Osmanlı Toplumunda Çocuk Olmak

Büşra Çelik

Kanunlarda çocuk olarak tanımlanan kimselerin evlendirilmesi ya da iş gücünden yararlanılması gibi sorunların halen yaygın olarak devam ettiği modern Türkiye’de bu sorunların tarihsel kökenlerine ve gelişimine ilişkin çok az şey üretilmiş olması düşündürücüdür.

Sayfa 11

Reklam

Büşra Çelik

Attar çocuklarla yoldaşlığı ahmaklık saymakta; Sadi çocuk yetiştirme konusunda sert önerilerde bulunmakta; Tusi kızların okuma yazma öğrenmesine karşı çıkmakta; İbrahim Hakkı soru sormaya, itiraz etmeye iyi gözle bakmamakta; Vehbi çocuğu geliştirecek birçok şeyi ona yasaklamaktadır. Daha da çoğaltılabilecek bütün bu örnekler, Osmanlı toplumunda modernleşme çağına gelinceye kadar aydınlar eliyle olumsuz bir çocukluk anlayışı ve eğitim felsefesi telkin edildiğini göstermektedir.

Sayfa 22

Büşra Çelik

Tanzimat öncesi Osmanlı toplumunda çocuklardan geriye çok az eşya ya da oyuncak kalmıştır. Yazılı kayıtlardan bahsetmenin gereği dahi yoktur. Çocukların sesini duymak imkansızdır. Çocuklar adına konuşma hakkı yetişkinlere aitti. Çocuk yaşlarda evlendirilen kız çocukları dahi kendi adlarına konuşma hakkına sahip değildi.

Sayfa 30

Büşra Çelik

Erkek çocuklarını kız çocuklarına önceleyen deyişler dinsel ve etnik kökenlerden bağımsız olarak bütün Osmanlılar arasında yaygındı. Ancak bu yalnız Osmanlılara özgü değildi. Yakın dönemlere kadar Avrupalı toplumlarda erkek çocuğunun doğumundaki sevince karşın kız çocuğunun doğumundaki hayal kırıklığını ortaya koyan birçok bulguyla karşılaşmak mümkündür.

Sayfa 36

Büşra Çelik

Hekimlerin görüşü!

İlginç bir şekilde, erkek bebek taşıyan annelerin gittikçe güzelleştiğine kız çocuğu taşıyan annelerin ise çirkinleştiğine inanılmaktaydı.

Sayfa 37