Mâverdî&#x27;nin Siyâsetnâmesi

Güzel konuşanlardan biri şöyle der: “Uyanık ve tedbirli olmayı elden bırakan ve işini temelsiz yapan kişi izzetini kaybeder ve acizliğe dûçar olur.”

Hükümdarların iyisi, iktidarını din ile koruyan değil, iktidarı ile dini koruyan, zulmüyle sünneti öldüren değil, adaletiyle onu yaşatan ve iyi yönetimiyle halkı koruyan hükümdardır. Bu sayede o, iktidarının dayanaklarını sağlamlaştırmış, devletinin temelini yükseltmiş, kulları hakkında Allah’ın emrine uymuş olur

Reklam

A

Dini açıkça ihmal eden bir kimse, devletinin düzgün, hâlinin iyi olmasını nasıl ümit edebilir ki? Oysa dinin ihmal edilmesi durumunda ortaya çıkacak kötü etki ve büyük günaha ilave olarak, halkından devletini destekleyenler muhalif, geriye kalan halkı da düşman olur. Hz. Peygamber (salât ve selâm üzerine olsun) de böyle buyurmuştur: “İleride yönetime gelmeye karşı aşırı düşkünlük göstereceksiniz. Sonra yöneticilik, (hakkını veremeyenler için) kıyamet gününde üzüntü ve pişmanlığa sebep olacaktır. Emziren anne ne güzel, sütten kesen anne ne kötüdür.”1

A

Erdeşîr b. Bâbek, Fars hükümdarlarına yönelik bir tavsiyesinde şöyle demiştir: “Din ve devlet ikiz kardeş gibidir. Bunların hiçbiri diğeri olmadan varlığını koruyamaz. Çünkü din temel, devlet ise bekçidir. Devletin mutlaka bir temeli, dinin de mutlaka bir bekçisi olmalıdır. Zira bekçisi olmayan şey kaybolmaya, temeli olmayan şey de yıkılmaya mahkûmdur.

A

Filozoflardan biri şöyle demiştir: “Hükümdar, nasıl ki halkın içinde sözü kendisinden daha geçerli birinin bulunmasını istemiyorsa; din hususunda da kendisinden daha üstün birinin bulunmasını istememelidir.”

A

Tasa ve endişeye, yorulma ve gayrete, halkın işlerini yürütme görevini üstlenenden daha lâyık kimse yoktur. Çünkü halk onun hükmüne boyun eğer, onun emir ve yasaklarına göre davranır, o düzgün olursa halk da düzgün olur, o bozulursa halkın işleri de bozulur.