24. SAYI EDİTÖR YAZISI
Geride kalan birkaç sayının her birini belirli bir dosya konusuna ayırdık malum ve neredeyse hiç dosya dışı yazı yayımlayamadık. Bu sayıda ise belirli bir dosya konusu yok ama Kürdistan ve Kürt tarihine dair önemli, renkli ve epey de çeşitli yazılar var. Önemli yazılardan birinde Yener Koç Tanzimat’ın Kürdistan’da nasıl yaşandığını inceliyor. Yener Koç’un çalışması, Tanzimat’la beraber modern devlet mantığının Kürdistan taşrasına nasıl sirayet ettiğini ve Kürt göçerlerin nasıl vergi veren ve asker kılınmak istendiğini aktarıyor. Mesut Ataş’ın “1908 Seçimlerinde Diyarbekir Vilayet ve Sancakları” yazısı ise II. Meşrutiyetin ardından yapılan seçimlerin Kürdistan’ın kalbinde, Diyarbekir vilayet ve sancaklarında nasıl, hangi gerilim ve dinamikler etrafında gerçekleştiğini inceliyor.
Geçen sayının dosya konusu 1. Dünya Savaşı’nda Kürtler ve Kürdistan bu sayıya da sarktı. Serhat Bozkurt, ince tarihçilik işi çalışmasında, 1. Dünya Savaşı esnasında gerçekleşen Rus işgali sebebiyle mülteci durumuna düşen Kürtlerin vatandaşı oldukları devletçe maruz bırakıldıkları nüfus mühendisliğini resmediyor. İttihatçıların haşin demografya mühendisliğine dair bu resim Kürtlerin zorunlu iskan üzerinden Türkleştirilmesi işinin Cumhuriyet öncesine uzanan köklerini gösteriyor. Seîd Veroj da Kürtlerce serhat olarak adlandırılan Birinci Dünya Savaşı esnasında gerçekleşen Kürt göçünü inceliyor. Dönemin kaynaklarına dayanarak Kürtçe kaleme alınan yazı Rus işgaliyle beraber muhacir durumuna düşen yüzbinlerce Kürdün İç Anadolu’da ve Musul’da nasıl ölüme terk edildiğini resmediyor.
Kürtçe yazılmış bir yazı daha var bu sayıda. Rohat Alakom, İsveç ve Danimarka Şirketleri tarafından 1927-1934 yılları arasında inşa edilen Fevzipaşa-Diyarbakır demiryolu hattıyla ilgili yazısında demiryolu inşasında çalışanların Kürtlerle ilişkisine, Kürt işçilerinin, özellikle de Kürt kadın işçilerinin durumuna bakıyor. Mehmet Bayrak’ın edebiyat incelemesi niteliğindeki önemli yazısı ise Kürtlerin direniş tarihinin ağıt ve kılamlara nasıl aksettiğini gösteriyor.
Bu sayıda bir de önemli bir röportajımız var. Vecdi Demir, Kürt tarihi ve siyaseti üzerine önemli çalışmalara imza atmış Cemil Gündoğan’la Kürtlerde aşiret, lehçeler/standart dil, Kürt milliyetçiliği gibi önemli konuları içeren bir mülakat yaptı. Önemli teorik saptamalar ve kıymetli bilgilerle dolu bu uzun röportajın ikinci bölümünü bir sonraki sayıda yayımlayacağız.
Bu sayıyla birlikte 4. senemizi tamamlamış oluyoruz.
5. senenin ilk sayısında buluşmak üzere.
MESUT YEĞEN
***
24. SAYI İÇİNDEKİLER
AĞITLAMA – MANZUMELERE DÖKÜLEN YAKIN TARİH
Mehmet Bayrak
KIŞLA, KORDON VE ASKER: TANZİMAT DÖNEMİ OSMANLI DEVLETİ’NDE GÖÇEBE AŞİRETLERİ KONTROL ETMEK
Yener Koç
1908 SEÇİMLERİ’NDE: DİYARBEKİR VİLAYET VE SANCAKLARI
Mesut Ataş
I. DÜNYA SAVAŞI SIRASINDA KÜRT MÜLTECİLERİ MESELESİ
Serhat Bozkurt
JI ALİYÊ SKANDÎNAVIYAN VE ÇÊKIRINA RÊYA HESINÎ LI KURDISTANÊ (1927-1934)
Rohat Alakom
CEMİL GÜNDOĞAN İLE: KÜRT MESELESİ”NİN DÜNÜ BUGÜNÜ
Röportaj: Vecdi Demir
MESELA MIHACIRÊN KURD DI SALÊN ŞERÊ CÎHANÊ YÊ YEKEM DE
Seîd VEROJ
KÜRT İSYANLARI VE TÜRK HAVA KUVVETLERİ’NİN TÜRK-KÜRT MİLLİYETÇİLİKLERİNİN GELİŞİMİNDEKİ ETKİLERİ-2
Robert Olson
