José Saramago'ya bir kez daha hayran oldum bu harika eserini de okuyup bitirince. Geleneksel bir meslek olan Çömlekçilikle uğraşan Cipriano Algor, kızı ve Merkez denilen çoooook büyük bir sitede Güvenlikçi olan damadı ile aralarındaki sıcacık aile ilişkileri, kapitalizmin ve tüketim toplumunun kuşatması altında geçirdikleri zor günleri, ve tüm bunların kitabın sonunda Platon'un "Mağara" metaforu ile birleştirilmesi; okuyunca da göreceksiniz bence Yazarın mükemmelliğine kanıttır. O nasıl psikolojik tahliller, o nasıl duygu yansıtmalarıdır. Tamam insan duygularını anladık hele bir köpeğin duygularının bu kadar güzel bir şekilde aktarılması, nobel ödülünü sonuna kadar hak eden bir yazar olduğunu göstermektedir.
"Sırlar özünde kilit şifreleri gibidir, tam içeriğini bilemesek de altı basamaktan oluştuğunu, bazı sayıların tekrar edilebileceğini, olasılıklarınsa ne kadar fazla olursa olsun sonsuza ermediğini biliriz. Hayattaki her şey gibi bu da bir sabır ve zaman meselesidir, sağdan bir sözcük, soldan bir sözcük, yukardan imalı bir laf, aşağıdan anlamlı bir bakış, ortadan ani bir suskunluk gelir ve duvarda incecik çatlaklar açmaya başlar, iz sürme sanatının inceliği her parçayı bir araya getirmek, pürüzlü kenarları gidermektir, bir an gelir ki hepimiz kendimize tüm sırların gizli umutlarının, hedeflerinin, niyetlerinin, ne kadar uzak ve ne kadar imkansız olursa olsun, bir gün sır olmaktan çıkmak olup olmadığını sorarız." sf.277
