevdudi tarafından yazılan, İlah, Rabb, İbadet ve Din kavramlarının dört ayrı başlık altında açıklandığı harika bir kitap. Ayrıca bu kavramların anlamını bilmenin neden önemli olduğunu bir kez daha okuyacak,anlayacak ve özümseyeceğiniz bir eser...

İyi okumalar

Mevdudi 1903 yılında Pakistan'da doğmuş. Babası onu İngiliz sömürge eğitiminden uzak özel bir eğitimle yetiştirmiş. Bu eğitimlerde İngilizce, Arapça ve Farsça'yı öğrenmiş. Sonra 'Tercüman'ul Kuran' adıyla bir gazete çıkarmaya başlamış, buradaki yazıları muhalifler tarafından eleştirilip yazdıklarına kanıt istenince bu kitabı ayetler ve hadislerle İlah-Rab-İbadet-Din kavramlarını açıklamak için yazmış. Ayrıca fıkıh, ekonomi, siyaset, tarih, siyer, sosyoloji, kültür tarihi gibi bir çok dalda okumuş araştırmış yazmış. Yüzyılımızın en büyük bilginleri arasında olan Mevdudi, 1979 yılında vefat etmiş.. Bir ömürde çookça öğrenmiş ve öğretmiş anlayacağımız...
'
Kuran'ı öğrenmek, anlamının derinliklerine inmek isteyenlerin bu 4 kavramın her birinin gerçek anlamlarını bilmesi, tam ve kapsamlı olarak neyi ifade ettiğini anlaması gerekir. İnsan, ilâhın ne olduğunu, Rabb'ın ne anlama geldiğini, ibâdetin neden ibâdet olduğunu, dinin neye dendiğini anlamazsa, şüphesiz, Kuran'ın tamamı onun gözleri önünden, hiçbir şey anlaşılmayan, gelişi güzel bir söz yığını gibi geçer gider. Bu durumda da, tevhidin hakikatini bilemez; şirkin anlamını kavrayamaz; ibâdetini Allah'a has kılamaz ve dininde de ihlâsla Allah'a yönelemez. Bu 4 terimin ifade ettiği anlam, zihinlerde kapalı, karışık kalır ve onların anlamları hakkında yeterli bilgiye sahip olmazsa tabii ki ona Kuran'ın hidâyet ve irşad adına sunduğu şeyler de karışık görünür. Kuran'a inanmakla beraber, hem inancı hem de bütün amelleri noksan kalır. Durmadan "Allah'tan başka ilah yoktur" anlamındaki kelime-i tevhidi tekrarlasa bile Allah'tan başka bir çok ilâh edinir.
'
Bu kitabı okurken aklıma şu geldi, anlatmam ne kadar doğru bilmiyorum ama anlatacağım. Bir milletvekili konuşma yaptıktan sonra halktan birisi "Bakanım işim yok, param yok evlenemiyorum. İş verin Allah rızası için." demişti ağlamaklı bir sesle. Hatta ağlayarak.. Ne kadar az düşünüyoruz ve ne kadar az biliyoruz.. Şöyle bitireyim, çok düşünüp çok okuyalım ama şunu unutmayalım: okumak var bir de okumak var... Sevgilerimle

16 ciltlik Fizilal el-Kur'an Tefsirinin yazarı Şehid Seyyid Kutub tefsirinin yarısını yazdıktan sonra bu kitap yayınlanıyor. Seyyid Kutub bu kitabı okuduktan sonra tefsirini yeniden yazmak zorunda kaldığını söylüyor.

KISACA ANLATILACAK BİR KONU DEĞİL AMA SİZE –kapasitem yettiğince- KISACA ANLATMAYA ÇALIŞACAĞIM.

İLAH, RAB, DİN ve İBADET.
Bu dört terim Kur’an’da önemle durulan kavramlardır. Bu kavramların toplamını içine alan “insan olma” kavramı

İLAH: Bir alanda yaratıcılığıyla hayranlık uyandıran, çok beğenilen, çok sevilen, çok tutulan kimse.

RABB: "r-b-b" kökünden türeyen Rabb, efendi, malik, sahip, terbiye eden, yetiştiren, düzene koyan, düzelten, tedbir alan, sorumluluk üstlenen, yöneten, nimet veren, ihtiyaçları gideren, kefil olan, seçkin, sözü dinlenen, otorite sahibi reis, melik, efendiliği ve üstünlüğü kabul edilen kişi demektir.

İBADET: Tanrı’ya yönelen saygı davranışı, din buyruklarını yerine getirme. Tapınma.

DİN: insanların doğaüstü güçlere, kutsal saydıkları türlü varlıklara, tanrılara ya da Tanrı’ya inanma, tapınma biçiminde katıldıkları gizemsel olgu.

Allah, Rab ve İlah’tır.
Rab ve İlah olma Allah’tan başkasına gösterilecek kavramlar veya eylemler değildir.
Bu sebepledir ki; İbadet sadece Allah’a yapılır. Ve yine bu sebeple din de O’na has olması gerekir.
(Dikkat et, hâlis din yalnız Allah'ındır. O'nu bırakıp kendilerine bir takım dostlar edinenler: Onlara, bizi sadece Allah'a yaklaştırsınlar diye kulluk ediyoruz, derler. Doğrusu Allah, ayrılığa düştükleri şeylerde aralarında hüküm verecektir. Şüphesiz Allah, yalancı ve inkârcı kimseyi doğru yola iletmez. ‘ZÜMER SURESİ-3)

Bu terimlerin içi, Peygamberin ölümünden sonra yavaş yavaş boşaltıldı. Hatta Peygamber’i ilah edinenler bile oldu, gerek bilinçli gerekse bilinçsiz…
Hayran olduklarımıza ve korktuklarımıza, ya tapınmaya başladık ya da onlardan korkup inandıklarımızdan vazgeçtik…

***
Kitap okunmaya değer bir kitap. Okuduğumuzda; sevgilimize, ailemize, önderimize, paraya… tapmış olabileceğimizi ve amirden, eşten, liderden, çeteden, mafyadan… korkup onlara tapındığımızı fark edebiliriz. Yani kendimize yeni bir şirk alanı, yeni bir din, yeni bir ibadet… yaratmış olabiliriz.
SAYGILAR…

Sürekli okumak istediğim ama sürekli ertelediğim bir yazardı Mevdudi. Ve bu kitabı okurken fark ettim ki büyük haksızlık etmişim kendisine. Kitaba gelecek olursak İlah Rabb İbadet ve Din dört terimi baz alıyor. Maalesef ki insanların bazen bilmeden bazen bilerek insanları ilahlaştırıyorlar. İbadetlerini eksiltip bu insanların dediklerini yapıyorlar. Evet ibadet olmak zorunda çünkü aldığımız her nefesi Rabbime borçluyuz. Ama eski kavimlerin kendilerini Rabb ilan eden Firavun vb insanlara değil.Her şeyin tek bir yaratıcısı olan Allah'a Borçluyuz. Borçlarımızı da ödemek için Din' e uygun yaşamalıyız. Bugün okulda kalmanın bile şartları varken İbadet etmenin Kulluk etmenin şartları neden olmasın buda Din adı altında olmak zorunda. :) Kitabı alıp okumanızı tavsiye ediyorum.Özellikle dili sade güzel akıcı ve ayet ve hadisler çok güzel yedirmiş. İmam gazalinin dilini daima överim burada da bir gömlek aşağı olsa da çok iyi bir dil vardı. Bazen kopukluklar, kelimelerin içeriği ayetler ayrı ayrı surelerden alındığı için güçlük yaşanabiliyor ama kitap çok iyi almanızı ve okumanızı tavsiye ederim. Hayırlı ramazanlar. Rabbim incelemenin sonuna kadar gelenlerden ayrıca razı olsun :)

Mevdudinin ilk okuduğum kitabı oldu.
Mevdudi bu kitabında Ilah,Rab,Din,Ibadet kavramlarıni ayetlerle çok güzel bir şekilde açıklamış. Bana çok faydalı bir kitap oldu. Tavsiye ederim...

ilk olarak lise döneminde okuduğum ama aradan epey zaman geçtikten sonra tekrar elime alıp okuma ihtiyacı hissettiğim bir kitap. kitap tefhimul kuran tefsirinin yazarı ve aslen pakistanlı olan islam düşünürü seyyid ebu'l a'lâ el-mevdudi'nin kaleminden çıkmıştır. mevdudi tefsirini yazarken yarıda bırakıp bu eseri kaleme almış ve bu kitabı yazdıktan sonra tefsirini yeniden ele almak durumunda kalmıştır. kitapta ilah, rab, din ve ibadet kelimeleri açıklanmıştır. mevdudiye göre kuran öğretilerinin dörtte üçü bu kavramlar çerçevesindedir ve islam dinindeki tevhid inancını anlamak bu kavramların gerçek manasını bilmeye bağlıdır. bu anlamda söz konusu alana ilgi duyan herkesin kesinlikle okuması gereken bir eserdir. eserin hacmi küçük fakat ağırlığı büyüktür. okuyunuz, okutunuz efendim. sevgiler..

İnsan ilahın ne olduğunu,
Rabb'ın ne anlama geldiğini,
İbadetin neden ibaret olduğunu,
Dinin neye dendiğini, anlamazsa
şüphesiz,
Kur'an'ı Kerim'in tamamı onun gözleri önünden, manasından hiçbir şey anlaşılmayan, gelişi güzel bir söz yığını gibi geçer gider.

-Ebu'l A'lâ Mevdudi