Millet ve İnsan
Peyami SafaMillet ve İnsan Gönderileri
Millet ve İnsan kitaplarını, Millet ve İnsan sözleri ve alıntılarını, Millet ve İnsan yazarlarını, Millet ve İnsan yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
İnsanlığın tarihi büyük çalkantıların tarihidir. Kalbur üstü gelen milletlerin hepsi bu sarsıntıyı ve sarsıntıları geçirmişlerdir. Hiç bir kalbur sallanmadan elemez. Roma'nın satvetine karşı çıkan Hristiyanlığın merhametinden ne doğdu? Harp, harp, yine harp!
Merhamet bile acımağa devam edebilmek için harbetmeğe mecbur. Çünkü merhamet edebilmek için merhamete muhtaç olmamak lâzım; merhamete muhtaç olmamak için kuvvetli olmak lâzım; kuvvetli olmak için düşman kuvvetleri yoketmek lâzım. Merhametin felsefesi bile kuvvetin felsefesidir.
Sayfa 73
Nerede, ne zaman, niçin yapılmış olursa olsun, her harp bir istifa kasırgasıdır: Çürümüş, mukavemetini kaybetmiş, yıkılmak için sarsıntı bekliyen kıymetleri kökünden söker, boşlukta savurur ve tarihin uçurumuna fırlatıp atar. Zelzeleler de böyledir, buhranlar da böyledir, ihtilâller de böyledir. Bunların hepsi bir istifa zaruretinden, kıymetlerin tasfiyesi zaruretinden doğar.
Sayfa 73
Harp insanlık için bir felâketse ve kahramanlık canavarlıksa Türk tarihi baştan başa canavarlık tarihidir: Cengiz’in ve Timurleng’in hatırasına işeyiniz, Yavuz’un hâtırasına tükürünüz, Barbaros’un türbesini yıkınız, Fatih’in heykelini yapacağınız yerde sandukasından kemiklerini çıkararak İstanbulun köpeklerine dağıttınız!
Sayfa 73
Bu dünyanın efendileri, tefeciler, borsa düzenbazları ve milyonerler değil, son yüz elli senelik istisnasıyla bütün insanlık tarihinde görüldüğü gibi, yalnız kahramanlar olacaktır. Buna inanmayanlar, kahramanlar soyundan gelen ve efendiliğini her zaman muhafaza eden Türk milletinden değildirler.
Sayfa 71
“Ruhsuz bir dünya ve idealsiz bir hayat iğrençtir.” Faydacı Anglo-Sakson felsefesi işte bu imanı yıktı.
Sayfa 70
Paranın haramı ya zinaya gider, ya binaya.
Sayfa 66
Ensesinde gümüşlü tilkinin gıdıklayışını hissetmeyen Türk kadını bedbaht, nişan yüzüğünde pırlanta kırıntılarının sıralanmadığını gören Türk kızı bedbaht, kübik divanı olmayan ev bedbahttır; fakat odasında kütüphane, duvarında resim, rafında kitap olmayan ev bedbaht değildir. Zengin ailelerimizde Avrupa medeniyetini poker ve viski temsil ediyor, bugün Avrupa’yı yıkan sefahat tanrıları Türkiye’yi yapmaya gelmişler…
Sayfa 66
Bu apartman iştahının bize dışarı dünyamızdan gelen tarafında hiç mazur değiliz. Bu kazanç; hırsız, ammenin menfaatini alaşağı edip yerine ferdin ve kâr gruplarının menfaatini koyan bu doymaz lüks ve mal düşkünlüğü bize, yıkılmak üzere olan Avrupa ve Amerika merkantilizminin yâdigârıdır. Oralardan kovulan altın tanrısı, para tanrısı, elmas tanrısı, lüks tanrısı her iflas eden fikrin, her devrilen putun son vatanı burasıymış gibi, sürü sürü Türkiye’ye göç ediyor.
Sayfa 66
Apartmanı bir refah vasıtası olmaktan bir milleti gayesi olmaya yükselten, gayri milli, gayri beşeri gayri medeni, hayvanca kazanç iştahına vuruyorum… Midemizi ve bağırsaklarımızı apartmanla dolduran bu iştah bize iki yerden gelmiştir; biri kendimizden, öteki dünyamızdan ..
Sayfa 65
Kimse farkında değil ki apartman milli servetin mezarıdır, çünkü iç piyasalarımızda tedavül ettikçe üreyecek olan sermayeleri, damarda donmuş kan gibi hareketsiz ve kısır bırakır, apartman böyle bir salgın halinde milli refaha değil, memleketin sefaletine yol açar, apartman milli değil, millet zararına ferdi idealdir,
Sayfa 65
Şu herif çok akıllı çünkü apartmanı var, şu herif iyi gazeteci, iyi doktor, iyi avukat, çünkü apartmanı var. Apartman dirayet muvaffakiyet ölçüsü; apartman ihtisas vesikası; apartman terakkinin son kertesi, apartman milli refah, apartman milli ideal..!
Sayfa 65
Üniversitelerin Dil-Tarih-Fakültesi tenha, tıp fakülteleri tıklım tıklımdır çünkü lisan veya tarih alimi için bütün ömründe üç odalı bir ev yaptırmak şansı pek az , doktor için apartmanlar yaptırmak şansı pek çoktur..!
Sayfa 64
Güzel sanatlar akademilerine bir uğrayınız. Heykel şubesi bomboş. Mimari şubesi hıncahınçtır çünkü Türkiye’de patenti yabancı şöhretlerin elinde bulunan heykeltraşlık Türk sanatkarına para getirmez. Fakat mimar hem başkalarına hem de kendisine apartmanlar yapan bahtiyar kişidir.
Sayfa 64
Eski Türkler “Paranın haramı ya zinaya gider, ya binaya. ” dedikleri zaman, bu dünyada pek çok insanın pek geç anladığı bir hakikatin tam şuuruna sahiptir. “Bir lokma, bir hırka” telakkisiyle soysuzlaşan bu anlayışın bir tereddi kutbu da “her işin başı da para “kanaatidir..
1941
Sayfa 66