Papirüs'ten Başyazılar
Cemal SüreyaEn Yeni Papirüs'ten Başyazılar Sözleri ve Alıntıları
En Yeni Papirüs'ten Başyazılar sözleri ve alıntılarını, en yeni Papirüs'ten Başyazılar kitap alıntılarını, etkileyici sözleri 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Doğa belki sessizdir, bir yere kadar edilgindir, ama fazla ve kendine aykırı bir baskı altına alınırsa hukuku da, ahlakı da kovacaktır; o yasa yürümeyecektir; o kural işlemeyecektir.
Hiçbir zaman bir toplumdaki ahlak ve hukuk düzeninin, kişioğlunun tabiatına tam uygun olduğu görülemez. Daha uygun olabilir belki, ama tam uygun olduğu görülemez.
1968’lerden günümüze dek akıp gelen ekonomik, siyasal olaylar içinde ise ipler bütün bütüne kopmuştur; Aydın, yükselmeye başlayan işçi sınıfının yanında ve iktidarın karşısında yer almaya başlamıştır. Hiç değilse, genel doğrultu bu yönde olmuştur.
Bağnazlığın bin yıllık buzları kırılmakta mıdır? Bunu aydının yeni tavrı içinde kendini eğitme biçimi belirleyecektir.
Nisan 1980
Cumhuriyet’in 1950’ye kadar geçirdiği dönemde ortalama aydının özlemleri iktidarınkiyle özdeşti, 1950’den sonra iktidarların onu hiçlemeye, horlamaya başladığı görülüyor; 1960’lar, aydının eski ölçüleri, eski uzlaşmayı gözden kaçırmadan kendini belirtmek istediği yıllardır;
Karl Marx söyler: “Kapitalist üretim, düşünceye ilişkin bazı üretim dallarının bütününe, özellikle sanata ve şiire düşmandır.”
Oysa tümdengelim, ancak tümevarmış düşüncenin bir hakkı olmalıdır. Bizde bilimsel çalışma, yukardan aşağı inen bir sınıflama çabasında; sanat, siyasal şeflerin diktiği verileri kendi içlerinde yorumlamaktan ibaret kalmıştır. Uzun yıllar böyle olmuştur. Bu sonucu elbet, kimse istemiş değildir.
Yabancılaşmanın insan zihnine sunduğu tek olanak tümdengelimdir. İçine girdiği büyük yabancılaşma Türk aydınının kafasındaki tümevarım yeteneğini yok etmiş, hiç değilse bazı yönlerden tatile uğratmıştır.
Yakup Kadri Karaosmanoğlu da Politika’da 45 Yıl adlı kitabında bu gerçeği yıllar sonra teslim ediyor: “Türk milletinin tam bir bağımsızlığa ulaştığı söylenemezdi ve siyasi, hukuki alanda kaldırıp attığımız Kapitülasyon, kültür alanında devam eder giderdi.”
Atatürkçü aydının tavrı çok kez dar bir skolastik içine sıkışmıştır. Bir tepki skolastiği. Cumhuriyet aydını bazı değerleri savunma adına bir tepki skolastiği içinde olmuştur hep. Tartışmaz, horgörür; incelemez, kestirip atar. Savunduğunu bir çeşit din tavrıyla savunur. Bu, laikliğin bir sonucu değildir elbet. Bir yerlerde bir şeyler fazlaca aksamaktadır.
Laiklik konusunda ise anakronik bir durum meydana gelmiştir. Laikliği kabul ettikten sonra Cumhuriyet aydınının düşünce planında genel bir rasyonalizm aşamasına girmesi beklenirdi. Aslında bir ideoloji gibi ileri sürülmüş olan Atatürkçülüğün de aynı planda genel bir rasyonalizm olarak belirmesi gerekirdi. Ne var ki böyle olmamıştır.