Nietzsche Ağladığında

Bu kitabı bir cümle ile özetle derseniz şunu söyleyebilirim:
Yalnızca okursanız anlayamazsınız, içine girerseniz çıkamazsınız!

Lou Salome küstahça sayılabilecek bir notla Dr. Breuer ile görüşme talebini iletmiş ve bunda başarılı olmasıyla olaylara ilk adımımızı atmış oluyoruz bizde. Her şeyin başı sayılabilecek bu notun sonrasında olanlar ise notu unutturacak düzeyde. Doktora neden ihtiyaç duyarız? Şikayetlerimiz için bir çözüm ararız. Ama Salome'nin amacı çok farklı. Hasta kendisi değil, ama hastalığın sebebinin kendisi olduğunu düşünmekten son derece rahatsız halde çareyi Dr. Breuer'de arıyor. Bundan sonra olacaklar için karakterleri tanımamızda fayda var.

Aşağıdaki kişilerin tanımları kitabın arka kapağından alıntıdır.
Nietzsche: Henüz iki kitabı yayımlanmış, kimsenin tanımadığı bir filozof. Yalnızlığı seçmiş. Acılarıyla barışmış. İhaneti tatmış. Tek sahip olduğu şey, valizi ve kafasında tasarladığı kitaplar. Karısı, toplumsal görevleri ve vatanı yok. İnzivayı seviyor. Ümitsiz.
Breuer: Efsanevi bir teşhis dehası. Ümitsizlerin kapısını çaldığı doktor. Psikanalizin ilk kurucularından. Kırkında, bütün Avrupalı sanatçı ve düşünürlerin doktoru olmayı başarmış. Karısı ve beş çocuğu var. Zengin. Saygın.
Freud: Breuer'in arkadaşı. Henüz genç. Geleceği parlak. Şimdi yoksul.
Salome: Erkeklerin başını döndüren kadın. Çekici. Özgür. Evliliğe inanmıyor. Bazen aynı anda birçok erkekle beraber oluyor. Sanatçıları ve düşünürleri tercih ediyor.

Nietzsche en büyük kaygısı ümitsizlik olsa da sık sık sağlığından şikayet ediyor ve bunun için neredeyse Avrupa'da başvurmadığı doktor yok. Neler mi şikayetleri? Biraz bahsedeyim: Hastanın elini ayağını kesen korkunç baş ağrıları; durup dururken mide bulantıları, baş dönmesi, denge kaybı, iğrenme, kusma, iştahsızlık, yemeklerden tiksinme; ateş, gecede iki üç kez çamaşır ve pijamalarını değiştirmesine yol açan sırılsıklam terlemeler; zaman zaman bütün kaslarını işlemez duruma getiren halsizlik nöbetleri; gastrit sancıları; kanlı kusmalar; bağırsak spazmları; şiddetli kabızlık; hemoroit ve görüşünü engelleyecek kadar ağır göz rahatsızlıkları; göz yorgunluğu, göz bulanıklığı, görüş kaybı, gözlerde sulanma ve acı, özellikle sabahları ışığa karı aşırı hassasiyet. En yakın arkadaşlarının önerisi üzerine tesadüfen (olduğunu sanarak) Dr Breuer'e tedavi için başvuruyor. Tabi doktor da seve seve kabul ediyor. Bundan sonrası mı?

İki büyüğün çarpışması olarak nitelendirebileceğimiz olaylar zincirinin ucunu elimize alıyoruz. Tamamen güç düellosuna dönüşeceğini sandığımız cümlelerin ışığında resmen kendimiz bile aydınlanabiliriz. Normal bir sohbet sırasında bile (iki filozof için geçerli tabii ki) öyle aforizmalar var ki, insanın etkilenmemesi elde değil.
Örnekleri: #38710979 #38717887 #38739718 #38806166 Yaşamla ilgili olan bu metaforlar, insanın zihnindeki şimşeklerin gözlerinin önünde çakmasına sebep oluyor resmen
Bu konuşmalar sırasında sık sık durup düşündüm. Anlamların derinliğinin bende neler uyandırdığını ve ne hissettiğimi bulmaya çalıştım ben de. İçine girmeye çalıştıkça kitabı daha çok elimde tutup okuduğum kağıt düzinesi olarak değil de, bir uzvummuş gibi hissettim. Daha fazlasını istedim. Daha fazla içine girmek ve bu düşsel zenginliklerden sonuna kadar faydalanabilmek. Aslında faydalanabilmek değil de anlamlandırmaya çalışabilmek desem daha doğru olur çünkü faydalanacak kadar anlamlandırabileceğim konumda olduğumu düşünmüyorum. Anca çabalayabilirim.

Dr Breuer aslında göründüğü kadar masum biri değil. Kendi şikayetleri de var. Psikolojik olarak takıntılarından asla vazgeçemiyor. Hatta öyle bir dereceye gelmiş ki, saplantıları gerçek hayatını engelleyecek derecede büyümüş, büyümüş ve onu ele geçirmiş. Nasıl bir düşünce hayatınızı ele geçirebilir ve yaşamanıza engel olacak kadar saplantı haline gelebilir ? Görüşlerini paylaştığı çok değerli dostu Freud. Onunla sık sık bu konuları paylaşıp fikirlerine başvurması da ileride atacağı adımlarda büyük rol oynuyor. İki farklı görüş bir ortak noktayı oluşturuyor. Yani Breuer ve Freud'un görüşleri. Freud, Breuer ile çok yakın ve onu bir abi, bir yol gösterici, bir hoca olarak görüyor. İkisi de birbirine son derece sadık. Yediği içtiği ayrı gitmiyor, hatta düşündükleri şeyler bile aynı. Genelde aynı şey üzerine yoğunlaşıp olayların köküne inmeyi tercih ediyorlar. Çözüme ulaşana, sorunun kaynağını bulup yok edene kadar.

Başta bu doktor-hasta ilişkisinin bir amacı, bir çıkarı vardı. Dr Breuer'in yaptığı bir anlaşma desek daha doğru olabilir. Ama Dr Breuer, Nietzsche'den öyle etkileniyor ki( etkilenmemesine şaşardım) gücü elinde tutmanın tek yolunun teslim olmak olduğunun farkına varıyor ve bu yolu deniyor. Nietzsche'ye teslim oluyor. Onun öğretilerinin ve fikirlerinin derinliğine girip, büyük bir deha sayabileceği kişiyle tanışmasına vesile olduğu için Salome'ye minnet duyuyor. Başlarda Salome'den etkilendiği için kabul ettiği bu anlaşma zamanla farklı bir amaca hizmet ediyor. Doktor hasta, hastaysa doktor oluyor. Burada biraz şaşırmıştım açıkçası. Neden mi? Siz çok tecrübeli bir doktor olsanız, kendinizi henüz bu alanda deneyimi bile olmayan birinin kollarına bırakır mıydınız? Her ne kadar düşünceleriniz, ideolojileri uysa da karşısındaki kişinin cümle anaforlarıyla baş edemeyen ve teslimiyete mecbur olduğunun farkında olan doktorumuz bunu yapıyor.

Sonuç. İki büyük dostluk. Güven ağlarının örüldüğü bir ilişki. Yavaş ama sıkı sıkıya birbirine bağlanmış iki kişi bütün günahlarını, sırlarını karşısındakine sunuyor ve çaresizliklerine çare aramıyor. Onlarla yaşamanın verdiği gücü kabulleniyor ve daha kalıcı eserler ortaya çıkarıp iz bırakacağına olan inancını törpülüyor. İyi ki de bu yolda ilerliyorlar. Aralarına hiç kimseyi almadan, sade ve güvenilir ilişkilerinin ulaştığı ilginç boyutta ben kitabın içine iyice girmiştim ve çıkamayacağımı anladım. Öyle ki Dr. Breuer sonradan Salome ile görüşmesine rağmen sımsıkı sarıldığı dostuna asla ihanet etmiyor, aksine Salome'yi eli boş ve hüsrana uğramış bir şekilde gönderiyor. Bu sonu hak eden bir bağ, sizin de gözlerinizi yaşartacaktır ve emin olun. Nietzsche hiç ummadığı bir anda Dr. Breuer'e umut oluyor ve sarsıntılı geçen hayatını sağlam bir zemine oturtuyor. Sonrası ise tam bir duygu şöleni. En coştuğum yerlerden birisi. Kitabın da adını taşıyor hatta. ''Nietzsche Ağladığında'' her şey çözüme kavuşacak. Onun yanaklarından dökülen yaşların çığlıkları bile insanı yaralamaya yeter. Öldürmek mi? Onun tarzı değil. Yaralı halde yaşamayı ve yaşatmayı her şeye tercih edebilecek birsi. Ne de olsa en meşhur sözlerinden birisi ''Beni öldürmeyen şey güçlendirir.''

Bu kitapta geçen olaylar gerçek değildir(kitabın arka kapağında belirtilen bazı metinler hariç). Yazarın hayal gücü ve aynı zamanda yaşamış bu insanları böyle güzel birbirine bağlaması da ustalığının göstergesidir bence. Aynı anda yaşanmış olsa ancak bu kadar güzel anlatılabilir, aktarılabilir. Nietzsche'nin önerdiği çözümler, Freud'un buldukları ve yaptığı hipnozlar hepsi ileride çığır açacak şeyler ve bunun ilk adımlarını kitabımızda canlı canlı görüyoruz. Bitirdiğime üzüldüğüm bir kitap. İleride kesinlikle ama kesinlikle tekrar okuyacağım ve kaç kere okursam o kadar farklı anlamlar çıkarabileceğime inandığım bir kitap. Tavsiye ederim.

Bu kitabı kuzenimden ödünç alarak okumuştum ama mutlaka kitaplığımda bulunması gereken kitaplardan birisi olarak görüyorum. Yazarın da Nietzsche'nin de diğer kitaplarını da okumak için sabırsızlanıyorum.

“Acı hakikatleri söyleyen bir öğretmen, rağbet görmeyen bir kâhin,” kendini böyle tanımlıyor Nietzsche. Fikirlerinin bulunduğu çağın üstünde olduğunu ve kendi ölümünden sonra değerleneceğini, geleneksel değerlerin ve evlilik gibi kurumların basit olduğunu insanı aciz duruma düşürdüğünü, ümidin kötülüklerin en kötüsü olduğunu savunuyor. İncelemeye bunlarla başlamak istemezdim ama Nietzsche’nin bu gibi düşünceleri beni biraz ürküttü. İnsanın kendi özgürlüğünü bulması adına kurmuş olduğu aile düzenini bozması, çocuklarını kendi özgürlüğü için geride bırakması bana özgürlükten ziyade kaçış gibi geliyor. Kitaptaki şu cümle demek istediğim şeyi daha iyi açıklayabilir: “Yaptığım seçimler başkalarını tutsak ediyorsa ben o özgürlüğü seçemem.”

Kitapta çoğumuzun mutlaka bir kere ismini duyduğu geniş bir karakter kadrosu var. Josef Breuer, Nietzsche, Sigmund Freud, Lou Salome, Richard Wagner gibi. Kitapta dostluk havasında süren bir aşk üçgeni var (Ree-Salome-Nietzsche). Giderek artan tartışmalarla Lou ve Nietzsche’nin arası bozulur. Bu aşk üçgeninde ihanete uğradığını düşünen Nietzsche derin bir ümitsizliğe kapılır. Bu ümitsizlikten sonra çok zorlu süreçler geçirmeye başlayan Nietzsche’nin haline dayanamayan Lou Salome Doktor Breuer’e başvurur. Doktor Breuer yardım etmeyi kabul eder ve gelişen olaylardan sonra Nietzsche ile yaptığı seanslarla modern psikanalize zemin hazırlar. Tabi bu konuyla ilgili bazı gerçekleri söylemek isterdim ama kitabı okuyacaklar için keyif kaçırıcı olabileceğini düşünüyorum.

Psikanaliz deyince akla ilk gelen kişi olan Sigmund Freud’un bilinçaltı ve rüyalarla ilgili olan düşüncelerine de yer veriliyor kitapta. Bilincimiz dışında kontrol edemediğimiz bir bilincin daha olduğunu, gördüğümüz rüyaların bu bilincin bize yansıması olduğunu, kişinin geçmiş hayatından yola çıkarak rüyaların ne anlama geldiğini hakkında çıkarım yapılabileceğini söylüyor.

Ne kadar kitaptaki bazı düşünceleri yadsımasam da kitabın okunması gereken bir kitap olduğunu, doğru bir şekilde anlaşıldığında yeni bir bakış açısı kazanacağınızı ve okurken keyifli vakit geçireceğinizi temin edebilirim. İyi okumalar.

Nietzsche Ağladığında kitabını okumaya başlamadan öncesine kadar birileri bana Niçe deyince aklımda okunması zor, fikirlerini hiçbir zaman anlayamayacağım büyük bir filozof, sadece felsefe ile uğraşan insanların ilgilendiği, sıradan insanların anlamayacağı insanüstü biri gelirdi.
Bu kitabı okuduktan sonra ise Nietzsche felsefesine daha sıcak bakabildiğimi, en azından onu okuma cesaretini kendimde bulduğumu belirtmek isterim.
Kitap tarihsel 3 kişiliğin bir kurgu etrafında bir araya getirilmesinden ibaret. Nietzsche ve Breur'un konuşma seanslarında okur olarak kendinizi bir anda sohbetin bir parçası gibi hissetmeye başlıyorsunuz.
Yazarın dili çok sade ve anlaşılabilir cümleler kullanılmış. Romanın içindeki bir parça olay da okurken sıkılmanızı tamamen engelliyor.
Felsefeye, Nietzsche felsefesine giriş olabilecek bir kitap sanırım.

Kaliteli bir kitap olduğunu bilmemin yanı sıra Nietzsche Ağladığında başlığını okuyunca kitabın içeriği hakkında epey meraklanmıştım. Kitabı bitirince ise bu başlığın ne kadar isabetli bir seçim olduğunu gördüm. Bu arada kitabın ismini Irvin Yalom'un eşi önermiş.

Bütün insanların hayatta bazı kırılma noktaları vardır. Her birimiz hayatla mücadele edebilmek, kendimizi savunabilmek ve yara almamak için güçlü bir duruş sergilemeye çalışırız fakat kimi zaman öyle anlar gelir ki, bir kaya gibi güçlü gözüken insanlar gözyaşlarını tutmanın ağırlığına daha fazla dayanamaz ve kendini bir anlığına da olsa çaresizliğin ellerine bırakır. İşte bu anlar yaşamdaki kırılma anlarıdır ve bu anlardan sonra mutlaka hayatımızda büyük, küçük bir şeyler değişir. Nietzsche de her ne kadar dimdik dursa da nihayetinde bir insan olduğu için o da günün birinde gözyaşlarını daha fazla tutamaz ve bu kırılma noktasından payını alır.

Kitabın konusuna gelecek olursak; Nietzsche'nin eski kız arkadaşı Lou Salome'nin Viyanalı ünlü doktor Bruer'e gelerek, Almanya'nın kültürel geleceğinin tehlikede olduğunu söyleyerek Nietzsche'yi ümitsizlikten kurtarmasını istemesiyle başlar her şey. Tabii arada Lou Salome'nin olduğunu bilmemesi şartıyla. İşte o güne dek kendini hastalarına adamış, evliliği çok da iyi gitmeyen, belirli yaşam kalıpları arasına sıkışıp kalmış Dr. Bruer; Nietzsche ile tanıştıktan sonra yepyeni bir yolculuğa adım atar. Bu yolculukta roller değişmiştir artık. Hasta olan Nietzsche kimi zaman doktor, doktor olan Bruer ise kimi zaman hasta olur.

Nietzsche ile Dr. Bruer'in aralarında geçen diyaloglar fazlasıyla doyurucu. Bu bölümleri okurken Nietzsche'nin fikirlerini de hatırlamış oluyor okuyucu. Nietzsche ile Bruer'in yaptığı her görüşmeden sonra birbirleri hakkındaki düşüncelerini yazmaları da romanın kurgusu açısından güzel bir yön bana kalırsa. İki insanın da çaresizliği, yaşamın belli anlarına sıkışıp o anlardan bir türlü kurtulamamaları, kendilerine uzatılacak bir yardım eli beklemeleri etkileyici bir şekilde yansıtılmış. Kitabın sonunda ise başladığınız noktadan çok farklı bir yere gelmiş oluyorsunuz.

Sıkılmadığım, aksine yer yer merak ettiğim, keyifli bir okuma deneyimi oldu benim için. Yazarın da kitabın sonunda ifade ettiği üzere eserde yer alan kimi bilgilerin gerçekliği olmasına rağmen çoğusu kurgudan oluşuyor. Siz de benim gibi kitabı okumak konusunda geç kaldıysanız eğer, daha fazla gecikmeyin derim. :)

"Ölümümden sonra ün kazanacak bir filozof olmamla, bir gün benim günümün mutlaka gelecek olmasıyla, hatta ebedi yinelemenin olduğunu bilmekle övünmeme rağmen yalnız başına ölecek olmak korkusunu üzerimden atamıyorum. Öldüğünüzde, bedeninizin günlerce hatta haftalarca bulunmayacağını, ancak bir gün bir yabancının burnuna gelen iğrenç bir kokuyla keşfedileceğini bilmek nasıl bir şey biliyor musunuz?"

Psikiyatri profesörlüğünün yanı sıra yazar da olan Irvın D. Yalom'un okuduğum ilk kitabı, 1882 Viyanasinda geçen psikolojik durumu pek de iyi olmayan Profesör Nietzsche ve Doktor Breuer arasında geçen, çoğu zaman karşılıklı konuşma şeklinde aktarılan felsefik düşünce alışverişinin müthiş bir edebi kurguyla harmanlandığı bu eser, hayatın bize biçtiği yolun bazen kendi özgürlüğümüzü başkasına olan sorumluluklarımız sebebiyle bulma cesareti gösteremediğimiz, bazen gerçek benliğimizi bulma yolunda çırpındığımız, bizdeki eksik olan duyguyu aslında hiçte bağlantısı olmayan biriyle bağdaştırmamız sonucunda, eksik olanın aslında o olmadığı duygusunu sorgulatıyor. İki baş karakter arasında geçen ölüm,aşk,özgürlük gibi duyguları barındıran derin, yoğun düşünceler hayata hiç bakmadığım açılardan bakmamı sağladı ve sürükleyici, heyecan dolu bir okuma oldu benim için bunun yanında, kitabın sonralarına doğru anlatılan risksiz geri dönüş(hastanın çözüm yolu olarak hayatında geri dönüşü olmayan bir kararı, hipnoz tekniğiyle birebir yaşaması sonrasında yanlış karar olduğunu anlaması) ve iki karakterin psikolojik durumunun çözümlenmesi, mutlu sonla biten bir filmin verdiği tatmini verdi.İyi okumalar.

Kendimiz, bazen kendimize yardım edemezken bir başkasına yardım ederek kendi sorunlarımızdan kurtulabileceğimizi düşünürüz.Işte burada sevgili Prof.Nietzsche yardım eden , Josef Breuer yardım alan.Ama ne yazık ki bunlar olayların görünen yüzü.Bu hayatta en çok yardım eden en çok yardıma ihtiyaç duyandır.


Kafamizdan atmaya çalıştığımız bir düşünceyi,bir kaygıyi,bir aşkı,bir korkuyu,bir zaafı… ve de birçok şeyi aslında biz yaratırız ama onu çöplüğüne geri göndermeye gelince ondan kurtulmak yerine o şeyle yaşamaya veya ona alışmaya çalışırız.Kimse mükemmel değildir kelimesi bu kitap için biçilmiş kaftan bir söz.Bizler en güzel olanı sevmiyoruz en çok nefret ettiğimizi seviyoruz.Ve daha sonra bundan kurtulmaya çalışırız,ama sorun en başında nefret !


“Kendi kendimizden sakladiğımız bazı şeyler vardır henüz anlamını keşfedemediğimiz.” Bazen nasıl yaşamamız gerektiğini bir başkasından duymaya ihtiyac duyarız.Atladigimiz nokta bu defa bize anlatılan yaşamı yaşarız yine istediğimiz yaşamı yaşayamayız.Özgür düşünce ile özgür bir yaşam için “Amor fati;yazgını seç,yazgını sev.”

Friedrich Nietzsche... Pos bıyıklı filozof.
Nietzsche herkes tarafından okunur ama,
Herkes tarafından anlaşılamaz maalesef.
Tanrı'nın öldüğünü iddia eder,
"Tanrınız öldü ve sadece cahiller ağladı. Ve eğer cehenneme inanıyorsanız, o zaman orada görüşürüz!" der.
"Görüşürüz be dostum!" demek isterdim bende senin yüzüne.
Tanrı'ya inanmamanın insanı coşkuya sürükleyeceğini iddia eder,
Ama nedense kendi yaşamında o coşkunluğu bir türlü yakalayamaz.
Yakalanacak gibi değil ki, yakalansın.

Neyse gelelim kitaba,
Harikulade bir iş çıkarmış Irvin D. Yalom.
Nietzsche'nin hayatının bazı kesitlerini muhteşem sunmuş.
Tam bir görüşler şöleni var.
Aforizmalar havada uçmuş, durmuş.
İçindeki düşünceler çatışması,
İnsanı sığ, çelişik bir perspektiften almış,
Her gün yeniden doğmuşçasına zincirlerini bir bir kırdırmış,
Tutarlı bir çerçeveye sığdırmış.

İnsan filozof bile olsa, kadının şehvetine bırakıyor kendini.
Sonra gelsin semptonlar, ümitsizlikler,
Gitsin hastalıklar, ağrılar, sızılar.
Kendini görüyor, kendini tanıyorsun okuyunca adeta.

Şu üçleme beni mest etti.
Josef Breuer, Friedrich Nietzsche, Sigmund Freud...
Ne muazzam tartışmalardı öyle.
Bazı yerlerinde akıl tutulmaları yaşadım.
Masadan kalktım, kafamı ovdum, geri oturdum çoğu kez.

Sonuç olarak;
Bu kitabı okumadığınız sürece, hep bir tarafınız eksik kalacak...

Saygılarımla,

#spoiler#
Kitabı okurken aynı olayları yaşamamış olsanız bile mutlaka Size de yol gösteren kelimeler ile karşılaşıyorsunuz. ..bir nevi ücretsiz terapi yaşatıyor kahramanlar size..en çok aklıma işleyen görüş ,beynimizi ne saçma şeylerle çöplüğe dönüştürüp doldurdurdugumuz ..önemli zannettiğimiz olaylar ,onsuz nefes alamam dediğimiz insanlar ,iş, kariyer,en iyi ben olmalıyım duygusu ..bizi biz olmaktan çıkartan tüm bu üzerimize yapışmış etiketlerin hepsi aslında "Çöp "
Aslında her gün bir sayfayı açıp aynı gece o sayfayı kapatmayı öğrenmeli insan çünkü "yarın bugünden farklı olacak "
Birde kafama takilan bir bölüm var .
Mezarlıkta yapılan yürüyüş bölümü ki orda meşhur Rothschild family nin mezarı ..bu bölümde gizli bir şeyler olduğundan suphelenmekteyim :) arastiracagim efendim.:))
Bence okunması gereken kitaplar listesinde olması gereken bir yapıt "nietzsche ağladığında " tam bir sonbahar mevsimi kitabı. .
Sevgiyle kalın. ..

Okunmak için sırada bekleyen ama sürekli geriye atılanlardandı.Bir yıldan uzun sürdü köşe kapmacamız.Eee Nietzsche diyor sonuçta.Sonunda zorlaya zorlaya aldım elime kitabı almasına ama şaşkınlık içinde. Sevgili yazar Irvin D. Yalom senin ne tatlı bir dilin varmış da sen nasıl felsefeye giriş dersi gibi  bu kadar basite indirgeyip seve seve,heyecanla, harika bir kurguyla, hadi bitir artık hadi  diye okuttun yazdıklarını. Tebrikler doğrusu.
      Kurgu muhteşem, tabiki asla kitap içeriğinden bahsetmeyeceğim, spoiler benim kapsama alanım dışında.
     Ben oradaydım, onlarlaydım, kızdım, güldüm, yapmaaaa diye dudak büzdüm, hatta stratejiler bile geliştirdim kahramanlara ne yapmaları nasıl yapmaları konusunda. Eğlendim gerçekten eğlendim okurken. Çok tat verdi.
     Kurgu ve içeriği bir yana ben hepsinden ziyade yazarın diline hayran kaldım, hiç mi hiç yormadan, beyni sulandırmadan, anlatıvermiş anlatacaklarını.
     Kitabın adı sizi de benim gibi okumak için ötelemeye sevk etmesin kendisini. Sıcacık hislerle okuyacaksınız.