Edebiyatın Dünü ve Yarını

Modernizm ve Postmodernizm

Semih Gümüş

Modernizm ve Postmodernizm Posts

You can find Modernizm ve Postmodernizm books, Modernizm ve Postmodernizm quotes and quotes, Modernizm ve Postmodernizm authors, Modernizm ve Postmodernizm reviews and reviews on 1000Kitap.
Ahmet Altan, “18. yüzyıl romanının yeniden keşfedileceğine, klasik romana geri dönüleceğine inanıyorum. Nedir klasik roman? İnsanı romanın merkezine koyan anlayıştır. Epeydir insan kayboldu. Edebiyatın omurgası insandır. Bu omurga yerinde duruyorsa absürdü, sürrealizmi, dadaizmi ekleyebilirsiniz. Omurga ortadan kalkarsa edebiyat ciddi bir şekilde sakatlanır,” derken modernizmden uzaklığını anlatıyor, ama klasik roman savunusunda önemli saptamalar yaparken yazarlık tutumu bakımından bir postmodern olduğunun belirtilmesini istemiyor.
Modernizmi seçkinci bulanların dilinin altındaki bakla çoğun postmodernizmin sakız ettiği çoğulculuktur, ama katılımcılık olarak yüceltilen bu kültürün asıl adı popülizmdir.
Reklam
Perry Anderson’un, “Geç kapitalizmde hâlâ sınıflı bir toplum söz konusuydu, ama artık hiçbir sınıf eskisi gibi değildi,” saptaması, yazılı kültürün uç beyi olan edebiyatın türleri arasındaki ayrımlara da kuşkuyla yaklaşılması gerektiğine gönderir.
İhsan Oktay Anar’ın daha zor bir yol seçip Puslu Kıtalar Atlası’ndan Amat’a, postmodern altyapı üstünde, başkalarına hiç benzemeyen, büyük bir yaratıcılık örneği ortaya koyduğu ayrıca kaydedilmeli. Doğrusu onu klasikçi tutum içinde görüyorum, ama yazdıklarının postmodern edebiyatın bizdeki en uç ve parlak örnekleri oluşu üstünde daha çok durmak gerekir. Belki ondan çıkarak edebiyatımızın önünü açacak yollardan biri bulunabilir, ama öykünülmesi olanaksız bir anlatı biçimi yarattığı da unutulmadan.
Birkaç bin sayfa roman yazdığı sırada birkaç yüz sayfa deneme, eleştiri yazısı yazmayan romancı tipi bizim edebiyatımızda bulunuyor.
İnsanın iç dünyası ve orada büyüyen psikolojinin roman sanatının içeyleminin yaratıcılarından biri oluşuna Yeni Roman nasıl tahammül edememişse, postmodern edebiyat da o kadar kayıtsız kalmıştır: Dış dünya, insanın asıl öznesi olmadığı toplumsal hayat daha önemlidir ve orada özne olan toplumsal hayatsa, bireylere aynı hizada kalmak düşer.
Reklam
Ne ki, yazdığı romanların postmodern biçim ve içerik bireşimiyle öne çıkan Orhan Pamuk, aslında modernist gelenekten yararlanmış, onun içinde kimliğini bulmuştu ve bugün bile bir yüzüyle modernizme dönüktür. Öbür yüzüyle de, Berna Moran’ın Kara Kitap’ı postmodern bir roman olarak nitelemesinden sonra, bugünün dünyasının yazarı olmayı da benimsediği için, postmodernizme daha yakın duruyor. Yalnızca metinlerarası ilişki, pastiş, üstkurmaca tekniklerinden yararlandığı için değil (bu teknikleri en iyi o kullandı), bir düşünce ve duygu yakınlığı içinde de postmodernizmle iç içe durduğu söylenebilir.
(...) Berna Moran tarafından postmodern bir yazar olarak nitelenip kendine biçilen bu yeni giysiyi benimseyen Orhan Pamuk bile, 1982’de tamamıyla geleneksel roman anlayışı içinde kurguladığı Cevdet Bey ve Oğulları ile ortaya çıkmıştı.
(...) kültür endüstrisi eğlenceyi paylaşırken ancak kendini eğlendirici olarak görmeyenlerce anlaşılabilir, ama onlar da o endüstrinin özneleri olmayı hiçbir zaman başaramaz. Adı üstünde: kültür endüstrisi!
Neye yarar?
(...) herkesçe anlaşılır popüler romanlarla edebiyatın geniş yığınlara indirildiğini savunmak? Oraya düşen nitelikli edebiyatçı da kendini bir türlü içinden çıkamadığı bir sarmalın içinde bulur.
331 öğeden 11 ile 20 arasındakiler gösteriliyor.