İleri bir maddi uygarlığa sahip olan bir müslüman devletinde, İslam Şeriatı'nı ülkenin etkin hukuku yapmak için gösterilen tek ciddi çaba Osmanlılar'a aittir.
Hayat, her hamlesini oyuncunun seçtiği, öngörü ve ustalık sayesinde kazanacağı bir tür satranç mıdır? Hayat, sonucunu zarların saptadığı, kimilerinin şans, kimilerinin Allah’tan gelen önceden belli yazgı olarak kabul ettiği,’ bir tür tavla mıdır?
Şeriat savaşa katılmayanlara iyi davranılmasını buyururken, zaferi kazananlara yenilenlerin kendileri, aileleri ve malları üzerinde geniş haklar veriyordu. Yenilen tarafların erkekleri köle, kadınları cariye yapılabilirdi.
Bölgenin sırasıyla Helenleştirilmesi, Romalılaştırılması, Hristiyanlaştırılması ve İslamlaştırılması sürecinde yaşadığı çok büyük değişiklikler, eski Ortadoğu kültür ve geleneklerinin yok olmasının en önemli nedenidir.