Servetifünun döneminin en güçlü kalemlerinden Halid Ziya'nın yine o dönemin baskın bir özelliği olan "Hayal-hakikat" Çatışmasını işlediği güçlü bir romanıdır. Eser aynı zamanda servetifünun dönemi edebiyat/şiir anlayışını da yansıtması sebebiyle dönemin vesikasıdır denilebilir. Kendisinden yetmiş yıl önce, 1830, yazılmış olan Stendhal'ın ölümsüz eseri "Kırmızı ve Siyah" İle olan benzerliği de dikkat çekmektedir.
Eserde babasının vefatından sonra evin reisi olan Ahmet Cemil’in ‘’mai’’ hayalleri –yenilikçi, büyük bir şair olmak, kız kardeşi İkbal’e ve annesine bakmak, Lamia ile evlenmek ve bu hayallerin nasıl birer yıkıldığının ‘’siyah’’a döndüğünün hikayesidir. Kahraman, romanın sonunda büyük bir şair olamaz, kız kardeşi ölür ve Lamia ise bir başkası ile evlenir.
