Paranın Tarihi
Catherine EagletonQuotes
Mısır Kralı II. Ptolcmaios’un ve ikinci
karısı Arsinoe’nin altın oktodrahmisi, M.Ö.
286-246. Yunanca lejand adelphotı,
Ptolemaios (resimde bize daha yakın olan
ve kraliyet diademi takan) ve kraliçesinin
daha önceki Mısır kraliyet uygulamalarının
devamı niteliğinde, kardeş olduklarına
gönderme yapar.
Kral ve tapınaklar
ağırlık standartlarını oluşturmakta ve bir dizi durumda yasalar
uyarınca ödenecek gümüş miktarlarıyla birlikte -cezalar, faizler,
gündelikler ve benzerleri- belirli malların da gümüş cinsinden
değerlerini yazıtlar aracılığıyla duyurmaktaydılar (yine de bunun
ne ölçüde resmi anlamda bir fiyat sabitlemesi anlamına geldiği
kesin değildir
Roma Para Sisteminin Başlangıçtaki Gelişimi
Belirli ağırlıktaki bronzların erken dönem Rom a’sında para yerine kullanılmış olduğu
anlaşılıyor. İtalya’da bulunmuş bronz çubuk ingotlar ve kırıntı biçimindeki bronz par-
çaları, bu tarz paranın M .Ö. 4. yüzyıl itibariyle Roma’nın komşuları arasında kulla-
nıldığını düşündürüyor. Roma kendi bronz ingotlarını M .ö . 3. yüzyıl başında piyasa-
ya sürmüştü. Bunların bir kısmı çubuk şeklindeydi, bir kısmı da Yunan stili sikkelerin
yuvarlak biçimini almıştı, ancak kayda değer miktarı daha büyük ve dökme çubuk
şeklindeydi. Güney İtalya ve Sicilya’daki Yunan kentleriyle ilişkisi de Roma’yı, onla-
rın para biçimlerini kopya etmeye ve darbedilmiş gümüş ve bronz sikkeler üretmeye
yöneltmiştir. Bu yeni sikkeler tasarımlarıyla, varlıklarının sorumlusu Yunanların etki-
lerini ele vermektedir. Altın sikkeler yalnızca ara sıra darbedilmckteydi. Rom a’nın
Kartacalı general HannibaPe karşı verdiği İkinci Kartaca Savaşı’nın (M .Ö. 218-201)
ilk yıllarında, savaşın maliyeti Romalıları sikkelerinde düzenleme yapmaya zorlamış-
tır. M .ö . 210 dolaylarında, as olarak adlandırılan bronz birim cinsiyle değer biçilmiş
bir gümüş sikke olan denarius’a dayalı yeni bir parasal sistem kurulmuştur. Denarius
Roma’nın en uzun soluklu para birimlerinden birisidir.
Hem Eşnunna yasalarında hem de ondan iki yüz
yıl sonraki ünlü Hammıırabi Yasaları’nda, borçlara uygulanacak
faiz oranından, gümüş cinsinden yüzde 20 olarak söz edilmektedir.
Ayrıca, eğer borçlunun gümüşü yoksa, borçlarını faiziyle birlikte
belirli bir tahıl-giimüş oranına göre tahıl cinsinden de ödeyebil-
mektedir.
Roma ve Ravenna’da imparatorluk
tarzı altın sikkelerle bazı gümüş ve bronzlar yeniden darbedilmeye
başlandı. Roma benzeri bir bağlamda sikke sistemini uygulamaya
koyan diğer barbar ardıl devletler şunlardı: Kuzey Afrika’daki nihai
yurtlarında Vandallar; kuzeydeki krallıkları ve güneydeki Beneven-
to dukalıklarında İtalya’nın Lombardları; önce Güney Galya’da ve
ardından İspanya’da Vizigotlar; Merovenj hanedanı altında Fransa’da
Franklar ve doğu sınırları boyunca, bir diğer Germen halk olan Bur-
gundialılar. Roma sikkeleri, bir tek Britanya dışında bütün eski Batı
Roma toprakları üzerinde üretilmeyi sürdürdü. Britanya’da Roma
sikkeleri zaten 5. yüzyıl başlarında dolaşımdan kalkmıştı ve 600 yılı
civarında Anglosakson baskılarının başlamasına değin başka sikke
basılmamıştır.
Sikke Basımı ve Kent-devletleri
M .ö . 6. yüzyıl boyunca gümüş sikkeciliğinin Yunan dünyasında yaygın biçimde
benimsenmesi, sikkeleri üreten kent-devletlerin otoritesini gösteren desen ve betimle-
melerin ortaya çıkışına eşlik etmektedir. Devletin otoritesi, sikkelerin kalite ve değe-
rini güvence altına almış ve sahtecilik gibi kötüye kullanımlara karşı koruma sağla-
mıştır.
Tasarımlar, kentin dinsel kültlerine ve mitolojik geçmişine gönderme yapmak, kentin
adını vurgulamak için sÖ7.cük oyunlarına başvurmak suretiyle, kentin otoritesini sim-
gelemek üzere seçilmekteydi ve bu tasarımlara kentlerin isimlerini belirten yazılar eşlik
ediyordu. Sikkelerin biçimleri ve sanatsal tarzları önemli ölçüde değişmişse de, bu gele-
nek, Hellenistik dünyada beş yüzyıl sonra üretilen ilk Yunan sikkelerinden sonuncula-
ra dek özgünlüğünü korumuştur.
Özellikle de Mezopotamya’da kullanılan ağırlıklar,
şekel ve mina, Akdeniz dünyasına yayılmış ve M .Ö . bininci yüzyıl
başlarında Yunanlar tarafından benimsenmişti.