Osmanlılarda Sahaflık Ve Sahaflar
İsmail E. ErünsalSözler ve Alıntılar
Sahaflar Çarşısı'ndaki dükkânların mülkiyeti Ayasofya Vakfı'na âitti. Ancak bu dükkânları vakıftan kiralayanların sahip oldukları işletme hakkı miras yoluyla çocuklarına geçebiliyordu. Bu yüzden arşiv kayıtlarında bazı dükkânlar hisseli duruma düştüğünden bu durumu da belirtmek için "nısf hisse", "sahhâf dükkânında on bir buçuk sehm hisse-i şâyi'a" gibi ifadeler kullanılmaktadır.
Sayfa 115
İbn Ebi Usaybi'a'nın naklettiğine göre İbn Sina, daha meşhur olmadığı dönemde bir gün Verrâklar Çarşısı'na gitmişti. Dellâl satışa çıkardığı bir kitabı İbn Sina'ya gösterip almasını tavsiye etmişti. İbn Sina almak istemeyince dellâl "bu kitabı al, sahibinin paraya ihtiyacı var; üç dirhem gibi ucuz bir fiyat istiyor" diyerek ısrar edince, İbn Sina kitabı almıştı. Eve gidince, kitabı incelemiş ve Fârabi'nin Mâ-ba'de't- Tabî'a adlı eseri olduğunu görünce çok sevinmişti.
Sayfa 41
Sahaflar Çarşısı'ndaki müzâyedeler genellikle Salı günleri yapılmaktaydı. Namık Kemal, Menemenli Rif'at Bey'e yazdığı bir mektupta enteresan kitaplar bulmak istiyorsa salı günleri Sahaflar Çarşısı'nda bulunmasını tavsiye eder.
Sayfa 313
27 N. 1310 (14 Nisan 1893) tarihinde vefat eden Muallim Naci'nin ölümünden bir buçuk yıl sonra tespit edilen terekesinde, kütüphânesindeki kitaplar yanında telif etmiş olduğu bazı eserlerinin basılı çok sayıda nüshaları bulunduğu görüldüğünden, müzâyedesi dört farklı yerde gerçekleştirilmiştir: Evinde, Sahaflar Çarşısı'nda, Bâbıâli Caddesi'nde Kitapçı Arakel Ağa'nın dükkânında, Hoca Paşa Hanı derununda. Çok sayıdaki matbu kitabın satışı için Kitapçı Arakel'in dükkânıyla Bâbıâli'deki Hoca Paşa Hanı en uygun yerlerdi.
Sayfa 309
XIX. asrın ikinci yarısında şehrin Beyoğlu ve Galata bölgelerinde matbu kitap satan gayrımüslim kitapçıların sayısı oldukça artmıştır. Ancak bu kitapçılar daha ziyade kendi cemaatlerine ve yabancılara hitap eden kitaplar satmaktaydılar. Bunun tek istisnası Macar bağımsızlık savaşının yenilgiyle sonuçlanmasından sonra 1849 yılında Turkiye'ye göç edip bir sahaf dükkânı açan Dániel Szilágyi'dir. Macar dilbilimci İgnác Kúnos, Szilágyi'nin Timoni Caddesi'ndeki dükkânında bir kısmı Ural-Altay dilleriyle ilgili çok değerli yazma eserler bulunduğunu söylemektedir. Szilágyi'nin ölümünden sonra 1886 senesinde dükkânında bulunan 438 değerli yazma, Armin Vámbéry'nin girişimleri sonucu Macar İlimler Akademisi'nce satın alınarak Macaristan'a götürülmüştür.
Sayfa 138
Mısır'ın fethinde Memlûk sultanlarının hususî kütüphânelerinin Otlukbeli Savaşı'ndan sonra da Uzun Hasan'ın kitaplarının İstanbul'a getirildiği bilinmektedir. Fethedilen topraklardaki vakıf kütüphânelerine ise dokunulmadığı gibi sayımları yapılmış, katalogları hazırlattırılmış ve düzenli bir şekilde faaliyetlerini sürdürmeleri sağlanmıştır.
Sayfa 296
İstanbul'da Osmanlı ilmî hayatının ve kültür ortamının gelişmesinde önemli katkıları olan sahaflar, kitapla okuru buluşturmanın ötesinde, toplu olarak bulundukları mekân dolayısıyla Sahaflar Çarşısı nâmıyla bir ilim ve kültür muhitinin oluşumuna da zemin hazırlamışlardır. Bu dönemdeki Bursa ve Edirne sahaflarının Osmanlı kültür hayatına katkılarınınsa farklı bir şekilde gerçekleştiği görülüyor. Bursa sahafları eğitim ve öğretim için gerekli kitaplar yanında, kitap telîfi ve istinsâhı için gerekli, başta kâğıt olmak üzere, kalem, kalemtıraş, mürekkep gibi her türlü malzemeyi temin etmekte ve cilt de yapmaktaydılar.
Sayfa 139