Ortadirek Reviews
You can find Ortadirek reviews, Ortadirek book reviews, Ortadirek ratings on 1000Kitap.
Ortadirek / Dağın Öte Yüzü
Şu fıkara kısmına ne de iyi olur, diye düşündü.Amma ellerine birazcık bir şey geçmesin, bitleri kanlanmasın azıcık, burunları havayı döver.Allah bunlara diş versin de tırnak vermesin.Bunların böyle iyi, böyle masum, böyle tertemiz çocuk gibi kalabilmeleri için gün yüzü görmemeleri gerek.Allah da o sebepten bunlara vermez.Bozulmasınlar diye.
Ölmez Otu kitabının serinin son kitabı olduğunu söylemiştik. Ortadirek ise serinin ilk romanıdır. Tabi sondan okuduk seriyi mahvettik düşüncesi yok bende. Şimdi olayların başını adeta bir Flashback sahnesi gibi yaşadım. Sadece kitabın girişinde şaşırdım çünkü yine Çukurova vardı ama herhangi bir betimleme yoktu. Bir anda afalladım desem yeridir.
Yaşar Kemal
Çukurova’ya pamuk işçiliğine giden bir köyün yolda yaşadıklarını anlatan kitap gerçekten okumaya değer. Kitabın ilk baskısı ve sararmış yapraklarının olmasıda ayrı tat verdi. Yaşar Kemal gerçekten edebiyatımızın temel taşı.
Dağın Öte Yüzü 1- ORTADİREK
Kitap, geçim kaynağı sadece pamuk olan bir köyün pamuk zamanı geldiğinde yaşadığı olayları anlatır. Fakat bu olayların yanına entrikalar da eklenir çünkü köyün muhtarı kendi çıkarları için halkına ihanet ederek başka ağalarla anlaşır.
Elbette bunu anlayan köylü muhtara karşı ayaklanır. Burada köylü - muhtar /halk-ağa /zayıf-güçlü /mazlum-zalim ilişkilerini görürüz . Fakat köylü halkı karşısındaki insanların güçlülüğünü, güçlü kişiler de karşısındakilerin güçsüzlüğünü bilir. O sebeple güçlü ağalar haksız olsa bile köylüyü bastırır.
Kitapta değinmek istediğim bir diğer husus ise Koca Halil, Uzun Ali ve Meryemce üçlüsüdür. Koca Halil yıllardan beri pamuk zamanını döngele bitkisinden anlar ve Çukurova'ya göç etmek için haber salar. Yine bu dönem gelir fakat Halil artık çok yaşanmıştır, elden ayaktan kesilmiştir. Göç sırasında Uzun Ali'nin atına binmek ister. Ali acıyarak izin verse de zalim annesi Meryemce çok dilenir. Yolda Koca Halil'i ve Meryemce'yi taşıyamayan yaşlı at ölür. Atın ölmesi ve atsızlığın sonucunda Çukurova'ya varılamaması çok uzun sayfalarda mükemmel şekilde anlatılır.(Türk halk kültüründe atın önemini bir kez daha bu kitapta anlarız. At her zaman kutsal sayılabilecek bir hayvandır. At;binektir,yüklektir.) Nihayetinde Koca Halil, Meryemce, Uzun Ali ve ailesi Çukurova'ya çok geç iner ve pamuk toplayamaz. Gerçi muhtarın halkına yapmış olduğu ihanet yüzünden Çukurova'ya erken inen köylüler de pamuktan nasibini alamaz.
Türk edebiyatından Sisyphos çıkar mı demeyin yazarı Yaşar Kemal olursa elbet ve hem de alâsı çıkar. Sırtına yükünü, anasını, ailesini, kederini , umutlarını alıp da tırmanmaya başlayan Uzun Ali, bazen adımları geri giden, bulgur aşıyla soğanla dağları aşan Ali, eserde bize bitimsiz bir cezaya vurulmuş gibi gözükür.Uzun Ali Anadolulu bir Sisyphos'tur çünkü yalnızca bir taş değildir taşıdığı. Onun kaderi kitabın sonuna geldiğimizde Sisyphos gibi olmayacak, bir nihayete erecektir fakat belki de bu son bitimsiz cezaya oranla daha kötü olacaktır. Zira yolun sonu umuda bile çıkmamaktadır.
Yaratılan kahramanların hem iyi hem kötü yönleriyle ortaya koyulması ve idealize edilmemesiyse romanı büyük yapan unsurlardan biridir çünkü insan ve de Anadolu insanı tam olarak böyledir. Yani iyidir ve kötüdür, samimidir ve iki yüzlüdür, merttir ve sahtekardır, dosttur ve de düşmandır, isyankardır ve köledir, azimlidir ve uyuşuktur, bunların hepsidir.
Eserde gerçeklik, acı ve üslup aynı tencerede bulgur pilavıyla, soğanla karışıyor ve Ortadirek ortaya çıkıyor. Yaşar Kemal'in Ortadirek'ten kastı ne olabilir diye düşündüm, kitaba adını veren ortadirek belli ki ezilenler değil ezenlerdir ve bu yüzden adı böyle konulmuştur belki. Zira ezenler olmasa ezilen de olmaz.
İyi okumalar.
Ben çok Türk Edebiyatı okumamıştım bu zamana kadar. Kitabı da twitterdan takip ettiğim Sukhov mahlaslı hesabın, en iyi Türk Edebiyatı eserleri sıralamasından görüp almıştım. Kendisi benim okur kimliğime çok katkıda bulunmuş birisi. Kitabı aldıktan sonra arka kapakta yazan yorumları görünce daha çok merak ettim. Çünkü yerli ve yabancı bir çok yazar ve eleştirmen Tolstoy ve Dickens ile; Savaş ve Barış, Moby Dick ile benzer, eşdeğer tutuyorlardı kitabı. Okumaya başlayınca, ilk sayfadan hakveriyorsunuz tüm bu övgü ve yakıştırmalara.
Anlatım dili, betimlemeler, kurulan gerçekçi ancak efsanelerin içerisinde bir dünya. İnsanın iç dünyasında yaşadıklar ve çevresiyle gergin ve gelgitli ilişkisi... Nasıl anlatıp, nasıl öveyim emin olamadım.
Kitabın konusuna gelecek olursak: Çukurova'ya pamuk toplamaya inmek üzere olan bir Türkmen Köyü sakinlerinin iç dünyaları ve köy ile kurdukları ilişkilerini konu alıyor. Bütün köy pamuk toplamaya inerken köyün yakın tarihi, günün ilişki ve konuları; siyasi atmosfer ve köylüye etkilerini okuyoruz bu çile yürüyüşünde. Bu bir çile yürüyüşü. Çünkü, hem zaten tek geçim kaynağı pamuk toplamak olan köylü yaşlı, genç, çocuk atsız, arabasız yollara düşüyor. Hem de köyün muhtarı ve onun çıkarları, çıkarlarını korumak için kullandığı siyasi ilişkiler onları o sefilliğe her geçen sene daha da mahkum ediyor.
Anlattığı dönemin köylü hayatını ve siyasal hayatın köydeki yansımalarını muhteşem şekilde aktaran bu kitabı mutlaka okumalısınız. Hatta benim gibi Türk Edebiyatı okumalarında eksik kalmışsanız ilk okumayı Yaşar Kemal ve DağınÖte Yüzü serisi ile yapabilirsiniz.