Yorumlar ve İncelemeler
Nâzım'dan Memleket Ahvali
Nâzım'ın şiiri öyle bir şey ki benim gibi şiir sevmeyenleri bile kendine hayran bırakıyor.
Aslında kitap için roman-şiir ya da otobiyografik şiir desek yanlış olmaz. Çünkü kitabın başından sonuna kadar bize eşlik eden Mahkûm Halil, Nâzım'ın ta kendisidir. Yanındaki arkadaşı Süleyman ise büyük yazar Kemal Tahir'den başkası değildir.
Haydarpaşa garından kalkan Anadolu Katarında başlıyor yolculuk. Mahkumu, köylüsü, üniversitelisi, ve başka türlü insanlarıyla gariban halkın konuşmalarında buluruz kendimizi. En önemli mevzu da 2.Dünya savaşı ve Türkiye'nin savaşta girip girmeyeceğidir.
Aynı trenin başka bir vagonunda ise zengin kodamanlar ve ensesi kalınlar, lüks restoran vagonda yiyip içerken savaşın ceplerini nasıl kirli paralarla doldurabileceklerini hesap ederler.
Nâzım'ın hapis hayatını da okuruz birçok detayıyla birlikte. İlk ağızdan..
Kitapta Nâzım'ın iki eserinden bölümler bulunmaktadır. İlki garsonların kendi aralarında okudukları 
Kuvâyi Milliye'dir. Kitabın içinden seçilen bazı bölümler olduğu gibi esere dahil edilmiştir. İkincisi ise 
Yatar Bursa Kalesinde kitabında yer alan eşi Piraye'nin mektuplarından derlenen bölümdür.
"Adam 'benim portakalımı neden yedin?' diyerek sinirlendi. Vurdu kadının her bir yanına... Kadın yatağa düştü, çocuğu ölü doğdu. . " diyor Nazım Hikmet. Kitabın İsmi Memleketimden İnsan Manzaraları ve bizim ülkemizi o kadar güzel anlatıyor ki.
O kadar çok can sıkıcı hikâye vardı ki kitapta; bilmeyen, yaşamayan "işin gücün milletimizi kötülemek, düşmanlık etmek. . " der. Abartı olduğunu düşünür. Ama incelemeye başlarken yazdığım olaya bizzat şahit oldum ben.
Adam bir kilo domates aldı, kadın menemen yapıp götürdü tarlaya, yedirdi kocasına. Kaynana dedi; Karın aşermis yemiş domatesi. Adam o kadar meyilli ki kadını dövmeye, söylemez zıkkım olasıca domatesi kendisinin yediğini. Vurur kadının kalçasına tekmeyi; sırf anası 'helal olsun oğlum' desin diye.
Kadın dokuz gün yatalak kaldı, adamın amca oğlu geldi gördü kadını yatakta. 'Bu fukaraya ne olmuş?' dedi. Adam böbürlendi 'ben vurdum' dedi, amcaoğlu aldı kadını Erzurum'a götürdü, doktorlar baktı; kopmuş kadının ciğerleri, kokmuş içi, tembihledi amcaoğlu 'bana kocam vurdu dersen içeri atarlar kocanı, çocuklarla bir başına kalırsın' dedi, doktor dedi 'ne oldu sana? ' kadın dedi ' doktor amca; koç vurdu bana. . '
Dört kardeş yetiştirme yurdunda büyüdüler.
Bir kilo domates; bir kadının ve dört çocuğun hayatına bedel biçildi. Bir kadın ve dört çocuk; bir kilo domates edemedi.
Bu hikâyeyi anlattım çünkü hiç kimsenin bu kitabı alelade bir seyir defteri olarak okumasını istemedim. Bu bir kurgu değildir; 
Memleketimden İnsan Manzaraları 'dır. Peki Şimdi ben bu kitabın etkisinden nasıl çıkacağım. . ?
