19. Yüzyılın sonunda sosyal bilimlerde egemen söylem haline gelen söz konusu evrimci toplumsal değişme düşüncesi İkinci Dünya Savaşı sonrası kurama dönüşen modernleşme paradigmasından kısmen farklıdır. Her iki dönemi de şekillendiren düşünceler, aydınlanma, pozitif bilimlerdeki gelişme, kapitalist ekonomi ve Batı'nın kültürel üstünlüğü olmasına rağmen, 19. ve 20. yüzyıl toplum kuramları arasındaki temel farklılık, dünyayı algılama ve dönüştürme sürecinde' kendi'ni ve 'öteki' ni tanımlama konusundadır.