Modernliğin Eleştirisi
Alain TouraineOldest Modernliğin Eleştirisi Posts
You can find Oldest Modernliğin Eleştirisi books, oldest Modernliğin Eleştirisi quotes and quotes, oldest Modernliğin Eleştirisi authors, oldest Modernliğin Eleştirisi reviews and reviews on 1000Kitap.
Tek Boyutlu İnsan'ın temel savı şudur: "Bu durumda, özel yaşamla
kamu yaşamı arasında, toplumsal gereksinimlerle bireysel
gereksinimler arasmda artık hiçbir karşıtlık yoktur. Teknoloji, hem
yeni, hem daha etkili, hem de daha zevkli denetim ve toplumsal
tutarlılık biçimlerinin kurumlandırılmasına olanak sağlar." Marcuse,
ayrıca, teknolojinin bu etkisinin hem kapitalist, hem de komünist
toplumda yaygınlaştığını ve bu iki toplumu birbirine yaklaştırdığını
ekler. Teknolojinin toplumsal denetimini yaygınlaştırma
araçlarını mümkün kıldığım, hatta verdiğini kim reddedebilir ki?
Ama hangi hakla bu sıradan saptamadan yola çıkarak teknolojinin
gitgide daha tümel olan bu denetimi dayattığı ve hiçbir şeyin onun
etkisine direnemeyeceği iddiasına varılır, onu da düşünmek gerekir.
Edgar Morin'le birlikte, Durkheim'm bir ifadesini kullanarak
toplumsal yoğunluğun artmasının hem daha fazla karmaşıklık,
hem daha fazla denetim, hem daha fazla belirsizlik ya da özgürlük
olanağım da birlikte getirdiğini kabul etmek gerekir.
Önce Avrupa, sonra da ABD’de oluşan sanayi toplumu, kaba bir
kapitalizm tarafından ikiye bölünmüş izlenimi verir: Bir yanda, çıkar
ve bireysellik dünyası, ki Schopenhauer bu dünyanın, estetik
olarak ayyaşlarla dolu bir meyhane, entelektüel olarak bir tımarhane,
ahlaksal olarak da bir haydut yatağı olduğunu söyler; öte yanda
da, kişiye bağlı olmayan ve hesaplarla arasında bağlantı bulunmayan
bir arzu dünyası. Sahiplenici bencilliğin hizmetindeki araçsal
akıl, artık tasarımla değil de ancak algıyla kavranabilen yaşamın,
bedenin ve arzunun güçlerine hiçbir şeyle bağlı değildir.
Kant’ın ikiciliği trajik bir hal alır. Schopenhauer, insanın, kozmik
olarak yaşama arzusuyla kendisini bireyleşmeye sürükleyen hareket
arasında parçalandığından dolayı mutsuz olduğunu düşünür.
İkinci olarak ve daha basit bir düzeyde kişisel dünyayla kolektif
dünyanın birbirinden ayrıldığı görülür. Bir yanda cinsellik ve
tüketim vardır, diğerinde işletme ve ulus.
Bu iki ikilem birbiriyle çok kolay bütünleşir. İçeriden bir modernleşme
umudunun; bilincin yanılsamalarını, ideolojilerin yalanlarını
ve geleneklerle ayrıcalıkların akıldışılığını bir kenara iten doğa
yasalarının ve aklın aydınlatıcılığının utkusuna bağlanan umudun
yerini; çeşitlilikleriyle toplumsal ve kültürel alanın düzenini
bozan güçlerin paldır küldür kabullenilmesi almıştır.
Hiçbir şey, yüz yıldan beri birbirinden ayrılmış olanları birleştiremez
gibidir. Siyasal ve toplumsal ideolojiler bu nedenle ortadan
yok olup yerlerini, bir an heyecan uyandıran ama kısa zamanda
göze önemsiz, iki yüzlü, hatta insanı kullanmaya yönelik gibi görünen
ahlaksallaştırıcı açıklamalara bırakır. Böylece, modem ideolojinin
yıkımı miadını, -tüm anlamını yitirip "kiç" bir nesneye dönüşen-
Fransız Devrimi'nin iki yüzüncü yılının kutlanması görevi
reklamcılara verildiğinde doldurur.