Niyazi Berkes - Cemil Meriç Türkiye’nin Batılılaşma Tarihine İki Farklı Bakış
Elif TürkislamoğluNiyazi Berkes - Cemil Meriç Türkiye’nin Batılılaşma Tarihine İki Farklı Bakış Quotes
You can find Niyazi Berkes - Cemil Meriç Türkiye’nin Batılılaşma Tarihine İki Farklı Bakış quotes, Niyazi Berkes - Cemil Meriç Türkiye’nin Batılılaşma Tarihine İki Farklı Bakış book quotes, the most impressive sentences and paragraphs on 1000Kitap.
Cemil Meriç, İmparatorluğun çöküşünü içsel nedenlerden ziyade dışsal nedenlere, Batı kapitalizminin yayılmasına bağladığından kapitalizmin egemen sınıfı burjuvazinin iktidarı devraldığı Fransız İhtilali’ni başlangıç alır.
Sayfa 196 - Türkiye'nin batılılaşma sürecine ilişkin olarak Niyazi Berkes ile Cemil Meriç'in yaklaşımlarının karşılaştırılması, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora, 2019
Cemil Meriç, 1975 yılında Tercüman gazetesine verdiği bir röportajda düşünce hayatını dönemlere ayırarak bir şemasını çizer. Buna göre 1917-1925 arası “hacı hoca” olmak istediği “koyu Müslümanlık devri”, 1925-1936 arasını “şoven milliyetçilik”, 1936-1938 dönemini “sosyalist devrim”, 1938 1960 “araf”, 1960-1964 arasını “Hind” devri, 1964 sonrasını ise “sadece Osmanlıyım” şeklinde anlatır.337 Bu şemaya ilişkin olarak 2000’li yıllarda Cemil Meriç üzerine çalışmalar yapmış Dücane Cündioğlu, daima “müphemde” ya da “araf”ta kalmayı tercih etmiş Meriç için söz konusu tanımlamaların gerçekte hiç istemeyeceği bir açıklık ve kesinliğe sahip olduğunu, aynı zamanda yanıltıcı olduğunu ileri sürer.
Sayfa 172 - Türkiye'nin batılılaşma sürecine ilişkin olarak Niyazi Berkes ile Cemil Meriç'in yaklaşımlarının karşılaştırılması, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora, 2019
Niyazi Berkes’in Cumhuriyet’e ve Atatürk devrimlerine bakışının özü burada, “toplumsal bir devrim yolu”nu açmasındadır. Ona göre Cumhuriyet’le birlikte gelen devrimsel değişmelerin amacı Türk toplumunu Doğu yörüngesinden çıkarıp Batı uygarlığı yörüngesine oturtmaktır. Zira Atatürk, Doğulu toplumlarda devrimci bir hareketin meydana gelmeyeceğinin farkındaydı. Bu açıdan Atatürk’ün ancak Batı uygarlığına geçilirse, toplumsal güçlerin harekete geçebileceği düşüncesinde olduğuna inanır.
Sayfa 128 - Türkiye'nin batılılaşma sürecine ilişkin olarak Niyazi Berkes ile Cemil Meriç'in yaklaşımlarının karşılaştırılması, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora, 2019
laikliğin çarpık yansıması
Berkes, Fransızca “laicisme” olarak yazılan laiklik sözcüğünün İslam, Osmanlı, Türk dini ve siyasa geleneğine yabancı olduğunu ileri sürer. Zira bu gelenekte din-devlet ikiliği söz konusu değildir. Çünkü söz konusu iki kurum, Batı’da olduğu gibi birbirinden ayrı otoriteler değildir. Dolayısıyla “laicisme” sözcüğünün kökeninde yer alan “halksallaştırma” Hıristiyanlıkta din adamları dışındaki kişilere, kurullara, yetkililere “dünya işlerinde hatta din işlerinde üstün bir yetke verme” anlamına karşılık gelmektedir. Oysaki Osmanlı-Türk toplum yapısı açısından böyle bir “halksallaştırma”nın söz konusu olmadığı; bu sebeple “laicisme” sözcüğü Türkiye’deki “din-devlet ayrışması” sürecini karşılamadığı inancındadır.
Sayfa 26 - Türkiye'nin batılılaşma sürecine ilişkin olarak Niyazi Berkes ile Cemil Meriç'in yaklaşımlarının karşılaştırılması, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora, 2019
Meriç, Batı kökenli kültür kelimesini modern teknik ve antropolojik anlamından incelmeye başlar ve sonunda anlamı belirsiz bu sözcüğün Batı’nın “düşünce sefaleti”ni belgeleyen kelimelerden biri olduğu kanaatine varır.
Sayfa 249 - Türkiye'nin batılılaşma sürecine ilişkin olarak Niyazi Berkes ile Cemil Meriç'in yaklaşımlarının karşılaştırılması, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora, 2019
Cemil Meriç, bir medeniyetin başka bir medeniyete geçmesinin “ham bir hayal” olduğunu ve Türkiye’nin bu hayali pahalıya ödediğini ileri sürer.
Sayfa 247 - Türkiye'nin batılılaşma sürecine ilişkin olarak Niyazi Berkes ile Cemil Meriç'in yaklaşımlarının karşılaştırılması, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora, 2019
Meriç, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e kadar bütün Batılılaşma hareketlerinin bir “aldatmaca” olduğunu düşünür.
Sayfa 177 - Türkiye'nin batılılaşma sürecine ilişkin olarak Niyazi Berkes ile Cemil Meriç'in yaklaşımlarının karşılaştırılması, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora, 2019
Bulgu
Bu bakımdan “Mustafa Kemal’in en büyük başarısı, Kemalizm’i gerçek bir devrim yapan yanı Türkiye’yi ulusal bir devlet olarak kurmayı, ortaçağ kalıntısı bir rejime son vermeyi” sağlaması olmuştur.
Sayfa 137 - Türkiye'nin batılılaşma sürecine ilişkin olarak Niyazi Berkes ile Cemil Meriç'in yaklaşımlarının karşılaştırılması, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora, 2019
Osmanlı İmparatorluğu’nun son iki yüzyılına damgasını vuran Batılılaşma hareketi Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla sonuçlanmıştır. Niyazi Berkes, Cumhuriyet’i tarihsel koşulların bir sonucu, bir zorunluluğu kabul eder. Zira bir yandan İmparatorluğu yönetenlerin kendi iradeleriyle aldıkları yenileşme kararı ve Batılılaşma yönündeki reformlar, bir yandan da Fransız İhtilali sonrası hızlanan tarihsel olaylar, ulusçuluk hareketleri, emperyalist Batılı devletlerin rekabetleri, İmparatorluğu yıkılışa götürürken bir ulus-devletin doğuşuna yol açmıştır.
Sayfa 127 - Türkiye'nin batılılaşma sürecine ilişkin olarak Niyazi Berkes ile Cemil Meriç'in yaklaşımlarının karşılaştırılması, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora, 2019
ilgilisi için tam teşekküllü bir eser önerisi yorumda.
Batılılaşmanın, Berkes’in deyimiyle çağdaşlaşmanın, Avrupa ekonomisinin bağımlılığı altına girmek olarak anlaşılması, Müslüman halk yığınlarının fakirleşmesi, buna karşın İmparatorluk içindeki gayrimüslimlerin ve yabancıların durumunun iyileşmesi bir Müslüman birliği fikrini yükseltmiştir.
Sayfa 104 - Türkiye'nin batılılaşma sürecine ilişkin olarak Niyazi Berkes ile Cemil Meriç'in yaklaşımlarının karşılaştırılması, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora, 2019