Mevlevi Adab ve Erkanı

Can

Mevlevîliğe intisap edenler, birbirlerine, ya sâdece «Can», yâhut adının sonuna getirerek «Atilla Can, Çelebi Can» diye hitap ederler. Ayrıca matbâh canlarına da can denir.

Sayfa 10

Dresuar

Cünbüşlenmek

Bir şey içmek. Kahve veya çay cünbüşlenelim gibi. Bu terim, umûmîdir.

Sayfa 11

Reklam

Çalab, Moğolcada Tanrı anlamına gelir. Allah adamı, ilâhı anlamına gelen bu sözün, Farsça isim-i mensup olduğu, yahut 'balı, arı gibi Türkçe kaidesiyle çalabdan gelen ve nisbet bildiren bir kelime bulunduğu muhakkaktır. Mevlanâ soyundan gelenlere denir ve addan sonra söylenir. Yalnız Mevlanâ’nın halifesi Hüsâmeddin Hasan’a Mevlânâ soyundan olmadığı için «Çelebi» sözü, adının başına getirilerek «Çelebi Husâmeddin» denir. Ana tarafından Mevlânâ soyundan gelenler, «înas Çelebilerden» diye kayıtlanır. Aynı zamanda Çelebi, kibâr, -soylu, boylu, zarif, efendi anlamlarını da ifâde eder; bu çeşit adamlara, Çelebi adam denir, XVI. yüzyıl sonlarına kadar «Çelebi», bilgin ve soylu kişilere verilen bir sıfat olarak kullanılmıştır.

Sayfa 11

Dresuar

Destur

İzin anlamına kullanılır. «Destûr verirseniz söyliyeyim » gibi. Aynı zamanda, bir Mevlevi hücresine varıldı mı, kapıda, son hece çekilerek, ahenkli ve mülâyim bir sesle, «Destûr» denir. İçeriden «Hû» sesi gelince kapı açılıp girilir. Cevap verilmezse iki kere daha «Destûr» denir. Gene cevap alınmazsa dönülüp gidilir.

Sayfa 16

Dresuar

Naz

Tanrı tarafından sevilmek. Görünüşte, herkes tarafından yapılamayacak şeyleri yaptığı, herkes tarafından söylenmeyecek sözleri söylediği halde suçlu sayılmamak. Bütün tasavvuf yollarınca umûmî olan bu terim, erenlerin bir kısmı hakkında söylenir. Bunlara «Nâz ehli» denir.

Sayfa 34

Dresuar

Sırlamak

Çerağı, lâmbayı elektriği, ocağı söndür sözünün anlamında, kötü bir iltibas bulunduğundan, bunun yerine, «sırla, sırladım, sırlandı, sırlanmış» sözleri kullanılır. Aynı zamanda bir şeyi saklamaya da «sır etmek» denir. Birisinin ölümden sonra gömülmesine de «sırlamak» denir. «Falânı, bugün, falân yere sırladık» gibi.

Sayfa 41